Bilgisayarin Kisa Bir Tarih

1. Tolga G�YER �2006

3. Donanim Gelisimi Bilgisayar kavraminin tarih�esi, insanoglunun hesap yapmak amaciyla icat ettigi makinelerle baslamaktadir. Bunun sebebi, g�n ge�tik�e artan �hesap yapma� gereksinimini, elle ya da zihinsel y�ntemlerle karsilayamamalari olabilir. Hesap yapma islemini hizlandirmak i�in, otomatik bir mekanizmanin kullanilabilecegi fikri M.�. 1000 yillarinda kadar dayanmaktadir. Bu yillarda ilk kez �inlilerin kullandigi kabul edilen Abak�s, bu anlamda ilk mekanik hesaplayici, dolayisiyla da bilgisayarin atasi olarak g�r�lebilir.

4. Donanim Gelisimi Pascalline Hesap makinesi sayilabilecek ilk ciddi icat, Fransiz matematik�i Blaise Pascal tarafindan gelistirilmistir. Pascal, On alti yasinda iken, 1642 yilinda �Pascalline� adli mekanik hesap makinesini icat etmistir.

5. Donanim Gelisimi Leibniz �arki Alman matematik�i Gottfried Wilhelm Leibniz, Pascal�in 1642 yilinda gelistirdigi hesaplayicinin fonksiyonlarini daha da artirarak, 1671 yilinda �Leibniz �arki� adli aygiti icat etmistir.

6. Donanim Gelisimi Fark Makinesi Charles Babbage (1791-1871), matematiksel islemlerin yani sira, g�nl�k hayatta karsilasilan bazi problemleri de ��zebilen bir makineyi 1830 yilinda icat etti.

7. Donanim Gelisimi Fark Makinesi Babbage, daha sonra �Analitik Makine� adini verdigi, buhar g�c� kullanarak otomatik olarak �alistirilacak ve diger hesaplayicilardan daha fazla fonksiyona sahip olacak bir proje �zerinde �alismaya basladi. Bu projeden istedigi neticeyi alamadan 1871 yilinda hayatini kaybeden Babbage, modern bilgisayarin babasi olarak da anilmaktadir.

8. Donanim Gelisimi Fark Makinesi Augusta Ada Lovelace (1815-1852), Analitik Makine prensibinde Babbage ile beraber �alismis ve ona yardimci olmustur. 1842 yilinda yazdigi notlarinda Analitik Makine kullanilarak hazirlanacak programlar ile insanlar tarafindan ��z�m yolu bilinen, ancak islem fazlaligi sebebiyle ��z�lemeyen bir�ok problemin kolaylikla ��z�lebilecegini anlatmistir. Lovelace, 37 yasindaki erken �l�m� ile arkasinda biraktigi bu notlarla �ok degerli fikirlerini takip�ilerine aktarmistir.

9. Donanim Gelisimi Mark-I Alman asilli bir Amerikali olan istatistik�i Herman Hollerith (1860-1929), 1890 yili n�fus sayiminda delikli kart sistemini kullanan, kendi gelistirdigi ve Mark-I adini verdigi makineyi kullanmistir.

10. Donanim Gelisimi Mark-I Mark�I ile n�fus sayiminin degerlendirilme s�resi d�rtte bir oraninda d�sm�st�r.

11. Donanim Gelisimi Mark-I Hollerith, makinesinde yaptigi gelistirmelerle seri �retime 1896 yilinda kurdugu �Tabulating Machine Company� adli bir sirket ile devam etmistir. Ileride bu firma, daha �ok ofis ara�lari ve saat �reten baska bir firma ile birleserek IBM (International Business Machines) ismini alacaktir ve g�n�m�ze kadar bilgisayar d�nyasinin en �nemli sirketi olma unvanini koruyacaktir.

12. Donanim Gelisimi Mark-Ic Harward �niversitesinden Howard Hattaway Aiken�in (1900-1973) tasarladigi ASCC (Automatic Sequence Controlled Calculator-Otomatik Dizi Denetimli Hesap Makinesi) projesi, IBM firmasi ile ger�eklestirdigi ortak �alismalar sonucunda 1944 yilinda Mark�Ic adli makinenin �retilmesiyle sonu�lanmistir.

13. Donanim Gelisimi Mark-Ic Saniyede 5 islem yapabiliyordu ve 18 m uzunlugunda ve 2,5 m y�ksekligindeydi. Bu makine, insan m�dahalesi olmadan hazirlanan bir programi y�r�ten ilk bilgisayar olmustur. Bununla birlikte Mark�Ic, elektronik bir bilgisayar degildir; elektromekanik olarak siniflandirilmaktadir

14. Donanim Gelisimi ENIAC Mark�Ic den kisa bir s�re sonra, Pensilvanya �niversitesinden John William Mauchly (1907-1980) ile John Presper Eckert (1919-1995), ENIAC (Elektronik Sayisal B�t�nlestirici ve Hesaplayici) isimli sayisal elektronik bilgisayari 1946 yilinda tamamlamislardir. Yapiminda 18,000 adet elektronik t�p kullanilan ENIAC, 150 kwatt g�c�nde idi ve 50 ton agirligiyla 167 m2 yer kapliyordu. Saniyede 5000 toplama islemi yapabiliyordu ki bu da Mark-Ic�den 1000 kat daha hizli oldugu anlamina geliyordu. Lambalarin hepsi �alistiginda, m�hendis ekibi, bir problemi ��zmek i�in 6000 kabloyu elle fise takarak ENIAC'i kurmaktalardi.

15. Donanim Gelisimi ENIAC�dan �esitli g�r�nt�ler

16. Donanim Gelisimi EDVAC ENIAC projesinin, yine Eckert & Mauchly ikilisi tarafindan, matematik�i John Von Neumann�in (1903-1957) 1945 yilinda yayinladigi bir raporda yer alan g�r�sleri dogrultusunda gelistirilmesi sonucunda, 1946 yilinda Amerikan ordusuna ait �Balistik Arastirmalar Laboratuari�nda EDVAC (Electronic Discrete Variable Automatic Computer-Elektronik Ayrik Degisken Otomatik Bilgisayar) adli yeni bir bilgisayar �retilmistir.

17. Donanim Gelisimi EDVAC Bu bilgisayar, gelistirilen yeni bellek teknolojisi sayesinde ENIAC�dan on defa daha k���kt�r ve ENIAC�in y�z kati kadar daha hizli �alisabilmektedir. EDVAC, kendisinin getirdigi bir yenilik olarak komutlarin da diger veriler gibi bilgisayara disaridan girilebilmesini sagliyordu.

18. Donanim Gelisimi UNIVAC EDVAC�dan sonraki gelisme, 1951 yilinda yapilan UNIVAC isimli bilgisayardir. Ayni ekip tarafindan gelistirilen UNIVAC, ilk defa manyetik teyp kullanarak verileri depolayan bilgisayar olma �zelligine sahiptir. B�ylece g�n�m�zde kullanilan manyetik disklerin (floppy disket ve sabit diskler gibi) temelleri atilmistir.

19. Donanim Gelisimi UNIVAC Ayrica sistemin �nceki bilgisayarlara g�re �nemli bir farki, yeni ve gelismis bir bellek teknolojisine sahip olmasidir.

20. Donanim Gelisimi IBM 700 Serisi 1950�li yillar, vakum t�plerinin bir�ok makinede yaygin olarak kullanilmaya baslandigi d�nemlerdir. UNIVAC ve daha gelismis bir sistem olan IBM 700 serisi, vakum t�pler kullanilarak yapilan elektronik bilgisayarlardir. Ancak vakum t�plerinin en �nemli dezavantajlari, �ok enerji harcamalari ve �ok fazla isinarak bilgisayarlarin siklikla ariza yapmasina sebep olmalaridir.

21. Donanim Gelisimi IBM 700 Serisi Bu yillarda program yazabilmek i�in, kullanilan bilgisayar donaniminin �ok iyi bilinmesi gerekmektedir. Zira program yazmak i�in �makine dili� kullanilmaktadir.

22. Donanim Gelisimi Philco Transac S�200 IBM 1401 Vakum t�plerine g�re az enerji harcayan, daha az yer kaplayan ve fazla isinmayan elektronik devre elemanlari olan transist�rlerin kullanilmaya baslandigi yillarda bilgisayar d�nyasinda da �nemli gelismeler yasanmistir. Philco Transac S-200 IBM 1401, transist�r kullanilarak �retilen ilk bilgisayardir.

23. Donanim Gelisimi IBM 1401 Depolama �nitesi ve manyetik bantlar.

24. Donanim Gelisimi IBM 360 1960 yilindan sonra, binlerce transist�r� i�erisinde bulundurabilen silikon entegre devreler �retilmeye baslanmis, entegrelerin kullanilmasi, bilgisayarlarin boyutlarinin k���lmesini, maliyetlerinin azalmasini ve islem hizlarinin artmasini saglamistir. Bu yillarda manyetik diskler �retilmis, entegrelerin kullanimi ile merkezi islem birimleri (CPU-Central Process Unit) �retilmeye baslanmistir. IBM 360, entegre devre elemaninin kullanildigi ilk bilgisayarlardandir.

25. Donanim Gelisimi IBM 360

26. Donanim Gelisimi

27. Donanim Gelisimi

28. Donanim Gelisimi Intel 4004 Mikro Islemcisi 1970 yilindan sonra entegre devre teknolojisi hizla gelisimine devam etmis, entegre devreler birlestirilerek mikro�ipler �retilmeye baslanmistir. Intel 4004, entegrelerin birlestirilmesiyle olduk�a hizli hale gelen ilk merkezi islem birimi sayilabilir.

29. Donanim Gelisimi Apple I ve II 1977 yilinda piyasaya �ikan Apple, 1976 yilinda iki �niversite �grencisi, Steve Wozniak ve halen �Apple Computers Inc.� firmasinin genel m�d�r� olan Steve Jobs tarafindan, bir evin garajinda �retilmistir. Ilk olarak Apple-I adiyla 1976 yilinin Nisan ayi ile 1977 yilinin Mart ayi arasinda �retilen bilgisayar, t�mlesik bir klavyeye sahipti ve monit�r� bulunmuyordu.

30. Donanim Gelisimi Apple I ve II Merkezi islemci olarak Intel yerine Motorola firmasinin �retimi olan 6800 mikro�ip modelini kullanmayi tercih eden Apple I, 4 kilobyte bellege sahiptir ve herhangi bir monit�r sistemine ya da televizyona, grafik i�ermeyen metin-tabanli g�r�nt� g�nderebilmekte, ancak ses ya da renk �retimi yapamamaktadir.

31. Donanim Gelisimi Apple I ve II 1977 yilinin Nisan ayi ile 1979 yilinin Mayis ayi arasinda gelistirilen Apple II ise, 6502 islemcisine sahiptir ve baslangi� olarak 16 kilobyte bellege sahiptir. Bu b�y�kl�k, 1981 yilinda �retilen modelde 48 kilobyte�a kadar �ikacaktir.

32. Donanim Gelisimi Apple I ve II Apple II�nin kullanicilari cezbeden en �nemli �zelliklerinden birisi renkli grafikler �retebilmesi, digeri ise ROM bellegine kaydedilmis d�hili BASIC programlama dili yorumcusu sayesinde, her kullanici tarafindan kolaylikla program yazilabilir hale gelmis olmasidir.

33. Donanim Gelisimi IBM PC G�n�m�zde de s�z sahibi olan IBM firmasi ilk kisisel bilgisayarini 1981 yilinda piyasaya s�rd�. Kisa bir zaman diliminde standart haline gelen IBM PC�lerin 4 yil sonunda bir milyonuncusu satilmisti. Artik d�nyanin her tarafinda IBM uyumlu bilgisayarlar �retilmeye baslanmis, yazilimlarin �ogunlugu da IBM PC uyumlu olarak yazilmaya baslanmistir. Yanda, 1981 yilinda piyasaya s�r�len ilk IBM PC bilgisayari g�r�lmektedir.

34. Donanim Gelisimi IBM PC IBM, 1983 baharinda, i�inde sabit disk bulunan ilk kisisel bilgisayar olan IBM PC/XT modelini piyasaya s�rm�st�r. Sabit disk, yerlesik bir depolama aygiti olarak �alismaktadir ve 10 megabayt'lik bir kapasiteye sahiptir.

35. Donanim Gelisimi IBM PC IBM, 1983 baharinda, i�inde sabit disk bulunan ilk kisisel bilgisayar olan IBM PC/XT modelini piyasaya s�rm�st�r. Sabit disk, yerlesik bir depolama aygiti olarak �alismaktadir ve 10 megabayt'lik bir kapasiteye sahiptir.

36. Donanim Gelisimi IBM PC 1984 yilinda firma, Intel'in 80286 mikro islemcisini i�eren, IBM PC/AT adli y�ksek performansli ikinci kusak bilgisayarini tanitmistir. Bu bilgisayar, IBM PC'den �� kat daha hizlidir.

37. Donanim Gelisimi IBM PC Bu d�nemden g�n�m�ze kadar bilgisayar teknolojisi b�y�k bir hizla ilerlemistir. Bilgisayarlarin donanimlarindaki gelismelere paralel olarak ger�eklesen yazilim alanindaki gelismeler, bilgisayarlarin sadece uzman kisilerin degil, b�t�n insanlarin kullanabilecegi makinelere d�n�smesini saglamis, dolayisiyla artik bilgisayar, insan hayatinin ayrilmaz ve vazge�ilmez bir par�asi olmustur.

38. Yazilim Gelisimi

39. Yazilim Gelisimi Donanim gelisimine paralel olarak s�ren yazilim gelisimi, son on yilda kayda deger bir ivmelenme ile bilgisayarlari, herhangi bir uzmanlik gerektirmeyen, her yas ve egitim seviyesinden kullanicinin kolaylikla kullanabilecegi makineler haline getirmistir. Kuskusuz ki bunda en �nemli pay, bilgisayarin a�ildigi andan itibaren b�t�n birimlerinin �alismalarini kontrol eden temel yazilim olan isletim sistemlerindeki gelismelere aittir.

40. Yazilim Gelisimi Bunun yani sira, program yazma, diger bir deyisle genel ama�li olarak �retilen bilgisayarlari kendi isteklerimiz dogrultusunda �alisabilir bi�ime getirme, ya da elle ��z�lmesi islem fazlaligi a�isindan �ok zor veya imk�nsiz olan bir problemi bilgisayar desteginde ��zme islemi, ge�misteki bilgisayarlarda olduk�a zor ve zahmetli bir islem iken, g�n�m�zde, �grenilmesi �ok kolay programlama dilleri ile olduk�a basite indirgenmistir.

41. Yazilim Gelisimi ENIAC�da program yazan iki m�hendis (!)

42. Yazilim Gelisimi Mekanik programlamanin ardindan, gelistirilen veri girisi teknolojileri sayesinde ger�eklestirilebilen makine dilinde programlama islemi de, sadece 0 ve 1 rakamlarindan olustugundan, ikili sayi sistemine olduk�a h�kim olmayi gerektirmektedir. Bu s�re�te gelistirilen ilk s�zdizimsel programlama dili olarak kabul edilen �Assembler� programlama dili bu zorunlulugu ortadan kaldirmistir; ancak h�l� program yazma islemi �ok �zel bir uzmanlik gerektiren alandir.

43. Yazilim Gelisimi Programlama dillerinin gelisimi, 1970�li yillarda hiz kazanmis, �zellikle 1969�1973 yillari arasinda Bell Laboratuarlarinda Dennis Richey ve David Kerningham tarafindan gelistirilen C programlama dili, daha sonra bir�ok programlama diline esin kaynagi olmustur.

44. Yazilim Gelisimi

45. Yazilim Gelisimi Pascal ve C gibi yapisal dillerin ardindan, yeni bir kusak olarak g�rsel programlama dilleri gelistirilmis ve sunucu/istemci mimarisi adi verilen yazilim gelistirme teknikleri uygulanmaya baslanmistir.

46. Yazilim Gelisimi G�n�m�zde ise, yerel ag yapilari �zerinde �alisan yazilimlar yerine, internet teknolojilerindeki gelismelere bagli olarak daha �ok internet protokollerini kullanan yazilimlarin gelistirilmesine olanak veren, Java, Php, Asp gibi programlama dilleri �nem kazanmaya baslamistir.

47. Yazilim Gelisimi Programlama dillerindeki gelismelere paralel olarak, isletim sistemleri de bir yandan Motorola islemcili Apple bilgisayarlarin kullandigi Macintosh sistemleri olarak, diger yandan da Intel tabanli IBM uyumlu PC bilgisayarlar i�in �nce IBM DOS, daha sonra buradan ayrilan Bill Gates ve arkadaslari tarafindan kurulan Microsoft firmasi tarafindan gelistirilen MS DOS isletim sistemleri olarak gelismelerini s�rd�rm�slerdir.

48. Yazilim Gelisimi 1984 yilinda Macintosh tarafindan ilk isaretleri verilen, �st �ste a�ilan pencereler seklinde �alisan �g�rsel isletim sistemi� mantigi, yazilimin 1985 yilinda �ikarttigi isletim sistemi ile olduk�a ses getirmistir. �MacOS� adli bu sistem, g�n�m�zde kullanilan bir �ok benzer isletim sistemi i�in esin kaynagi olmasi a�isindan, isletim sistemleri tarihinde �nemli bir yere sahiptir.

49. Yazilim Gelisimi 1990 yilinin Mayis ayinda Microsoft firmasi tarafindan, bunun alternatifi olarak �MS Windows 3.0� ve ondan kisa bir s�re sonra �MS Windows 3.1� piyasaya s�r�lm�st�r. Ancak bunlardan sonra, bilgisayar aglari i�in �zel olarak gelistirildigi iddia edilen �MS Windows 3.11 for Workgroups�, ve ger�ek anlamda ag destegi saglayan �Windows NT� isletim sistemleri gelistirilmistir. Bunlara paralel olarak, g�venlik ve hiz gibi sebeplerden, daha �ok kurumsal olarak tercih edilen Unix ve son zamanlarda pop�laritesi giderek artan Linux isletim sistemleri de gelismelerini s�rd�rm�slerdir.