Zorgverlener én p atiënt in beweging

1. Zorgverlener én patiënt in beweging Jeanny Engels, Vilans Simone Balkenende, Client Consult

2. Opbouw • Enkele vragen aan u • Zelfmanagement: hoe zien patiënten dit? • Wat en waarom zelfmanagement? • Wat kunt u met de roos van Leary? • Met elkaar in gesprek: enkele stellingen • Wat gaat u morgen anders doen? • Van Zorg & Ziekte naar Gezondheid & Gedrag

3. Wat is uw reden geweest om in het vak te stappen?

4. Kent u uw patiënt? Hoeveel procent van de patiënten volgt na 1 jaar nog steeds de gekregen gezondheidsadviezen op?

5. Kent u uw patiënt? Hoeveel procent van de patiënten met chronische aandoeningen neemt de medicatie zoals voorgeschreven?

6. Kent u uw patiënt? Hoeveel procent van de zorgkosten is gedragsgerelateerd?

7. Kent u uw patiënt? Hoeveel vragen stellen patiënten gemiddeld voordat de arts het gesprek overneemt?

8. Kent u uw patiënt? Hoeveel onthouden patiënten van een gesprek met de zorgverlener?

9. Zelfmanagement vanuit patiëntenperspectief • Regie en uiteindelijk besluit over integreren van adviezen ligt bij de patiënt • Intrinsieke motivatie passend bij de levenswijze van de patiënt • Met de juiste informatie en uitleg op niveau is dit voor iedere patiënt mogelijk

10. Wat verwachten patiënten van zorgverleners? • Respect voor zijn/haar levenswijze • Samen zoeken naar oplossingen • Eerlijke open communicatie • Begrip en ondersteuning • Echt luisteren als dit nodig is

11. Het vermogen van de patiënt om goed om te gaan met: Symptomen Behandeling Lichamelijke, psychische en sociale consequenties Leefstijlveranderingen horend bij leven met een chronische aandoening Bron: Chronic Care Model (Wagner, 1996) Zelfmanagement – wat is het?

12. 1. Medisch management medicijngebruik, beweging, voeding, samenwerken met hulpverleners 2. Sociaal managementvrije tijd, werk, opleiding, contacten met anderen, ambities waarmaken 3. Emotioneel management angst en onzekerheid Drie vormen van zelfmanagement

13. Drie redenen voor zelfmanagement • Beperkte tijd • Aantal chronisch zieken neemt toe • Betere resultaten

14. Tijd tussen patiënt en zorgverlener

15. Aantal chronisch zieken 25% van de Nederlanders heeft chronische ziekte(s)  4,5 mln. mensen

16. Betere resultaten • Autonomie ↑ • Eigen regie ↑ • Weerbaarheid ↑ • Zelfvertrouwen ↑ • Kwaliteit van leven ↑ • Maatschappelijke participatie ↑ • Kosten ↓ Referenties Algemeen (Lorig & Holman, 2003), COPD (Kaptein, 2008; Tumoch, 2005; Effing, 2008), Astma – alleen met actieplan (Gibson, 2003; Toelle, 2004; Thoonen, 2008), Diabetes (Chodosh, 2005; Welschen, 2005; Deakin, 2005; Thoolen, 2007), CVRM (Sol-De Rijk 2009), etc.

17. ZM-ondersteuning Er samen met de patiënt en zijn naasten voor zorgen dat hij zijn chronische ziekte zo goed mogelijk kan inpassen in zijn leven.

18. Individueel zorgplan als tool voor zelfmanagement

19. Hoe ervaart de patiënt de ziekte? Welke rol speelt de ziekte in zijn leven? Welk doel heeft de patiënt? Welk plan heeft de patiënt? Hoe lost de patiënt problemen op? Welke steun kan de patiënt krijgen en van wie? … het gaat dan om:

20. Gebruik IZP bij mensen met COPD • 14% heeft schriftelijk of mondeling besproken zorgplan • Ruim 1/3 maakt er geen gebruik van • Inhoud vooral medisch gerelateerd • 76% zegt dat plan is opgesteld door zorgverlener Bron: Nivel, 2012

21. Evidence IZP bij COPD • Evidence voor ‘written action plans’: • Sneller herstel na exacerbaties • 40% afname ziekenhuisopnames bij exacerbaties • Lagere kosten • COPD-patiënten actief betrokken bij besluitvorming? Dan betere therapietrouw! Bron: zelfmanagementprogramma ‘Living well with COPD’ (Bourbeau, 2005)

22. Boven Voor Tegen Onder

24. Stelling 1 Zelfmanagement is dé oplossing voor patiënt en zorgverlener

25. Stelling 2 Zelfmanagement stimuleren kost tijd. Die tijd heb ik niet als zorgverlener.

26. Stelling 3 Zelfmanagement is alleenietsvoormondigepatiënten; ik ken genoegpatiënten die verwachtendatik de zorgoverneem

27. Wat gaat u morgen anders doen?

28. Van ZZ naar GG • Draagkracht verminderen • Medisch • Hiërarchisch • ICPC • Diagnose • Behandeling • Probleemoplossing • Individuele doelen • Individuele aanpak • Keten • Draagkracht verhogen • Sociaal • Gelijkwaardig • ICF • Dialoog • Actie & informatie • Gedrag & coaching • Individuele doelen • Gezamenlijke aanpak • Netwerk Bron: Zorg voor je gezondheid! RVZ, 2010

29. Tips richting patiënt • Introduceer (nieuwe) werkwijze • Welke doelen? • Stimuleer patiënt mogelijke oplossingen te bedenken • Bespreek motivatie en te verwachten barrières • Vraag welke steun of advies hij daarbij nodig heeft • Patiënt neemt besluit! • Spreek evaluatiemoment af • Vraag om doelen en plan te noteren • Maak vervolg afspraak: termijn naar voorkeur patiënt • Focus op ondersteuning!

30. Tips richting team • Denk in grote lijnen: visie + uitgangspunten • Begin er samen aan • Benoem een kartrekker • Maak het klein en uitvoerbaar • Begin met een kleine groep, maar begin • Leer er vooral samen van • Stel bij wanneer nodig • Geef nooit op

31. Gedragsverandering aantrekkelijk maken levert meer op! Kort filmpje http://www5.vilans.nl/smartsite.dws?id=142095&ch=DEF

32. Dank voor uw aandacht!