430 likes | 941 Views
JACEK PIĄTEK Klinika Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. PRZESZCZEP SERCA. POCZĄTKI …. Uznana metoda leczenia skrajnej niewydolności serca Pionierzy: Carrel, Guthrie, Demikhov, Lower, Shumway Hardy : przeszczepił serce szympansa
E N D
JACEK PIĄTEK Klinika Chirurgii Serca, Naczyń i Transplantologii Uniwersytetu Jagiellońskiego PRZESZCZEP SERCA
POCZĄTKI … Uznana metoda leczenia skrajnej niewydolności serca Pionierzy: Carrel, Guthrie, Demikhov, Lower, Shumway Hardy : przeszczepił serce szympansa 03.12.1967 Christian Barnard - pierwszy przeszczep serca 15.08.1969 Denton Coolley - pierwsze przeszczepienie serca i płuc 03.01.1969 Prof. W. Moll, dr med. A. Dziatkowiak, 05.11.1985 Prof. Z Religa Zabrze 12.10.1988 prof.. A. Dziatkowiak Kraków 1980 wprowadzenie Cyklosporyny
HISTORIAZOBOWIĄZUJE POLSKI PRZEGLĄD CHIRURGICZNY XLII, 1970, 2
CHOĆ POCZĄTKI NIE BYŁY ŁATWE … POLSKI PRZEGLĄD CHIRURGICZNY XLII, 1970, 2
WYKONANE TRANSPLANTACJE SERCA NA ŚWIECIE J Heart Lung Transplant 2006;25:869-79
PRZEŻYCIE Kaplan-Meier (Transplantacje: 1/1982 – 6/2004) Przeżycie (%) J Heart Lung Transplant 2006;25:869-79
ROCZNE PRZEŻYCIE WG WSKAZAŃ DO PRZESZCZEPU(TRANSPLANTACJE: 1/1982-6/2004) J Heart Lung Transplant 2006;25:869-79
WSKAZANIA DO PRZESZCZEPU SERCA J Heart Lung Transplant 2006;25:869-79
KWALIFIKACJA CHOREGO DO HTX Wywiad Echokardiografia Koronariografia Cewnikowanie prawostronne serca Test ergospirometryczny Ocena potencjalnych przeciwwskazań (wydolność nerek, wywiad neo, zaburzenia OUN)
WSKAZANIA DO PRZESZCZEPU SERCA New York Heart Association class (NYHA) IV (roczne przeżycie 50 %) maksymalne Zużycie tlenu VO2 max <10 mL/kg/min (12-14 mL/kg/min) Powtarzające się hospitalizacje z powodu niewydolności serca niestabilna choroba wieńcowa bez możliwości interwencji kardiochirurgicznej EF <20 % Nawracające zaburzenia komorowe rytmu J. K. Kirklin, J.B. Young, D.C. McGiffin Heart Transplantation, 2002 Churchil Livingston, 198;288
PRZECIWWSKAZANIA DO PRZESZCZEPU SERCA Ogólnie Obecność chorób dodatkowych, które same w sobie mogą skrócić oczekiwane przeżycie lub zwiększyć ryzyko śmierci z powodu odrzucania lub powikłań immunosupresyjnych Szczególne przeciwwskazania Wiek powyżej 65 roku życia Aktywna infekcja Nadciśnienie płucne – ciśnienie w tętnicy >60 mmHg, średni gradient transpulmonarny >15 mm Hg, PAR > 5 j. Wooda Choroba obturacyjna płuc – FVC FEV <40 % Cukrzyca insulonozależna z uszkodzeniem organowym Aktywna choroba wrzodowa Choroba naczyń obwodowych, choroba naczyń mózgowych Choroba nowotworowa Niewydolność wielonarządowa Niewydolność nerek – poziom kreatyniny >2 mg/dL; klirens kreatyniny <50 mL/min Zaburzenia psychoorganiczne Nadużywanie alkoholu, leków psychotropowych, narkotyki J. K. Kirklin, J.B. Young, D.C. McGiffin Heart Transplantation, 2002 Churchil Livingston, 198;288
KARTA ZGŁOSZENIA BIORCY SERCAData zgłoszenia: ...............…/….........…/…………. (dd/mm/rr)Nazwisko i imię pacjenta: Adres i nr telefonu pacjenta: PESEL: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _Grupa krwi: AB0ABRh ujemny dodatni Płeć:………….. Wzrost …………cm Waga: ……….. kg Rozpoznanie:Wskazania:Ciężka niewydolność serca:- Frakcja wyrzutowa lewej komory EF < 20% Tak Nie - NYHA III lub IV Tak Nie - max zużycie tlenu (VO2 max) < 14 ml/kg/min Tak Nie Niestabilna ch. wieńcowa bez możliwości CABG/angioplastyki Tak Nie Nawracające arytmie komorowe oporne na leczenie Tak Nie Inne (np. nowotwór serca) Tak NieCzynniki ryzyka:Nadciśnienie płucne > 3 j.Wooda lub TPG > 12 mm Hg Tak Nie Resternotomia Tak NieRetransplantacja Tak NieInne schorzenia (np. niewydolność nerek, wątroby) Tak Nie- jakie: Wskazany priorytet allokacyjny:Jednoczasowy przeszczep serca i nerki lub wątroby Tak Nie Wiek biorcy < 18 r.ż. Tak Nie
AKTYWNOŚĆ PO PRZESZCZEPIENIU SERCA J Heart Lung Transplant 2006;25:869-79
POWIKŁANIA … CZYNNIK LIMITUJĄCE PRZEŻYCIE PO HTX (%) OKRES OBSERWACJI <1 rok 5–10 lat Wczesna niewydolność graftu 23 0 Infekcje 24 9 Odrzucanie 17 3 Waskulopatia 5 27 Nowotwory 3 33 Inne 29 29
NIEZBĘDNE INFORMACJEKARTA ZGŁOSZENIA DAWCY Dane ogólne Dane personalne (imię, nazwisko, PESEL, miejsce zamieszkania) Grupa krwi Przyczyna zgonu Inne choroby ( z wywiadu) Wykluczenie bezwzględnych przeciwwskazań Data i godzina przyjęcia do szpitala Data i godzina komisyjnego orzeczenia śmierci pnia mózgu Data i godzina rozpoczęcia oddechu kontrolowanego Temperatura ciała Wzrost ciężar ciała, obwód klatki piersiowej, brzucha
OCENA ZMARŁEGO DAWCY NARZĄDÓW Kliniczna ocena dawcy narządów Ustalenie przyczyny śmierci Zapoznanie się z przebiegiem choroby i chorobami przebytym Wykluczenie: - przeciwwskazań bezwzględnych i względnych uzależnienia od narkotyków Ocena perfuzji tkanek narządów oraz utlenowania krwi Wykonanie niezbędnych badań wykluczających ryzyko pobrania i przeszczepienia narządu
PRZECIWWSKAZANIA DO POBRANIA SERCA Dodatni badanie serologiczne w kierunku HIV Dodatni badanie serologiczne w kierunku żółtaczki typu B i C Ciężka infekcja (sepsa, infekcje wewnątrzklatkowe) Choroba nowotworowa z wyjątkiem guzów mózgu Przeciwwskazania kardiologiczne Zaburzenie rytmu komór serca DM/DB> >20 ug/kg przy CVP > 14 mmHg Zaburzenia kurczliwości LK Bieżące arytmie nadkomorowe Wady serca wrodzone, nabyte Uraz serca Cechy niedokrwienia Śmierć pnia mózgu z powodu chorób serca Zatrzymanie krążenia Braunwald E ed: Heart Disease. W.B Saunders Company, 6 edtedition;2001:359 - 387 Kapoor A.S.- ed.: Cardiomyopathies and Heart-Lung Transplantation. McGraw – Hill. 1991
PRZECIWWSKAZANIA WZGLĘDNE Wiek powyżej 70 lat Nadciśnienie samoistne Cukrzyca Długotrwałe używanie środków farmakologicznych toksycznych dla określonych narządów Alkoholizm (serce, wątroba, trzustka)
HEMODYNAMIKA/UKŁAD KRĄŻENIA Ciśnienie tętnicze krwi (aktualne oraz okresy hipotensji) Częstość pracy serca – obecność zaburzeń rytmu serca NZK – kiedy, jak długo Aktualne OCŻ Dawka i rodzaj amin presyjnych, czas podawania Diureza w ostatniej dobie/akt. Diureza godzinowa EKG – ocena zapisu Rtg klatki piersiowej Badanie Usg serca, jamy brzusznej
BADANIE WIRUSOLOGICZNE Przeciwciała anty-HIV Obecność antygenu Hbs Przeciwciała anty-HCV Przeciwciała anty-EBV Hbe-ag Przeciwciała CMV Przeciwciała p-toksoplazmozie VDRL
STOSOWANE LEKI Moczopędne – rodzaj i dawka Antydiuretyna – od kiedy i w jakiej dawce Antybiotyki – rodzaj Insulina – dawki Przetoczenia krwi i osocza
BADANIA OGÓLNE Morfologia + płytki krwi Poziom sodu, potasu, wapnia w surowicy krwi Gazometria krwi tętniczej
BADANIA BAKTERIOLOGICZNE Moczu Wydzieliny z drzewa oskrzelowego Wydzieliny z rany Posiewy krwi Wyniki tych badań są istotne nawet jeżeli uzyskuje się je po po przeszczepieniu narządu
WAGA DAWCY Różnica wagi dawcy i biorcy powinna wynosić nie więcej niż 30 % W większości przypadków dawca >70 kg (M) jest odpowiedni dla większości biorców
Badanie echokardiograficzne serca -ocena funkcji zastawek, ocena globalnej funkcji skurczowej, wady serca, ocena grubości przegrody międzykomorowej <13 mm FUNKCJA HEMODYNAMICZNA SERCA
cd. FUNKCJA HEMODYNAMICZNA SERCA • Badanie Rtg klatki piersiowej • Badanie Ekg (cechy świeżego zawału, przerost, zaburzenia rytmu) • Badania enzymatyczne (CPK, CPK-MB, TnI)
NZK U DAWCY Krótkie epizody NZK nie są bezwzględnym przeciwwskazaniem do pobrania (decyduje stan hemodynamiczny w momencie pobrania, stan biorcy)
Dawca akceptowalny – DM <20ng/kg/min Dawca marginalny – wysokie dawki DM, DB, należy jednak unikać norepinephriny i epinenephriny WSPOMAGANIE INOTROPOWE
DOPUSZCZALNY CZAS ZIMNEGO NIEDOKRWIENIA <4 GODZ. Całkowity czas niedokrwienia powyżej 4 godzin – rośnie ryzyko niewydolności przeszczepionego serca UWARUNKOWANIA LOGISTYCZNE
PRZEŻYCIE A CZAS NIEDOKRWIENIA J Heart Lung Transplant 2006;25:869-79
WIEK DAWCÓW SERCA J Heart Lung Transplant 2006;25:869-79
Dawcy > 55 roku życia mogą być akceptowani w wyjątkowych sytuacjach (np. biorca URGENS) WIEK DAWCY
PRZEROST LEWEJ KOMORY SERCA LVH <13 mm nie jest bezwzględnym przeciwwskazaniem (bardzo ważny jednak czas niedokrwienia)
RYZYKO MIAŻDŻYCY TĘTNIC WIEŃCOWYCH Mężczyźni 35-45, kobiety 35-50 lat – jeżeli w wywiadzie kokaina, nadciśnienie tętnicze, otyłość, palenie, dodatni wywiad rodzinny Mężczyźni 46-55, kobiety 51-55 lat – wskazane badanie angiograficzne serca dawcy Jeżeli biorca wysokiego ryzyka – koronarografia do decyzji ośrodka przeszczepiającego
PODEJRZENIE NIEDOKRWIENIA MIĘŚNIA SERCA Wprzypadku dawcy serca podwyższone poziomy CPK, CPK-MB, czy Troponiny są bardzo często nieswoiste. Ich prawidłowe poziomy potwierdzają prawidłową funkcję LK, natomiast ich wzrost nie musi świadczyć o dysfunkcji LK
WSPOMAGANIE INOTROPOWE W wybranych przypadkach akceptowane są wysokie dawki leków inotropowo dodatnich jednak należy unikać norepinephriny i epinephriny( jedynym wskazaniem MAP <60 mmHg) Krótkie epizody NZK nie są bezwzględnym przeciwwskazaniem do pobrania (decyduje stan hemodynamiczny w momencie pobrania)
KONTROWERSJE PODEJRZENIE KARDIOMIOPATII ALKOHOLOWEJ (WYWIAD) – CZĘSTO PRAWIDŁOWA FUNKCJA SERCA DAWCY PRZY ROZPOZNANEJ MARSKOŚCI WĄTROBY I ZMIANACH ORGANICZNYCH W OBRĘBIE TRZUSTKI.
PRZESZCZEP SERCA POZOSTAJE (WCIĄŻ) NAJBARDZIEJ SKUTECZNĄ METODĄ LECZENIA SKRAJNEJ NIEWYDOLNOŚCI SERCA