Filozofia arsimore idealiste

1. Filozofiaarsimoreidealiste Objektivat: Derinë fund tëkësajtemepjesëmarrësitduhettë: 1. Shpjegojnëkoncepet e filozofisëidealistesinjëfilozofi e madhebotërore 2. Tëidentifikiojnëkontributet e filozofisëidealistenëfushën e arsimit Tradicionalisht, metodatfilozofikekanëkonsistuarnëanalizëndheqartësimin e koncepteve, idevedheteorive. Instrumenti ka qenëpërdorimi I argumenteve Idealizmipërbënnjëngateoritëfilozofikearsimorebazë, ashtusirealizmi, ekzistencializmi, pragmatizmi, etj. Shkollatpërballen me çështjefilozofike, edhepseshpeshmësuesitnukkanënjohuritëthellapër to. Nëpraktikën e përditshmemësuesitformulojnëqëllimet e veprimtarisëmësimore, përcaktojnëprioritetet, diskutojnëvlerate procesitmësimor.

2. Edukimi & filozofiaarsimore • Shoqëriademokratikemoderne ka shumëzgjedhjekonkurruesedhedisapreferenca e vendimarrjenukpërkojnë me atotëtëtjerëve Ndërkohë, nëjetën e përditëshmehasimdilematëtillasi: • duke u marrë me klasënsinjë e tërënuktrajtohennevojat e nxënësvetëveçantë, apoanasjelltas (qëllim) • nësenëndonjërast (përndonjësjellje) duhettëzbatohetrregullorja(vlera) • Në se mësuesiduhettëtrajtojëme përparësisjelljene mirëtënxënësitmbiaftësitë e tij (prioritet) Nëpërpjekjepërtëtrajtuarçështjetëtilla, diskutimimundtëzhvillohetnësferënfilozofike, edhepsemësuesinuk ka njohuritëtilla Nëpërmjetëpërdorimittëfilozofisëndihmohetmësuesipërtëbërëzgjedhjetmëtëmiranëfunksiontëqëllimeve, vleravedheprioriteteve, duke u nisurngaelementetëfilozofivetradicionaleapoprogresive.

3. Përseduhetfilozofia?

4. Arsimisinjëmënyrëjetese

5. IDEALIZMI (idea-ism) • Nëkulturënperëndimore, idealizmipërbënfilozofinëmëtëvjetër, qëdatonme PlatoninnëGreqinë e lashtë. • Qëngaajokohëidealizmika pasurnjëndikimtëmadhnëkonceptimin e shoqërisëtonë • Idealizmigjermanka pasënjëndikimtëmadhnëmendiminfilozofik modern. • Edhepseidealizmisot nuk ka ndikimsimëparë, është evident nëfushatëtillasinëstudimetbashkëkohorefetaredhenëaspektetëcaktuaratëfilozofisë morale. • idealizmipërpiqettëargumentojë se gjëratrealejanësubjektemendore. Idealizmishprehetnëvariantetëndryshme. Ata argumentojnë se: • Ka njëmendjeobjektivejashtënatyrës, • Ajoështëfuqia e përbashkët e arsyesaporacionalitetit, • Ajoështëproduktmendorishoqërisëkolektive, • tëtjerëpërqëndrohennëmendjet e qenieveindividualenjerëzore.

6. Kontribuestëfilozofisëarsimore

7. A. Idealizmiplatonik • Idealizmiështënjëteorifilozofike, qëmendon se realitetiteti I fundëmbazohettekmendjaaponëidetë. • Mbështet idenë se "bota reale" e jashtme është e pandashme prej mendjes, ndërgjegjes apo perceptimit. • Idealistët, mendjaështëpjesamë e rëndësishme e organizmitprandajduhetzhvilluar, qëtëpërdoret me efikasitet. JanëzhvilluarTrevarianteidealiste: Platonik, fetardhe modern A. Idealizmiplatonik: bënndarjen e botëssëidevengabota e sendevemateriale • Theksoirëndësinëqë ka dija (njohuritë) dherugëtiminqëbëjmë duke u çvendosurngaopinionipërtëarriturtek e vërteta (idetë) • Tekdijet e vërtetaafroheminëpërmjetqëndrimitkritik, diskutimeve, nëmënyrëdialektikenësensin e sëvërtetës ( sipasqasjessokratike) • Dijamundtëarrihetpërmesprocesittëzbulimit, sirrjedhojë e aftësivepyetëse (investiguese, metodasokratike) • Konceptipemëështëide, qënamundësonpërtëidentifikuarnëmënyrëtëpërafërtllojet e ndryshmetëpemëvetëpapërsosura, qëjanënërealitet

8. B.Idealizmifetar • Idealizmifetarargumenton se tëgjithanjohuritëzanafillojnëngafenomenetëperceptuara, tëcilatjanëtëorganizuaranëmënyrëhierarkikesipaskategorive • Idealizmiështëilidhurngushtëme fenë. • Judaizmi, qëështënëthemeltëkristianizmit u influencuangafilozofëtgrektëidealizmit • Augustini duke diskutuaruniversin e shihtetëndarë: nëqytetin e Perëndisëdhenëqytetin e njeriut (botaqielloredhetokësore). • Augustinibesonte se njohuritëbazë, nëthemeltëcilaveështëbesimijanëpërcaktuarngaana e kishësdhetëgjithanjohuritë e vërtetavijnëngaPerëndia.

9. Bota e sinjaleveelektrike Trajtimi idealist fetar… • Termi “botë e jashtme” ështëformuarnëtrurintonësireagimsinjaleshelektrike. • Ngjyra e kuqe e mollës, fortësia e druritdhetëgjithaobjektetqëperceptojmëpërftohennëpërmjetsinjaleveelektrike. FrederikVestershkruan se : çdogjëqëpërjetohetështë e përkohshmedhe se gjithësiaështënjëhije. Kjotashmëështë e vërtetuarngashkenca1 Filozofiinjohur, XhorxhBerklinëlidhje me këtëtemëshkruan: • Besojmënëekzistencën e objektevevetëmpërshkak se atoishohimdheidëgjojmë, se atoreflektohentek ne ngashqisattona. Ndërsa , shqisattonajanëvetëmidenëmendjentonë. Prandaj, objektetqëiperftojmënëpërmjetshqisavetonanukjanëasgjëtjetërveçseide, dhekëtoidejanëesencialevetëmpërtrurintonë...Meqëçdogjëekzistonvetëmnëmendje, atëherë ne mashtrohemi me dinakërikurparamendojmëgjithësinëdhegjërattëekzistojnëjashtëmendjessonë. Prandaj, asnjëngagjëratqënarrethojnënukekzistojnëaskundveçsenëmendjen tonë.2

10. Perceptimetnëtrurintonë • Richard Langton Gregory bënkëtëshpjegimrrethaspektittëshikimit: • Ne tashmëdimëpërshikimin, dhekuptojmë se aty ka problemeqëduhenzgjidhur. Kështushëmbëlltyranësynavjenkokëposhtëndërkohëqëshohimobjektetëngurtatëndaranëhapësirënqënarrethon. Ne perceptojmëbotën e objekteve, ngamostrat e stimulimevenëretinëdhekjonukështëmëpak se një mrekulli.3 • Njëgjendje e tillënavjenedhengashqisat e tjera. Zëri, prekja, shijadhe aroma tëgjithatransmetohennëqendratpërkatësetëtruritsisinjaleelektrike • Shqisa e tëdëgjuaritpunonnëmënyrëtëngjashme me atëtëtëshikimit. Veshiijashtëmmbledhzëratdheidrejtonatonëveshin e mesëm. Veshiimesëmitransmetonvibrimet e zëritnëveshin e brendshëm, duke iintensifikuar. Veshiibrendshëmikovertonvibrimetnësinjaleelektrike, tëcilatdërgohennëtru. Sikurse me syrin, procesiidëgjimitpërfundonnëqendrënpërkatëse (tëdëgjimit) nëtru. • Truriështëiizoluarngazëriashtusiedhengadrita. Megjithatë, edhezëratmëtëlehtëperceptohenngatruri. Pornëseniveliizëritnëtrurintonë do tëmundtëmatej me ndonjëaparattëndjeshëm, do tëvërehej se nëbrendinë e truritmbizotëronnjëqetësi absolute.

11. …Perceptimet • Perceptimiiaromësformohetnëmënyrëtëngjashme. • Çdogjëqë ka aromënukështëasgjëtjetër, veçperceptimitruritnëbashkëveprim me molekulat e avullta, pas transformimittëtyrenësinjaleelektrike. Nëkëtëmënyrë, nëtrurintonëpranohen aroma e parfumit, lules, ushqimittëpreferuar, apoatoqënuknapëlqejnë. • Molekulatvetvetiukurrënukarrijnënëtru. Nëmënyrëtënjëjtë, sikurse me zërindhepamjen, atoqëarrijnënëtrujanëthjeshtësinjaleelektrike. Pra, tëgjithavetitëqëvijnëngaobjektetjashtëneshjanëvetëmsinjaleelektrikeqë I ndiejmëpërmesorganeveshqisore. • Kështundodhedheme shqisën e tëprekurit. Kur e prekim një objekt, vetitë e tijtransmetohen në tru përmes nervave të të prekurit që gjenden në lëkurë. Ndërsa ndjenja e të prekurit formohet në trurin tonë. • Përkundrejtnjohurivematerialiste, ndjesia e prekjesnuk është në majat e gishtërinjve, por në qendrën e të prekurit në trurin tonë.

12. C. Idealizmi modern • Idealizmi modern- objektetjanëidentike me idetëdhenjohuritëidealejanënëvetëvetesistemetëideve • Me fillimin e periudhësmodernenëshek. 15-16, idealizmi u bëmësistematikdhesubjektivist. Disakarakteristikatëidealizmit modern janë: • Krahasrealitetitfizikekzistonedherealitetijo-fizik, qëkarakterizohetmësëmiringamendja, qëmësëshumtie kapërcenrealitetinfizik, trurin; • RealitetifizikmerrkuptimimngarealitetiTranshendental, me tëcilinështëlidhur; • Jetanjerëzore ka qëllimetëparacaktuara, duke synuarqëtëarrijëmendimintranshendental; • Qëllimi I njeriutështëtëpërmbushzhvillimin e intelektit, nëpërmjetvetë-realizimit; • Vlerat absolute janëpjesë e Realitetitëfundëm; • Njohuritëjanërrjedhojë e përpunimitnëarsyetëpërvojavetëkuptimta. • Përaqkohësabotafizikepasqyronbotëntrashedente, ne mundtëpërcaktojmënatyrën sublime • Tëmësuaritështënjëproces individual qërealizohetpërmespotencialittëbrendshëm. Mësimiështënjëprocesizbulimit, ështëvetë-realizim.

13. Idealizminëfilozofinëarsimore Qëllimiiarsimit • Theksivihetnëzhvillimin e tëmenduarit, disiplinëspersonale, dhetëkarakterit. Individiduhettëjetëishkolluardhekaraktertëfortë moral Metoda e Arsimit • Arsimi idealist promovontëmësuarit me përmbajtjetëthellë, njëqasjeholistikeqëpërfshinmësimintërësordhejotëfragmentarizuar. • Metodamë e mirë e tëmësuaritpërPlatoninishteajodialektike, sinjëproceskuidetëvihenkundrejtnjëra-tjetrës, dhetriumfonidenëqëkonsiderohetmë e rëndësishme. • Njohuritënukjanëtërëndësishmevetëmnëfunksiontëaspektit material. • Idealisëtngapikëpamjametodikenuk I kushtojnërëndësiaqformësimitteknxënësittëaftësiveteknike (teknikaliteteve) se sakrijimittënjëvizionitëgjerëtëkuptuarittëbotësnëtëcilënatajetojnë. • Vetërealizimitdheedukimit I kushtohetnjërëndësi e veçantënëkonceptimin idealist

14. Kurrikula • Idealistët I kushtojnërëndësilëndësmësimoredherolittëmësuesitpërtënxitur format e tëmenduarittënxënësitnëpërvetësimin e lëndës. • Mësuesitduhettindihmojënxënësitpërtëshqyrtuartekstet, përtëformësuariderrethqëllimittëjetës, familjes, përtëkonkuruarmoshatarëtdhepërtëpërballuarvështirësitë e rritjes. • Idealistëbesojnë se idetëmundtëndryshojëjetëndhe se literaturaklasike (që I ka rezistuarkohës) mundtëpërdoretpërtëndihmuarnëzgjidhjen e problemevetëbotësaktuale • Kreativiteti do tiinkurajojënxënësitpërtafuturvetennëtëmenduaritkrijues, duke reflektuarmbiidetë e shfaquranëkurrikul

15. Roliimësuesit • Idealistët e vënëtheksintekzhvillimi I karakteritdhemësuesiduhettëjetënjëmodel përtëstimuluarnxënësit. • Tëmësuaritkonsiderohetsinjëthirrjedheakt moral. • Mësuesikrijonhapëriraqënxënësittëpyesinnënjëmjedistëpërshtatshëmpërtëmësuar • Metoda e dhëniessëleksioneveështëende e përshtatshmenësisteminarsimor idealist • Ata I kushtojnërëndësipërcjelljessëinformacionitdherëndësisëqë ka mësimdhëniaqënxënësittëkuptojnëidetë. • Mësuesitnukmundtëjenëgjithmonëtëpranishëmndërsanxënësitmësojnëprandajataduhettiedukojnënxënësitpërtëmësuaredhejashtëpranisësëtyre. • Projekti I tëmësuaritduhettëdrejtohetngamësuesiqë e ushtronnxënësinpërtërealizuarvetëtëmësuarit

16. Kritika (Përmbledhje) • Idealizmi ka paturnjëinluencëtëgjatënëedukim. • Përshkak se e vëtheksintekruajtja e traditavekulturoreështëkonsideruarnjëfilozofikonservatore. • Pikatëfortatëidealizmitjanëtëmenduaritdheinkurajimipërtënjohur, promovimi I vleravekulturoredhezhvillimittëkarakterittënxënësve. • Mësuesitkonsiderohenelement prioritariprocesitmësimor, tëcilëtpërpiqenpërtëpromovuarnjëmësimdhënietëplotë, qëarrihetnëmënyrësistematike • Qasja e tënxënitbazohetnëvetërealizimin. • Zhvillimet e rejashkencore e kanësfiduaridealizmin, duke shënuaredhendryshimenëparimetidealiste. • Shkencabazohetnëhipotezadhetentativakonkrete, ndërkohëqëidealizmifokusohetnëzbulimin e universitfundamental dhetëmendimitabsolut

17. … Kritika • Idealizmimësëshumtilidhet me besimintradicional. • Sekularizmika çuarnëdobësimin e idealizmitnëfilozofi • Idealizmiçonnëelitizmitintelektual, nxiturngaideja e Platonitpërmbretinfilozofdhe e Augustinitmbijetënmonastike • Nëtëkaluarën, arsimiështëkonsideruarirëndësishëmpërklasat e lartatëshoqërisë, duke e konsideruararsiminsinjëluks. • Ndërsamasa e gjërëduhettëushtrohejnëzanate, ngaanateknikedheprofesionale • Idealizmiarsimorfokusohettekrëndësia e libritdhemësuesitpërformësimin e karakteritndërsanxënësiduhettëjetë I bindur(përulur)

18. Literatura • Frederick Vester, Denken, Lernen, Vergessen, vga, 1978, f.6 • George Politzer, PrincipesFondamentaux de Philosophie, Editions Sociales, Paris 1954, f.38-39-44 • R.L.Gregory, SyridheTruri: Psikologjia e tëparit, Oxford University Press Inc. Neë York, 1990, f.9 • HARUN JAHJA (Adnan Oktar)E vërteta e jetëssëkësajbote, në internet

20. John Dewey: Democracy and Education. • Table of Contents • Chapter 1 Education as a Necessity of Life • Chapter 2 Education as a Social Function • Chapter 3 Education as Direction • Chapter 4 Education as Growth • Chapter 5 Preparation, Unfolding (shpalosja), and Formal Discipline • Chapter 6 Education as Conservative and Progresssive • Chapter 7 The Democratic Conception in Education • Chapter 8 Aims in Education • Chapter 9 Natural Development and Social Efficiency as Aims

21. Tema: • Chapter 10 Interest and Discipline • Chapter 11 Experience and Thinking • Chapter 12 Thinking in Education • Chapter 13 The Nature of Method • Chapter 14 The Nature of Subject Matter • Chapter 15 Play and Work in the Curriculum • Chapter 16 The Significance of Geography and History • Chapter 17 Science in the Course of Study • Chapter 18 Educational Values • Chapter19 Labor and Leisure • Chapter 20 Intellectual and Practical Studies • Chapter 21 Physical and Social Studies: Naturalism and Humanism

22. Tema: • Chapter 22 The Individual and the World • Chapter 23 Vocational Aspects of Education • Chapter 24 Philosophy of Education • Chapter 25 Theories of Knowledge • Chapter 26 Theories of Morals

23. klikotek:John Dewey: Democracy and Education. klikotek:< Back to digital text list (eshte ne kryetefaqes) • Emile, or On Education (Rusoi) • Aristotle: Nicomachean Ethics • Democracy and Education • Locke: An Essay Concerning Human Understanding: 6th Edition • McClintock: Power and Pedagogy • Plato: Meno • PLATO, The Republic, Book Three: The Arts in Education