2 havo/vwo 4 draagkracht, §2

1. 2 havo/vwo4 draagkracht, §2

2. De aarde • De aarde is een • natuurlijke kringloop • ecosysteem • en bestaat uit • natuurlijke kringlopen • ecosystemen

3. Ecosystemen: alles gaat rond Natuurlijke kringlopen regelen de temperatuur en zorgen voor voldoende: • zuivere lucht • water • voedingsstoffen

4. Natuurlijke kringlopen Beschadiging natuurlijke kringlopen door: • het verdwijnen van de leefomgeving. Dit noem je ... milieuvervuiling / milieuaantasting / milieu-uitputting milieuaantasting • het opmaken. Dit noem je ... milieu-uitputting milieuvervuiling / milieuaantasting / milieu-uitputting • verkeerde stoffen in de kringlopen brengen. Dit noem je... milieuvervuiling / milieuaantasting / milieu-uitputting milieuvervuiling

5. milieuaantasting • milieu-uitputting • milieuvervuiling • milieuaantasting • milieu-uitputting • milieuvervuiling

6. milieuaantasting • milieu-uitputting • milieuvervuiling • milieuaantasting • milieu-uitputting • milieuvervuiling

7. H4 §2.1 – De aarde en de mens Bekijk in de atlas kaart GB 189E1 t/m E3 (52e editie) De kaartjes gaan over aardolieraffinagecapaciteit (a.r.c.). Dat is de hoeveelheid aardolie die verwerkt wordt tot benzine en andere bruikbare brandstoffen. a Streep het foute antwoord door: De hoeveelheid benzine is sinds _____ enorm afgenomen / toegenomen. b Je kunt de toename van de a.r.c. in miljoenen tonnen eenvoudig uitrekenen. In welk werelddeel was de toename van de a.r.c. het sterkst? c Met hoeveel miljoenen tonnen is de a.r.c. daar toegenomen? Vermeld ook de berekening! d In welk werelddeel is de a.r.c. in de laatste 50 jaar bijna 75x toegenomen? e Probeer twee verklaringen te geven waardoor de a.r.c. zo is toegenomen.

8. 04 antwoorden Antwoordblad extra opdracht over aardolieraffinagecapaciteit Bekijk in de atlas kaart GB 189 E1 t/m E3. De kaartjes gaan over aardolieraffinagecapaciteit (a.r.c.). Dat is de hoeveelheid aardolie die verwerkt wordt tot benzine en andere bruikbare brandstoffen. a Streep het foute antwoord door: De hoeveelheid benzine is sinds 1950 enorm afgenomen / toegenomen. b Je kunt de toename van de a.r.c. in miljoenen tonnen eenvoudig uitrekenen. In welk werelddeel was de toename van de a.r.c. het sterkst? Verre Oosten + Australië c Met hoeveel miljoenen tonnen is de a.r.c. daar toegenomen? Vermeld ook de berekening! 846-14=832 d In welk werelddeel is de a.r.c. in de laatste 50 jaar bijna 75x toegenomen? Afrika e Probeer twee verklaringen te geven waardoor de a.r.c. zo is toegenomen. De bevolking is enorm toegenomen en de welvaart is er gestegen

9. Draagkracht De van de aarde staat onderdruk door: draagkracht Groei wereldbevolking 1750 - 2150

10. Bevolkingsgroei Kan de draagkracht van de aarde dit wel aan? ? 2000 1900 Dewereldbevolkinggroeitsteedssneller. De bevolking is tussen1900 en 20004 x grotergeworden.

11. Draagkracht ecologische voetafdruk De geeft aan hoeveel ruimte door jouw manier van leven op aarde ingenomen wordt. Personen met een grotere afdruk dan het gemiddelde maken zich schuldig aan afwenteling.

12. Draagkracht Veel hongergebieden kennen maar een geringe draagkracht. Zo’n soort kaart noem je een Veel of weinig draagkracht? weinig draagkracht anamorfose kaart.

13. §2.3 | Watertekort Bron 12

15. Drinkwater Hoe donkerder, des te groter de waterstress. Veel gebieden kennen waterstress: Hoe donkerder / lichter, des te groter de waterstress. • Er is op aarde maar weinig drinkwater. • Er is verspilling in rijke landen. • Water is ongelijk verdeeld over de aarde.

16. Bron 11

17. Watertekort De tekorten aan water dreigen wereldwijd toe te nemen door: • bevolkingsgroei • toename irrigatie-landbouw • giftige lozingen

18. Honger of dorst • Honger of dorst is vooral een kwestie van: • onvoldoende voedselproductie • onvoldoende geld om het te kunnen kopen • Daarom zijn er • lokale tekorten • bij • mondiale overschotten

19. Ondergrondse spaarpot in Midwesten VS Fossiel water!

20. Waterbesparing door DRUPPEL-IRRIGATIE

22. Een oplossing? Zoetwater transporteren van Turkije naar Cyprus (zie ook bron 14 in je boek)

24. Test Jouw water-voetafdruk • Je gaat jouw eigen water-voetafdruk berekenen: • 1. Pak per tweetal een laptop • 2. Ga naar johanvandergaag.nl >2e klas • 3. Klik op de link/banner “Water Footprint” • 4. Maak de test (omstebeurt, iedereen maakt ‘m dus voor zichzelf, help elkaar!) • 5. Schrijf je watervoetafdruk/waterfootprint in kubieke meters op. Ik loop langs voor je score!

25. Broeikaseffect Dit is een afbeelding van ? het natuurlijke broeikaseffect Wat is wat? warmtestralen ontsnappen naar heelal wolken houden warmte vast langgolvig kortgolvig kort-golvig of langgol-vig? CO2 en water-damp houden warmte vast invallende zonnestralen verwarming land en zee aarde straalt warmtestralen uit

26. CO2 en zuurstof Dit leidt weer tot hogere temperaturen met alle gevolgen van dien. Door de industriële revolutie neemt het CO2-gehalte in de atmosfeer toe. Dit leidt tot een versterkt broeikaseffect.

27. 2 havo/vwo5 draagkracht, §4

28. Ruimtegebruik Nederland gebruikt veel ruimte in het buitenland. groter / kleiner De ecologische voetafdrukvan Nederland is dan van de gemiddelde wereldburger. groter

29. Ruimtegebruik Nederland gebruikt veel ruimte in het buitenland. Zonder zou Nederland grotere milieuproblemen binnen haar grenzen kennen. Afwenteling

30. Milieu Ondanks afwenteling wordt het milieu in Nederland belast omdat: • Nederland dichtbevolkt is. • De inwoners veel produceren en consumeren. • Nederland veel veevoer importeert en de mest hier uitrijdt (vermesting).

31. Milieu Een voorbeeld van hoe de import van draagkracht onze eigen kringlopen vervuilt is de bio-industrie. Hierdoor krijgt de bodem te veel voedings-stoffen. Deze bodem-vervuiling heet vermesting van bodems. Uitputting / vermesting van bodems? Uitputting van bodems (te weinig voedingsstoffen)

32. Bio-industrie Bio-industrieleidt in veel gebieden tot: vermesting

33. Overbemesting

34. Veeteelt Wat is volgens sommige vegetariërs het verband tussen en Veeteelt zet naar verhouding maar weinig plantaardig voedsel om in vlees. Veel plantaardig voedsel gaat verloren.

35. Milieuvervuiling • Door • wind • rivieren • zeestromen • gaat milieuvervuiling de grens over. • Dit is grensoverschrijdende milieuverontreiniging.

36. Afwenteling Afwenteling op andere gebieden is daarom geen blijvende oplossing (boemerangeffect). Beter is internationaal beleid en ontwikkeling. duurzame

37. Energiecentrales CO2 of radioactief afval? CO2 of radioactief afval? CO2 Radioactief afval Kerncentrale Kerncentrale of kolengestookte centrale? Kerncentrale of kolengestookte centrale? Kolencentrale

38. Duurzame maatregelen • recyclen (hergebruik) • groene stroom • vertical farming(landbouwfabrieken) • consuminderen (genoegen nemen met minder welvaart)

39. Duurzame ontwikkeling ecologische voetafdrukwordt kleiner

40. IDS-waarde Index voor een Duurzame Samenleving IDS-waarde = schone – of vervuilde omgeving? schoon vervuild schone – of vervuilde omgeving?