680 likes | 1.84k Views
WRODZONE WADY SERCA. Bartłomiej Mroziński Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu . Wrodzone wady serca. ETIOLOGIA nieznana – 90% czynniki genetyczne anomalie chromosomowe – 8 % czynniki środowiskowe
E N D
WRODZONE WADY SERCA Bartłomiej Mroziński Klinika Kardiologii i Nefrologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu
Wrodzone wady serca ETIOLOGIA • nieznana – 90% • czynniki genetyczne • anomalie chromosomowe – 8 % • czynniki środowiskowe • stan zdrowia matki - cukrzyca, toczeń układowy, alkoholizm, padaczka • czynniki infekcyjne - różyczka, inne infekcje wirusowe • działanie leków i toksyn, promieniowanie • częstość występowania • 10 na 1000 żywo urodzonych noworodków
Wrodzone wady serca w zespołach uwarunkowanych genetycznie • zespół Downa (trisomia 21) - ubytek przegrody przedsionkowo-komorowej, ubytek międzykomorowy, tetralogia Fallota • zespół Edwardsa (trisomia 18) - ubytek międzykomorowy • zespół Patau (trisomia 13) - ubytek międzykomorowy, ubytek międzyprzedsionkowy • zespół Turnera - koarktacja aorty
Wady serca w zespołach uwarunkowanych genetycznie • zespół Marfana - wypadanie płatków zastawki mitralnej, tętniakowate poszerzenie aorty wstępującej • zespół DiGeorge’a - przerwanie ciągłości łuku aorty, tetralogia Fallota, wspólny pień tętniczy, podwójna droga odpływu prawej komory, przełożenie wielkich pni tętniczych • zespół Williamsa - nadzastawkowe zwężenie lewego ujścia tętniczego
niesinicze – bez sinicy centralnej sinicze – z sinicą centralną ze zwiększonym przepływem płucnym ze zmniejszonym przepływem płucnym z prawidłowym przepływem płucnym Podział wrodzonych wad serca
Niesinicze wrodzone wady serca ze zwiększonym przepływem płucnym • ubytek międzykomorowy (VSD) - 20% • ubytek międzyprzedsionkowy (ASD) • ubytek przegrody przedsionkowo-komorowej (AVSD) • przetrwały przewód tętniczy (PDA)
VSD • typ ubytku • okołobłoniasty • odpływowy • napływowy • mięśniowy • podtętniczy
ASD • typ ubytku • ASD II • sinus venosus • ASD I
AVSD • część międzykomorowa i część międzyprzedsionkowa • wspólna zastawka przedsionkowo-komorowa
PDA • przeciek • lewo-prawy • prawo-lewy
Niesinicze wrodzone wady serca ze zwiększonym przepływem płucnym HEMODYNAMIKA • przeciek lewo-prawy • zależy od wielkości ubytku / przewodu oraz oporu płucnego • zwiększony przepływ płucny • skurcz tętniczek płucnych przedwłośniczkowych przerost błony wewnętrznej i środkowej tętniczek narastający opór płucny nadciśnienie płucne (PH) przeciek prawo-lewy zespół Eisenmengera • przeciążenie objętościowe lewej i/lub prawej komory • powiększenie lewej komory i lewego przedsionka - VSD, AVSD, PDA • powiększenie prawej komory - ASD, PH
Niesinicze wrodzone wady serca ze zwiększonym przepływem płucnym OBJAWY KLINICZNE • charakterystyczny szmer w sercu • VSD, AVSD - szmer skurczowy w 4L1 • ASD - szmer skurczowy w 2L1, rozdwojony II ton serca • PDA - szmer skurczowo-rozkurczowy w 2L1 • niewydolność serca • niedobór masy ciała • nawracające infekcje dróg oddechowych • sinica centralna, nadciśnienie płucne, zespół Eisenmengera
Niesinicze wrodzone wady serca ze zwiększonym przepływem płucnym RTG • powiększenie lewej komory i lewego przedsionka - VSD, AVSD, PDA • powiększenie prawej komory - ASD, PH • wzmożony rysunek naczyniowy płuc • zmniejszony rysunek naczyniowy płuc + „amputacja” wnęk - PH
Niesinicze wrodzone wady serca ze zwiększonym przepływem płucnym EKG • przerost lewej komory i powiększenie lewego przedsionka - VSD, AVSD, PDA • przerost prawej komory - ASD, PH
Niesinicze wrodzone wady serca ze zwiększonym przepływem płucnym LECZENIE (VSD, AVSD, ASD I) • obserwacja • samoistne zamykanie się mięśniowego VSD • farmakologiczne • leczenie niewydolności serca do czasu korekty chirurgicznej • kardiochirurgiczne • korekta radykalna w 3-4 miesiącu życia • rzadko leczenie dwuetapowe (niska masa ciała, ciężki stan niemowlęcia) - banding tętnicy płucnej korekta radykalna • interwencyjne (rzadko) • zatyczka Amplatzer (VSD)
Niesinicze wrodzone wady serca ze zwiększonym przepływem płucnym LECZENIE (ASD II) • obserwacja • samoistne zamykanie się małego ASD II lub FOA • farmakologiczne • leczenie niewydolności serca do czasu korekty interwencyjnej lub chirurgicznej • interwencyjne • zatyczka Amplatzer, Cardioseal • kardiochirurgiczne (rzadko) • korekta całkowita w 2 roku życia
Niesinicze wrodzone wady serca ze zwiększonym przepływem płucnym LECZENIE (PDA) • obserwacja • samoistne zamykanie się małego PDA • farmakologiczne • leczenie niewydolności serca do czasu korekty interwencyjnej lub chirurgicznej • indometacyna lub ibuprofen u wcześniaków • kardiochirurgiczne • korekta całkowita u wcześniaków • interwencyjne • coil
Niesinicze wrodzone wady serca z utrudnionym odpływem krwi • zwężenie lewego ujścia tętniczego (AS) - 3-6% • zastawkowe • nadzastawkowe • podzastawkowe • błoniaste • mięśniowe • koarktacja aorty (CoA) - 5% • podprzewodowa • nadprzewodowa • przyprzewodowwa
AS • stopień zwężenia • łagodny • umiarkowany • ciężki • krytyczny • przerost lewej komory • niedomykalność mitralna
AS • typ zwężenia • zastawkowe • podzastawkowe • błoniaste • mięśniowe • nadzastawkowe
CoA • poziom zwężenia • podprzewodowa • nadprzewodowa • przyprzewodowa
Niesinicze wrodzone wady serca z utrudnionym odpływem krwi HEMODYNAMIKA (AS, CoA) • przeciążenie ciśnieniowe lewego serca • podwyższenie ciśnienia skurczowego lewej komory przerost mięśnia lewej komory podwyższenie ciśnienia późnorozkurczowego lewej komory obniżenie podatności lewej komory wzrost ciśnienia w lewym przedsionku wzrost ciśnienia w łożysku płucnym nadciśnienie płucne • upośledzenie przepływu wieńcowego (AS)
Niesinicze wrodzone wady serca z utrudnionym odpływem krwi HEMODYNAMIKA (krytyczne AS, CoA u noworodków !) • prawo-lewy przepływ przez przewód tętniczy - przewodozależny przepływ systemowy ! • naturalne zamykanie się przewodu tętniczego dekompensacja, spadek ciśnienia systemowego, spadek rzutu serca kwasica metaboliczna, desaturacja, niewydolność wielonarządowa zgon
Niesinicze wrodzone wady serca z utrudnionym odpływem krwi OBJAWY KLINICZNE (AS) • charakterystyczny szmer skurczowy w 2P1, bardzo cichy w przypadku złej funkcji lewej komory, pojedynczy głośny II ton • zmienne tętno na tętnicach obwodowych • prawidłowe - łagodne, umiarkowane AS • słabo wyczuwalne - krytyczne AS • zwiększone ryzyko infekcyjnego zapalenia wsierdzia - u 4-20% ryzyko nagłego zgonu - nagły zgon może być pierwszą manifestacją choroby
Niesinicze wrodzone wady serca z utrudnionym odpływem krwi OBJAWY KLINICZNE (AS) • łagodne, umiarkowane AS • długi bezobjawowy przebieg ! • wykrywane przypadkowo podczas rutynowych badań • ciężkie AS • omdlenia • duszność po wysiłku • bóle wieńcowe
Niesinicze wrodzone wady serca z utrudnionym odpływem krwi OBJAWY KLINICZNE (CoA) • nadciśnienie tętnicze ! • słabiej wyczuwalne lub brak tętna na kończynach dolnych • niecharakterystyczny szmer skurczowy między łopatkami • szmer skurczowo-rozkurczowy (ciągły) naczyń krążenia obocznego między łopatkami • chromanie przestankowe (rzadko) • lepiej rozwinięta górna połowa ciała (rzadko)
Niesinicze wrodzone wady serca z utrudnionym odpływem krwi OBJAWY KLINICZNE (krytyczne AS, CoA u noworodków !) • sinica centralna, szarość powłok • niewydolność krążeniowo-oddechowa • niewydolność wielonarządowa • zgon
Niesinicze wrodzone wady serca z utrudnionym odpływem krwi RTG • powiększenie lewej komory • poszerzenie aorty wstępującej • zastój w krążeniu płucnym • nadżerki (uzury) na dolnych krawędziach żeber (CoA) EKG • przerost lewej komory • przerost prawej komory (u noworodka) • zaburzenia okresu repolaryzacji
Niesinicze wrodzone wady serca z utrudnionym odpływem krwi LECZENIE (AS) • farmakologiczne • utrzymanie drożności PDA - prostaglandyna E1 - krytyczne AS u noworodka • kardiochirurgiczne • komisurotomia aortalna • wymiana zastawki aortalnej • sztuczna • homogenna (rzadko) • operacja metodą Rossa • operacja metodą Konno • interwencyjne • walwuloplastyka balonowa - krytyczne AS u noworodka
Prostaglandyna E1 (PROSTIN VR) • dawka - 0,01-0,05mcg/kg/min. • skutki uboczne • gorączka • tachykardia • biegunka • hipotensja ! • zaburzenia oddychania ! • drgawki ! • bezwzględnie konieczne monitorowanie parametrów życiowych
Niesinicze wrodzone wady serca z utrudnionym odpływem krwi LECZENIE (AS) • farmakologiczne • utrzymanie drożności PDA - prostaglandyna E1 - krytyczne AS u noworodka • kardiochirurgiczne • komisurotomia aortalna • wymiana zastawki aortalnej • sztuczna • homogenna (rzadko) • operacja metodą Rossa • operacja metodą Konno • interwencyjne • walwuloplastyka balonowa - krytyczne AS u noworodka
Niesinicze wrodzone wady serca z utrudnionym odpływem krwi LECZENIE (AS) • farmakologiczne • utrzymanie drożności PDA - prostaglandyna E1 - krytyczne AS u noworodka • kardiochirurgiczne • komisurotomia aortalna • wymiana zastawki aortalnej • sztuczna • homogenna (rzadko) • operacja metodą Rossa • operacja metodą Konno • interwencyjne • walwuloplastyka balonowa - krytyczne AS u noworodka
Niesinicze wrodzone wady serca z utrudnionym odpływem krwi LECZENIE (CoA) • farmakologiczne • utrzymanie drożności PDA - prostaglandyna E1 - krytyczna CoA u noworodka • kardiochirurgiczne • plastyka aorty metodą koniec do koniec • plastyka aorty z użyciem łatki • interwencyjne • plastyka balonowa (reCoA, CoA u nastolatków) • stenty (u nastolatków)
Sinicze wrodzone wady serca ze zmniejszonym przepływem płucnym • tetralogia Fallota (ToF) - 3-5% • atrezja tętnicy płucnej (PAtr) • atrezja zastawki trójdzielnej (TA) • anomalia Ebsteina (EA)
ToF • zwężenie drogi odpływu prawej komory • podaortalny ubytek międzykomorowy • aorta odchodzi w dekstropozycji (50%) znad ubytku • przerost prawej komory
PAtr z VSD • najczęściej zwężenie tętnicy płucnej • najczęściej bez hipoplazji prawej komory • bez sinusoid
PAtr bez VSD • najczęściej bez zwężenia tętnicy płucnej • najczęściej hipoplazja prawej komory • sinusoidy !
TA • bez lub z przełożeniem wielkich pni tętniczych • z lub bez ubytku międzykomorowego • hipoplazja prawej komory • z lub bez zwężenia tętnicy płucnej
EA • przemieszczenie płatka przegrodowego i tylnego zastawki trójdzielnej w kierunku koniuszka • atrializacja prawej komory
Sinicze wrodzone wady serca ze zmniejszonym przepływem płucnym HEMODYNAMIKA • mieszanie się krwi odtlenowanej z utlenowaną - przeciek prawo-lewy • na poziomie ubytku międzykomorowego (ToF, PAtr) • na poziomie lewego przedsionka (TA, PAtr, EA) • zmniejszony przepływ płucny • zależy od stopnia zwężenia lub atrezji drogi odpływu prawej komory • przewodozależny przepływ płucny (PAtr, TA bez VSD, krytyczna ToF, krytyczna EA) • lewo-prawy przepływ przez przewód tętniczy
Sinicze wrodzone wady serca ze zmniejszonym przepływem płucnym OBJAWY KLINICZNE • sinica centralna • pozornie zdrowe dziecko ciężkie niedotlenienie • napady anoksemiczne • charakterystyczny szmer w sercu • ToF - szmer skurczowy w 2L1 (PS) • EA - szmer skurczowy w 4P-L1 (TI) • brak charakterystycznych szmerów w PAtr, TA • palce pałeczkowate i / lub objaw kucania (rzadko, objaw późny)
Napady anoksemiczne • występowanie - 3 m.ż.-2 r.ż., po śnie (niski opór systemowy), prowokowane wysiłkiem, stresem, defekacją, zmianą temperatury otoczenia • etiopatogeneza - nagły spadek przepływu płucnego wskutek nasilenia zwężenia drogi odpływu prawej komory ! • objawy - niepokój, krzyk, tachypnoe, tachykardia, sinica, utrata przytomności, wiotkość, drgawki, zatrzymanie krążenia
Napad anoksemiczny • postępowanie • ułożenie dziecka na plecach z kolanami przygiętymi do klatki piersiowej • podanie tlenu przez maskę • wyrównanie kwasicy • doraźnie mieszanka lityczna (petydyna + promazyna, dawka 0,5-1mg/kg/dawkę) • przewlekle propranolol doustnie • napad anoksemiczny jest wskazaniem do przekazania dziecka do ośrodka referencyjnego celem podjęcia decyzji o leczeniu operacyjnym
Sinicze wrodzone wady serca ze zmniejszonym przepływem płucnym RTG • powiększenie prawej komory (ToF - sylwetka serca w kształcie buta) • powiększenie prawego przedsionka (TA, EA) • wcięcie w miejscu pnia płucnego (ToF, PAtr) • zmniejszony rysunek naczyniowy płuc EKG • przerost prawej komory (ToF) • powiększenie prawej przedsionka (TA, EA)
Sinicze wrodzone wady serca ze zmniejszonym przepływem płucnym LECZENIE • farmakologiczne • utrzymanie drożności PDA - prostaglandyna E1 - PAtr, krytyczna ToF, TA bez VSD, niektóre przypadki EA • interwencyjne • zabieg Rashkinda - TA, PAtr bez VSD • walwuloplastyka balonowa - niektóre przypadki ToF • kardiochirurgiczne • korekta radykalna - ToF, niektóre przypadki PAtr z VSD, EA • leczenie radykalne wieloetapowe - ToF, PAtr z VSD (m.in.: zespolenie Blalock-Taussig) • leczenie w kierunku serca jednokomorowego - TA, PAtr bez VSD
Sinicze wrodzone wady serca ze zmniejszonym przepływem płucnym LECZENIE • farmakologiczne • utrzymanie drożności PDA - prostaglandyna E1 - PAtr, krytyczna ToF, TA bez VSD, niektóre przypadki AE • interwencyjne • zabieg Rashkinda - TA, PAtr bez VSD • walwuloplastyka balonowa - niektóre przypadki ToF • kardiochirurgiczne • korekta radykalna - ToF, niektóre przypadki PAtr z VSD, AE • leczenie radykalne wieloetapowe - ToF, PAtr z VSD (m.in.: zespolenie Blalock-Taussig) • leczenie w kierunku serca jednokomorowego - TA, PAtr bez VSD
Sinicze wrodzone wady serca ze zwiększonym przepływem płucnym • przełożenie wielkich pni tętniczych (TGA) - 5% • zespół hipoplazji lewego serca (HLHS) • całkowity nieprawidłowy spływ żył płucnych (TAPVR) • wspólny pień tętniczy (CAT)
TGA • aorta odchodzi z prawej komory • pień płucny odchodzi z lewej komory • drożny przewód tętniczy i drożny otwór owalny
HLHS • hipoplazja lub brak lewej komory • atrezja lub krytyczne zwężenie zastawki aortalnej i zastawki mitralnej • hipoplazja łuku aorty
TAPVR • typ nieprawidłowego spływu • nadsercowy • śródsercowy • podsercowy