İNSANDA ÜREME

1. İNSANLARDA ÜREME, BÜYÜME, GELİŞME İNSANDA ÜREME İnsanlar en gelişmiş varlıklardır. Bütün omurgalılar ve insanlar eşeyli ürerler. İnsanda üreme ,üreme organlarıyla gerçekleşir. Döllenme anne vücudunda gerçekleşir ve döllenmiş yumurta,gelişimini anne karnında tamamlar.

2. Dişi eşey Erkek eşey2n(yumurta ana hücresi) 2n(sperm ana hücresi Gametler mayoz bölünme ile meydana gelir. gametler Yumurta(n) Sperm(n) Sperm ile yumurtanın birleşmesi Döllenme Zigot(2n) Gelişerek yeni canlı meydana gelir canlı

3. Üreme hücrelerine gametdenir. İnsanlarda dişi ve erkek bireyler ayrı ayrı olduğu için dişilerde dişi gamet, erkeklerde erkek gametoluşturulur. • İnsanda cinsiyeti belirleyen eşeysel organlar vardır. Erkek ve dişi gametler, bu eşeysel organlarda oluşur. Eşeysel organlar dişide yumurtaları oluşturan yumurtalık, erkeklerde ise spermleri oluşturan erbezleri (testis)dir

4. İnsanlarda dişi üreme sistemi; iki tane yumurtalık(ovaryum),iki tane yumurta kanalı ile döl yatağı(=rahim=uterus) ve vagina’dan oluşmuştur. • Erkeklerde ise; spermlerin oluştuğu testisler(erbezi),sperm kanalı,penis, çeşitli kanallar ve salgı bezlerinden oluşmuştur.

5. İnsanlarda döllenme annenin vücudunda olur. Yani iç döllenme olur. Gelişimini de annenin döl yatağında geçirir. İnsanlarda üreme,üreme hücrelerinin meydana getirilmeye başlandığı ergenlik(bluğ) döneminden itibaren başlar. Kadınlarda üreme hücrelerinin meydana gelişi menopoz dönemi ile(45-50 yaş arası) sona erer. Erkeklerde üreme hücrelerinin üretimi ise yavaşlasa da devam eder.

6. İnsanda Eşey Hücreleri YUMURTA SPERM kuyruk boyun baş çekirdek

7. SPERM HÜCRELERİ

8. YUMURTA HÜCRESİ

9. Yumurta hücrelerinin özellikleriSperm hücrelerinin özellikleri • Büyük ve hareketsizdir • Kamçısı yoktur • Bol sitoplazmalıdır • Ömrü kısadır • Yumurtalıklarda oluşur • Küçük ve hareketlidir • Kamçı(kuyruk) bulunur • Sitoplazmaları azdır • Ömrü çok kısadır • Testislerde(erbezlerinde)oluşur # Spermin baş bölgesinin ucunda bulunan akrozom yumurta hücresinin zarını delecek enzimler bulundurur.

11. Sperm gözle görülemeyecek kadar küçük,hareketli bir yapıya sahiptir. Sperm hücresinde sitoplazma oranı çok azdır. Baş, boyun ve kuyruk olmak üzere üç bölümden meydana gelir.

12. Yumurta hücresi büyük yapılı ve hareketsizdir. Bol sitoplazmalı bir hücredir. Hücre zarı, sitoplazma ve çekirdekten oluşmuştur.

13. DİŞİ ÜREME ORGANI DÖL YATAĞI (RAHİM) YUMURTA HÜCRESİ YUMURTALIK YUMURTA KANALI VAJİNA

15. YUMURTALIK:Yumurtalıklarda yumurta üretilir. • YUMURTA KANALI:Üretilen yumurtaların döl yatağına ulaşmasını sağlayan kanaldır. Yumurta hücresi buradayken döllenir. • DÖL YATAĞI:Zigotun yerleşip geliştiği yerdir. • VAJİNA: Döl yatağı ile dış ortam arasındaki bağlantıyı sağlayan esnek yapıdır.

16. HHHHHH HHHHHHH HHHHHHH HHHHHHH SALGI BEZLERİ GGGGGGGGGGGGGGGSPERM KANALI PENİS GG TESTİS

17. TESTİS: testislerde spermler üretilir. • SALGI BEZLERİ:Spermlere kaygan bir ortam oluşturularak hareketlerini kolaylaştırır. • SPERM KANALI: Spermleri testislerden penise taşır. • PENİS: Spermlerin ve idrarın erkek vücudundan dışarı atılmasını sağlar.

18. Testisler ergenlik döneminde faaliyete geçer. Spermler burada yapılır. Ayrıca erkeklik özelliği veren birçok hormon da burada salgılanır. • Testislerde yapılan spermler, meni kesesinde toplanır (salgı bezlerinde) ve penis aracılığı ile dışarı atılır.

19. Eşey Hücrelerinin Birleşmesi(Döllenme) Resimlerde yumurtanın içine girmeyi başaran bir spermin kuyruk bölümünün kopması aşama aşama görülmektedir.

20. İnsanlardaki döllenmede, dişi bireye geçen 200-300 milyon spermden ancak 500'ü yumurta hücresine yaklaşır. Bunlardan yalnızca bir tanesi yumurtayı döller. Spermin, yumurta hücresine girmesinden sonra, diğer spermlerin yumurtaya girmesi engellenir.

21. Yumurta hücresinin içine ikinci bir spermin girmesini önlemek için, yumurtanın çevresinde "döllenme zarı" oluşturulur. Sperm çekirdeği ve sitoplâzması yumurta içine girdikten sonra, iki hücrenin çekirdekleri birleşir ve böylelikle yumurta döllenmiş olur.

22. resimde spermler tarafından sarılmış bir yumurta hücresi Spermler yumurtaya ulaştıklarında içlerinden yalnızca bir tanesi yumurtanın koruyucu kabuğunu delmeyi başarır. (1) Spermin yumurtanın içine girmesiyle birlikte yumurtada çeşitli değişiklikler olur ve yumurta diğer spermlere kapanır. (2-3) Son aşamada spermin kuyruk kısmı koparak dışarıda kalır. (4) Döllenme gerçekleşmiştir

24. EEEEE EEEEE FFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFFF YUMURTA HÜCRESİ SPERM HHHHHHHHHHH DÖLLENME HHHHHH TESTİS YUMURTALIK ZİGOT HHHHHHHHHHH HHHHHHHHHHH

25. TEK YUMURTA İKİZLERİ

26. TEK YUMURTA İKİZLERİ • Bazen yumurta döllendikten sonra oluşan zigot bir mitoz bölünme geçirir. Birbirinin aynı olan İki hücreden biri bir tarafa diğeri başka bir tarafa tutunarak gelişir. Böylece kalıtsal özellikleri birbirinin aynı olan iki canlı oluşur. • Tek yumurta ikizleri bir yumurta ve bir spermden oluşur.

27. TEK YUMURTA İKİZLERİ

28. ÇOK YUMURTA İKİZLERİ

29. ÇOK YUMURTA İKİZLERİ • İki yumurta iki ayrı sperm tarafından döllenir. Sonuçta iki zigot oluşur. İki zigot ayrı plasentalarda gelişerek iki yeni canlı oluşturur. • Ayrı yumurta ikizlerinde iki ayrı yumurta iki ayrı sperm tarafından döllendiği için oluşan canlıların kalıtsal özellikleri farklıdır.           

30. ÇOK YUMURTA İKİZLERİ

31. BÜYÜME VE GELİŞME • BÜYÜME:Anne karnındaki döllenmiş yumurta hücresinden başlayıp ergenliğin sonuna kadar canlının boy, vücut hacmi ve kütlesinin artmasına büyümedenir. • GELİŞME:Vücuttaki yapıların ve organların belirli görevleri yapabilecek duruma gelmesine (büyüme ile birlikte çeşitli özellikler kazanmasına) gelişmedenir.

32. BÜYÜME VE GELİŞME • Döllenme sonucu oluşan zigot çoğalabilmek için arka arkaya bölünme geçirmeye başlar. Oluşan hücreler kromozom sayısı ve yapısı bakımından birbirinin aynıdır. Bölünme sonunda 3 gün içinde 12 hücreli bir yapı oluşur. Bu yapı bazı değişiklikler geçirerek bölünmeye devam eder

34. BÜYÜME VE GELİŞME • Zigotun hücre bölünmeleri sonucu gelişimini sürdürdüğü, ilk yedi haftalık evredeki haline embriyo denir. Bu evreden sonra embriyo küçük, bir insan minyatürü, halini alır. • Yedinci haftadan doğuma kadar geçen sürede canlıya fetüs (cenin) denir • Doğumdan sonraki canlıya da bebek denir

35. İnsanda gelişme başladıktan kısa bir süre sonra döl yatağı içinde plasenta oluşur. Gelişme plasenta içinde devam eder. Embriyo, anne kanından besin ve oksijeni plasenta sayesinde alırken, artıklarını yine plasenta aracılığı ile annenin kanına verir. • Yani embriyonun beslenmesi, solunumu ve boşaltımı plasenta ile sağlanır. Gelişme biraz ilerledikten sonra göbek bağı oluşur. Embriyo, göbek bağı ile plasentaya bağlanır ve madde alış - verişi göbek bağı yolu ile sağlanmaya başlar.

37. OKSİJEN KARBONDİOKSİT SU + ELEKTROLİTLER SU VE ÜRE KARBONHİDRAT ARTIKLAR LİPİD HORMONLAR PROTEİN PLASENTA VİTAMİN HORMON ANTİKOR BAZI İLAÇLAR VİRÜSLER (ÇOĞU) ANNE FETUS

38. Doğuma kadar bebekteki aylık gelişmeler şu şekilde özetlenebilir: • 1. ay : Embriyo boyu 1 cm'yi bulmuştur. Tomurcuk hâldedir. • 2. ay : Fetüs bu safhada 4 cm'ye erişir. Fetüs etrafında plâsenta iyice gelişir ve yavrunun göbek kordonu buraya bağlanır. Embriyo insana benzer bir şekil almaya başlar. 2. ayın sonunda cinsiyeti belirgin bir hâl alır. • 3. ay : 8-9 cm dir. Bütün insan özelliklerini kazanır. İlk üç ay, anne tarafından alınan herhangi bir zararlı madde (nikotin, alkol, uyuşturucu maddeler) fetüsün organ gelişimine doğrudan zarar verir.

39. Doğuma kadar bebekteki aylık gelişmeler şu şekilde özetlenebilir: • 4. ay : 20 cm boyundadır. Karaciğer kan üretimine başlar. • 5-6. aylar: En tipik gelişme, burun, göz çukuru ve kemik yapısında görülür. Boyu 32 cm'ye ulaşır. Burun deliği açılır. Akciğerde küçük petekler belirir. Fakat akciğer doğumdan sonra faaliyete geçer. • 7. ay : Fetüs 40 cm boyunda ve 1 kg ağırlığa erişir. Fetüsün gözbebeği tamamen açıldığından, ışığı algılayabilir.

40. Doğuma kadar bebekteki aylık gelişmeler şu şekilde özetlenebilir: • 8. ay : Yaklaşık 45 cm, 1600 gramdır. Fetüsün vücudu yağlanmaya başlar. Tat alma duyusu, kulakların kıkırdak yapısı gelişir. • 9. ay : Doğumu yaklaşan fetüsün başı eğik, kol ve bacakları kıvrılmış durumdadır. • Doğuma hazırdır!

41. DOĞUMA KADAR BEBEKTEKİ AYLIK GELİŞMELER

42. DOĞUM

43. Bunlarda kim Ya???? Ne bakıyorsunuz? Anneeeeeeeee! “Lütfen sessiz olur musunuz Uyumak istiyorum” Sizce biz bu kabuktan mı Çıktık acaba????

45. ANNE SAĞLIĞI • Annenin sağlıklı bir bebeğe sahip olabilmesi için hamileliği süresince; • Dengeli ve düzenli beslenmelidir. Hamile bir bayanın beslenmesi bebeği gelişimini etkiler. Yetersiz beslenen hamilelerde bebeğin gelişimi geri kalır. Bol proteinli, vitamin ve özellikle demir, kalsiyum gibi mineralleri yeterince içeren besinler almalıdır. Hamilelik süresince gaz yapıcı, fazla şekerli ve yağlı yiyecekler yenmelidir. • Hamileler, doktor izni olmadan ilaç almamalılar • Röntgen ışıklarına maruz kalmamalılardır • Ağır yük kaldırmamalıdır • Doktor kontrolünde olmalıdır

46. Bebek doğal besinler alıncaya kadar annenin salgıladığı süt ile beslenmelidir. Çünkü anne sütünde bebeğin sağlıklı gelişimi için gerekli olan her tür besin maddesi vardır. Anne sağlıklı bir bebek dünyaya getirebilmek için hamilelik süresince protein, kalsiyum yönünden zengin besinlere ağırlık vererek dengeli beslenmeli ve aşırı kilo almamalıdır. Hamile bayanlar stresten uzak bir yaşam sürmeli, aşırı yorgunluktan kaçınmalıdırlar. Sigara ve alkol doğmamış canlıyı en fazla etkileyen faktörlerdir. Hamile kadınlar sigara kullanılan ortamda bulunmamalı,kendileri de sigara ve alkol kullanmamalıdırlar. Gebelik süresince bebeğin gelişimi aylık periyotlar halinde kadın doğum uzmanı tarafından takip edilmelidir. Süt içersem sağlıklı Olurum öyle değil mi?

47. İnsanda Büyüme ve Gelişme Dönemleri: 1- Bebeklik Dönemi : • 0 – 12 ayları arasındaki dönemdir. (Yeni doğan 0–28 gün ve yeni doğan sonrası dönem olarak iki dönemde incelenebilir). Bu dönemde; • Anne karnından çıktıktan sonra dış ortama uyum sağlamaya çalışırlar. • • Hastalıklara ve çevresel faktörlere karşı savunmasızdırlar. • • Başlarını dik tutamazlar, emme, tutma, yakalama hareketi yaparlar. • • Her türlü ihtiyaçları için anneye bağımlıdırlar.

48. İnsanda Büyüme ve Gelişme Dönemleri: 2- Çocukluk Dönemi : 1 – 11 yaşları arasındaki dönemdir. (1 – 3 yaş arası özerklik, 3 – 6 yaş arası oyun, 6 – 11 yaş arası okul dönemi olarak incelenebilir). Bu dönemde; • • 1 – 3 yaş arasında yürüme, konuşma gibi yetenekleri kazanırlar. • • Anneye bağımlılıktan kurtulurlar. • • Kendi kendine giyinir, yemek yer, yaşıtlarıyla oynar ve vücut temizliğini yaparlar. • • Okula başlarlar. • • Kişilik gelişimi başlar. • • Görev bilincini ve hayal ile gerçeği ayırt etmeyi öğrenir.

49. İnsanda Büyüme ve Gelişme Dönemleri: 3- Ergenlik Dönemi : 12 – 21 yaşları arasındaki dönemdir. (Erken, tam ve geç ergenlik olarak üç dönemde incelenebilir). Bu dönemde; • • Duygusallık ön plana çıkar. Aşk, sevgi, hayatın anlamı gibi konular ilgilerini çeker. • • Anne ve babalarla çatışırlar ve onlara değer vermezler. • • Biyolojik yönden olgunlaşırlar. • • Bedensel ve ruhsal değişmeler yaşarlar. • • Soyut kavramları daha rahat algılarlar. • • Toplumdaki yerlerini ve rollerini belirlemeye çalışırlar.

50. İnsanda Büyüme ve Gelişme Dönemleri: 4- Yetişkinlik Dönemi : 21 – 65 yaşları arasındaki dönemdir. Bu dönemde; • • Hayatın dönüm noktası olan iş, eş seçimini yaparlar. • • Sorumlulukları artar, kendisini ve başkalarını düşünürler. • • Toplumsal sorunlarda rol almak isterler. • • Fiziksel gelişimlerini tamamlar ve olgunlaşırlar.