Programmatische Aanpak Stikstof & Bestemmingsplan gemeente Noordoostpolder

1. Programmatische Aanpak Stikstof • & • Bestemmingsplan gemeente Noordoostpolder • Jasper van der Horst & Inge Hageman • LTO Noord • 8 februari 2013

2. Wat is Natura 2000 • Europees netwerk van natuurgebieden waarin belangrijke flora en fauna voorkomen, gezien vanuit een Europees perspectief. • Doel: • Achteruitgang van biodiversiteit stoppen • Duurzame bescherming van planten, dieren en leefgebieden tegen negatieve invloeden van menselijke activiteiten. (Dat geldt ook voor activiteiten die buiten het natuurgebied gebeuren.) • Regelgeving: • Europees: Vogelrichtlijn (1979) en Habitatrichtlijn (1992) • Vertaling naar Nederlandse situatie: Natuurbeschermingswet

3. Omvang Natura 2000 • Europese Unie: • 18.000 gebieden • 450.000 km2 • 10-15% van totale oppervlakte • Nederland: • 162 gebieden • 1,1 miljoen hectare (waarvan 2/3 open water)

5. Natura 2000: kern van het probleem • Doel van Natura 2000 landelijk is de habitattypen en soorten in een gunstige staat van instandhouding te houden of te brengen. • In de afzonderlijke gebieden is de doelstelling behoud of verbetering. • In veel gebieden dreigt nu nog verslechtering. • Meerdere oorzaken, waarvan te hoge stikstofbelasting een belangrijke is; • RvS toetst bij vergunningen voor nieuwe activiteiten en uitbreidingen of aannemelijk is dat stikstoftoename het behalen van de doelstelling en voorkomen van achteruitgang niet in de weg staat.

6. Stikstofdepositie • Ingewikkeld samenspel van juridische en ecologische factoren. • Achtergronddepositie: het niveau van stikstofconcentraties in de lucht. Dit niveau verschilt per gebied van ca. 3.500 tot minder dan 1.000 mol/ha/jaar. (1 mol N = 0,014 kg N) • Kritische depositiewaarde: grenswaarde waaronder stikstof niet schadelijk wordt geacht. Dit verschilt per gebied van 400 tot 2.400 mol/ha/jaar. • In ‘overbelaste situatie’: iedere toename heeft mogelijk significant negatieve gevolgen en is niet vergunbaar, tenzij het tegendeel wordt bewezen.

7. Emissiereductie op bedrijfsniveau • concentratie ureum in urine (m.n. voeding) • hoeveelheid urine die na elke lozing op de vloer achterblijft (m.n. vloertype, -uitvoering en verblijftijd) • activiteit van het enzym urease afremmen • temperatuur (mest en lucht) • zuurgraad (pH) • luchtsnelheid (over vloer en mest in kelder) • hoeveelheid urine die in de stal wordt gedeponeerd (m.n. beweiding) • luchtuitwisseling tussen kelder en stal (vloertype) • verkleinen van het uitwisselingsoppervlak tussen mest en (stal)lucht • ammoniak uit de stallucht wegvangen (luchtwassers) • Bij bedrijfsvergroting is toename van emissie (en dus depositie) onvermijdelijk

8. Oplossing: Programmatische Aanpak Stikstof • De stikstofbelasting moet in elk gebied dalen door landelijke, provinciale en gebiedsgerichte maatregelen; • Er worden ecologische herstelmaatregelen getroffen; • De stikstofmaatregelen en ecologische herstelmaatregelen zijn niet vrijblijvend en worden geborgd; • Er wordt binnen de dalende stikstofbelasting ruimte gecreëerd voor nieuwe activiteiten en uitbreidingen. • Deze 4 punten samen moeten garanderen dat: • de achteruitgang van de natuurkwaliteit stopt; • herstel de komende jaren te verwachten is; • economische ontwikkeling mogelijk is.

9. Ontwikkelruimte

10. Stikstofdepositie daalt

11. Maar de PAS is nog niet gereed (1 januari 2014?) • En intussen worstelt de gemeente met een nieuw bestemmingsplan buitengebied

12. Nieuw bestemmingsplan buitengebied • Gemeente NOP was een heel eind op weg (2010): • Structuurvisie • Ontwerp-bestemmingsplan • Bezwaren van o.a.: • Commissie voor de milieueffectrapportage (Commissie MER) • Rijksdienst voor Cultuur en erfgoed (RCE) • Provincie Flevoland

13. Bezwaar 1: te weinig aandacht voor landschap

14. Bezwaar 2: stikstofemissie kan teveel toenemen • In theorie op alle agrarische bouwblokken: • x koeien + y varkens + z kippen • + ontwikkeling recreatie, industrie, glastuinbouw • = onacceptabele toename van stikstofemissie

15. Ontwikkeling rundvee

16. Ontwikkeling varkens

17. Ontwikkeling kippen

18. Vervolg bestemmingsplan buitengebied • Procedure opnieuw: • Keuzedocument (in januari door gemeente raad vastgesteld) • Structuurvisie • Bestemmingsplan • Hoofdlijn voor landschappelijke ontwikkeling en erfuitbreiding vastgelegd. • Nog niet bepaald hoe uitbreiding van veehouderij in bestemmingsplan wordt geregeld.

19. Uitgangspunten LTO Noord • Reële invulling van het bestemmingsplan door: • Ontwikkelingsruimte voor autonome ontwikkeling binnen het plan regelen (groei bestaande veehouderijbedrijven irt stoppers) • Geen beperkingen in de bedrijfsvoering op het gebied van ammoniak, gezien de komst van de PAS • Geen zonering binnen de gemeente (effect op stikstofdepositie gering, gevolgen bedrijven vaak groot)

20. Mogelijk op te lossen door: • Uitsluitend uitbreidingsmogelijkheden op te nemen voor de bestaande veehouderijbedrijven • Beperkt aantal omschakelingen/verbredingen naar veehouderijbedrijven toestaan binnen de planperiode • Andere alternatieven?

21. NB-wet vergunning • Waarom in Noordoostpolder een NB-wet vergunning nodig? • Bij uitbreiding bedrijf met (melk)vee toename van de depositie op nabijgelegen Natura 2000 gebied Wieden & Weerribben in Overijssel • Kwetsbare habitats met kritische depositie waarde van 700 mol N/ha/jaar • In overbelaste situatie toename depositie ongewenst • Uitgangspunt vergunningverlening Overijssel is beleidskader Natura 2000 en stikstof voor veehouderijen

22. Natura 2000 gebieden Wieden&Weerribben

23. Beleidskader Natura 2000 en stikstof voor veehouderijen • Uitgangspunten beleidskader • Drempelwaarde van 1 % van de kritische depositiewaarde (kdw = 700 mol N/ha/jaar, drempelwaarde 7 mol N/ha/jaar) • Gecorrigeerd emmissieplafond van daadwerkelijk aantal dieren op moment van aanwijzen, vermenigvuldigd met emissie per dierplaats conform AmvB-huisvesting • Uitgangsdatum: 1 februari 2009

24. Bedrijven onder de drempelwaarde • Emissieplafond verlaagd tot gecorrigeerd emissieplafond • Eenmalig mag tot maximaal 50% van emmissiereductie benut worden voor bedrijfsontwikkeling • Bij toename van aantal dieren met als gevolg een toename van het gecorrigeerde emissieplafond mag door techniek of interne/externe saldering teniet worden gedaan • Saldering emissie mag met bedrijven uit geheel Overijssel • In 2028 moet gehele bedrijf voldoen aan emissienorm derde beheerplanperiode (tabel)

25. Bedrijven met depositie boven de drempelwaarde • Emissieplafond verlaagd tot gecorrigeerd emissieplafond • Bij toename van aantal dieren geldt over de uitbreiding emissiewaarde derde beheerplanperiode • Indien als gevolg hiervan de depositie stijgt, dient deze toename teniet gedaan te worden door interne of externe saldering • Saldering van depositie op hetzelfde habitattype. • In 2028 moet gehele bedrijf voldoen aan emissienorm derde beheerplanperiode (tabel)

26. Tabel emissiewaarde derde beheerplanperiode • Tabel 4 Overzicht emissiewaarden per dierplaats (kg ammoniak per dierplaats per jaar) zoals gehanteerd in dit beleidskader* • Rav-code Categorie Emissiewaarde Emissiewaarden Emissiewaarde Gerealiseerde reductie • traditionele AmvB- einde derde per dierplaats • stallen huisvesting beheerplan einde derde beheerplan • Varkens • D11 Biggenopfok 0,75 0,23 0,21 72% • D12 kraamzeugen 8,3 2,9 2,5 70% • D13 Gutse/dragende zeugen 4,2 2,6 2,3 45% • D3 Vleesvarkens 3,5 1,4 1,1 69% • Kippen • E2 Legkippen 0,315 0,125 0,111 65% • E4 Vleeskuikenouderdieren 0,580 0,435 0,250 57% • E5 vleeskuikens 0,080 0,045 0,037 54% • Melkvee • A161 Melkkoeien /beweiding 9,5 9,5 6,65 30% • A162 Melkkoeien/permanente • opstalling 11,0 9,5 5,5 50%

27. Mogelijk maandag uitspraak Raad van State • Gevolgen: • Geen saldering op emissie meer mogelijk • Toetsingskader ongeldig? • Terugval op Crisis- en herstelwet (bestaand gebruik op datum aanwijzing)?

28. Crisis- en herstelwet • Uitgangspunt is aanwezig aantal dieren op datum van aanwijzing van het gebied • Datum van aanwijzen: • Weerribben: 29 oktober 1986 • Wieden: 24 maart 2000

29. Vergunningverlening onder de PAS • Mogelijk drempelwaarde waaronder geen NB-wet nodig is (zal laag zijn) • Beschikbare ontwikkelingsruimte moet verdeeld onder aanvragers • Nog geen spelregels verdeling bekend • Niet voor 1 januari 2014 in werking • I.p.v. Agro-stacks wordt Aerius 2.0 ontwikkeld (andere, gunstiger verspreidingsmodel ammoniak)