Het (e-)boek Een (r)evolutie?

1. Het (e-)boek Een (r)evolutie? Veranderende en nieuwe rollen in de waardeketen van het boek Geert Joris – Boek.be Gedelegeerd Bestuurder

2. Boek.be zet in op de keten • Protectionistisch of open? • Wie zullen de (nieuwe) toekomstige spelers zijn? • Zal de boekhandel nog een functie hebben? • Zal de auteur de uitgever nog nodig hebben? • Hoe zal de keten er binnen enkele jaren uitzien?

3. Wat staat ons te wachten? “If I asked my customers what they want, they simply would have said a faster horse.” Henry Ford

4. Van paard tot kar? R R E

5. Van boek tot boek? R R R E

6. Het e-boek in cijfers

7. Het stelt nog niet veel voor… • In de US: eind 2010 ca 9% • In Nederland: ca 3% • In Vlaanderen: ca 1,5% Opgelet met foute conclusies • Dit betekent niet dat het niets wordt • Het betekent ook niet dat we plots de focus moeten verleggen

8. Evolutie gebruik mobile devices

9. Evoluties

10. Technologisch

11. Inhoudelijk

12. Wat met de boekenketen?

13. Auteur Uitgeverij Importeur Distributeur Handel Consument De keten vandaag

14. De keten morgen? Consument Auteur Uitgeverij Importeur Distributeur Handel Consument Consument Auteur

15. Een extra speler: de bibliotheek • Positie van de bibliotheken voor de keten: • Positieve beïnvloeding? • Verstorend? Handel Auteur Uitgeverij Importeur Distributeur Consument Bibliotheek

16. De (nieuwe) rollen van de actoren E-reading - 10 juni 2010

17. De auteur • Kan (zal) eigen kanalen zoeken • Indien 100% e-boek zal de huidige keten maar een van de oplossingen bieden • Zal (kan) kanalen kiezen ifv het eindproduct (cf theater, film,…) • Andere spelers die veel sterker en kapitaalkrachtiger zijn • Als de actoren in de keten hun toegevoegde waarde bewijzen heeft de auteur geen reden om zijn model te wijzigen. E-reading - 10 juni 2010

18. De uitgever • Zal aan de auteur moeten bewijzen dat hij (nog) een rol heeft • Rol vandaag: • Redactie, begeleiding (auteursmanagement), rechtenbeheer, productie(begeleiding), marketing, (verkoop) • Bij het e-boek vallen een aantal van deze taken weg • Agenten kunnen taak van de uitgever overnemen • Heeft het vervolg van de keten (boekhandel) nodig om zijn papieren producten bij de consument te krijgen. • Zoekt naar alternatieven als de (traditionele) boekhandel in gebreke blijft E-reading - 10 juni 2010

19. De uitgever (vervolg) • Zal moeten inzetten op alternatieve marketing • Boek als project (multimediaal product) waarvan de auteur slecht 1 schakel is • Transcodatie van het boek ifv verschillende devices • Nieuwe businessmodellen dienen zich aan (pay per chapter, …) • Toegevoegde waarde door bundeling creativiteit E-reading - 10 juni 2010

20. De importeur • Voor het e-boek zijn er geen grenzen en dus ook geen import • Rol verschuift stilaan meer in de richting van marketing en auteursmanagement • Worden de importeurs de uitgevers/agenten van de toekomst? • Hebben de boekhandel nodig voor het papieren boek • Druk op de cijfers doet hen alternatieve outlets en producten zoeken E-reading - 10 juni 2010

21. De distributeur • Vooral logistieke dienstverlener • Is afhankelijk van de uitgever voor zijn businessmodel • Heeft voor het e-boek geen enkele rol meer (tenzij als datawarehouse) • Heeft er dus alle belang bij dat de boekhandel niet verdwijnt • Zoekt naar mogelijkheden om e-boeken online te distribueren naar aggregatoren en portals • Heeft een “natuurlijke” relatie met de uitgever E-reading - 10 juni 2010

22. De boekhandelaar • (Te) afhankelijk van de uitgever • Met een bottom-line marge van 5% erg fragiel • Verlies van omzet door e-boek doet boekhandel omvallen • Heeft de boekhandel een rol te spelen in het e-boek? • Waarom zouden mensen (anders dan voor muziek) e-boeken in of via een boekhandel kopen? E-reading - 10 juni 2010

23. De boekhandelaar (vervolg) • Moet de boekhandel zijn positie niet grondig herdenken iplv een graantje proberen meepikken van het e-boek? • Klantenbinding / community (online en offline) • Inzetten op de boekhandel als fysieke (belevings)plek • Wordt de boekhandel uitgever? • Boekhandel mag er niet per definitie vanuit gaan dat de uitgever via hem verkoopt • Relatie met de uitgever (marketing, kennis van de consument) wordt belangrijker • Moet op zoek naar een andere (breder) model E-reading - 10 juni 2010

24. De bibliotheek • Moet zijn rol herdenken in een digitale wereld • Andere spelers kunnen rol overnemen • Model (gratis en onbeperkt uitlenen) kan niet voor e-boeken • Businessmodel van de uitgevers zou omvallen • Indien uitlenen niet gratis (verhuren), is het dan een rol voor de bibliotheek? Zij verkopen ook geen papieren boeken. • Kan de keten in gevaar brengen door een actieve rol te willen spelen in het e-boek. • Leenrecht komt enkel auteur en uitgever ten goede, niet de boekhandel. E-reading - 10 juni 2010

25. De consument • Lezen verandert onder invloed van veranderend mediagebruik • Wil betrokken worden • Zoekt en vindt (piraterij) E-reading - 10 juni 2010

26. Opportuniteiten en bedreigingen

27. Opportuniteiten • Nieuwe businessmodellen dienen zich aan voor auteur, uitgever en boekhandelaar • Hybride inhoud: (bewegend) beeld, tekst, muziek,… • Hybride verkoop: bij papieren boeken ook e-boeken • Teasing via e-boeken • Tijdelijk gebruik (huur) • E-marketing en (online) impulskoop • Samenwerkingen met “sectorvreemde” partijen • Anders nadenken over het papieren boek • Zal een ander statuut krijgen

28. Bedreigingen • Andere (buitenlandse) spelers zijn beter/anders in online business • Dominantie bij het bepalen van de spelregels • Gebrek aan controle • Taalarmoede • Piraterij • Generatie zonder (auteurs)eigendomsbesef • Gebrek aan eensgezindheid over (social) DRM

29. Factoren die de keten beïnvloeden

30. Een goed gereglementeerde boekenprijs • België: geen vaste boekenprijs itt bvb Nederland en Duitsland • Europa: gecontroleerde vrije markteconomie (itt de USA) – cf bvb sociale zekerheid • Een GGBP leidt tot • Gediversifieerd uitgeefbeleid • Breder aanbod in de boekhandel • Meer mogelijkheden voor de auteur • Uiteindelijk komt het de consument ten goede

31. De overheid • Ondersteunende maatregelen voor de keten • Auteur (VFL, SLV), uitgever (CPU), boekhandel (VFL), consument (SLV) • Maatschappelijk en cultureel belang van lezen • Sterk letteren-, boeken-, en leesbeleid • Auteur, uitgever en boekhandel als logische partners voor het invullen van maatschappelijk taak • Duidelijk rol van de bibliotheek definiëren • Leenrechtvergoeding • E-boeken ontlenen mag niet leiden tot schade aan de keten • Vlaams E-boek Platform (VEP) • BTW op e-boeken • Piraterij aanpakken door te informeren en te sanctioneren

32. Waarom blijven inzetten op de keten? • Het papieren boek zal (voorlopig) niet verdwijnen • Het model heeft toegevoegde waarde • Historisch, cultureel, educatief, wetenschappelijk, economisch • 80% economie – 20% cultuur • Samenspel tussen de 2 is belangrijk • Maatschappelijk belang niet onderschatten • Controle van de markt (keten) is een maatschappelijke plicht (we leven niet in de US)

33. Enkele conclusies • Toekomst met open geest tegemoet gaan • Leren van de “anderen” • Internationaal • Andere sectoren • Niet corporatistisch tewerk gaan • Alle actoren zullen moeten nadenken over hun toegevoegde waarde voor de totale keten • Samenwerking tussen de actoren in de keten en andere (niet-gekende) partijen zullen belangrijker worden • We mogen onze ogen niet sluiten voor wat we niet kennen

34. Dank. geert.joris@boek.be