Ochrona praw człowieka

1. Ochrona praw człowieka Laura Olewnik kl. ID

2. Prawa człowieka • Prawa człowieka – koncepcja, według której każdemu człowiekowi przysługują pewne prawa, których źródłem obowiązywania jest przyrodzona godność ludzka. Prawa te mają charakter: • powszechny – obowiązują na całym świecie i przysługują każdemu człowiekowi • przyrodzony – przysługują każdemu od chwili urodzenia • niezbywalny – nie można się ich zrzec • nienaruszalny – istnieją niezależnie od władzy i nie mogą być przez nią dowolnie regulowane • naturalny – obowiązują niezależnie od ich potwierdzenia przez władzę państwową • niepodzielny – wszystkie stanowią integralną i współzależną całość

3. Geneza praw człowieka Genezy praw człowieka należy się dopatrywać w rozwoju idei praw jednostki obecnej w Dekalogu, rzymskim prawie cywilnym, gwarancjach królewskich w średniowieczu i renesansie, aż po jej rozkwit w okresie oświecenia podczas rewolucji amerykańskiej i francuskiej. Znalazła ona odzwierciedlenie w konstytucjach: amerykańskiej z 1787 roku (wcześniej w Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych), francuskiej z 1791 roku (wcześniej w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela) i polskiej – 3 maja 1791 roku. Rozpowszechnienie idei praw człowieka na całym świecie nastąpiło za sprawą ONZ w II połowie XX wieku. Aktualnie rozwój tej idei polega na tym, że oprócz jednego systemu ogólnoświatowego powstały też systemy regionalne.

4. Generacja praw człowieka • prawo do życia • prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania • prawo do głoszenia swoich poglądów i opinii bez względu na ich treść i formę • prawo każdego człowieka do uznawania wszędzie jego podmiotowości prawnej • zakaz stosowania tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania • zakaz trzymania człowieka w niewolnictwie lub poddaństwie • zakaz skazywania człowieka za czyn, który nie stanowił przestępstwa w chwili jego popełnienia • zakaz pozbawiania wolności jedynie z powodu niemożności wywiązania się ze zobowiązań umownych

5. Prawa i wolności polityczne • prawo do obywatelstwa • możliwość uczestniczenia w życiu publicznym • czynne prawo wyborcze – możliwość uczestnictwa w wyborach • bierne prawo wyborcze – możliwość kandydowania w wyborach • wolność zrzeszania się • prawo do uczestniczenia i organizowania pokojowych manifestacji • prawo do składania wniosków, petycji, skarg • dostęp do informacji o działaniach władz i osób publicznych • równy dostęp do służby publicznej.

6. Prawa osobiste • prawa do: • dobrego życia • rzetelnego sądu (patrz "gwarancje formalne" poniżej) • decydowania o swoim życiu • prawo jednego człowieka kończy się tam gdzie zaczyna się prawo innego człowieka • szczęścia

7. prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne • prawo do pracy i wynagrodzenia, • prawo do nauki, • prawo do wypoczynku, • prawo do ochrony zdrowia, • prawo do zabezpieczenia społecznego, • prawo do uczestniczenia w życiu kulturalnym, • prawo do korzystania z osiągnięć cywilizacyjnych (postępu naukowego).

8. Organy ONZ odpowiedzialne za ochronę praw człowieka Rada Praw Człowieka z siedzibą w Genewie jest organem pomocniczym Zgromadzenia Ogólnego ONZ, odpowiedzialnym za ochronę praw człowieka. Składa się z 47 członków wybieranych na trzy letnią kadencję przez Zgromadzenie Ogólne. Radę powołano w czerwcu 2006 roku w miejsce działającej od 1946 roku Komisji Praw Człowieka. Rada przyjęła wszystkie jej zadania, a dodatkowo została wyposażona w narzędzia mające zwiększyć efektywność jej działań. • Głównym zadaniem Rady Praw Człowieka jest wspieranie powszechnego poszanowania oraz ochrona praw człowieka i podstawowych wolności. • Do jej szczegółowych zadań należy: • przedstawianie zaleceń Zgromadzeniu Ogólnemu, by zapewnić dalszy rozwój prawa międzynarodowego chroniącego prawa człowieka, • wspieranie realizacji zobowiązań podjętych przez państwa w kwestii przestrzegania praw człowieka, • dokonywanie okresowych przeglądów dotyczących wypełniania przez każde państwo zobowiązań w dziedzinie praw człowieka,

9. opracowywanie rekomendacji na podstawie dokonywanych przeglądów, • szybkie reagowanie na poważne i masowe naruszanie praw człowieka, • rozwijanie dialogu i współpracy mającej na celu zapobieganie naruszaniu praw człowieka, • bliska współpraca z rządami, organizacjami regionalnymi i instytucjami zajmującymi się prawami człowieka i społeczeństwem obywatelskim, • składanie corocznych raportów na forum Zgromadzenia Ogólnego. Komitety traktatowe to Komitet Praw Człowieka, Komitet Praw Ekonomicznych, Socjalnych i Kulturalnych, Komitet przeciwko Torturom, Komitet do spraw Dyskryminacji Rasowej, Komitet do spraw Likwidacji Dyskryminacji Kobiet, Komitet Praw Dziecka oraz Komitet do spraw Ochrony Praw Wszystkich Pracowników – Migrantów i Członków ich Rodzin. Te organy zostały powołane na mocy konwencji uchwalonych przez ONZ, a ich celem jest nadzorowanie wykonywania przez państwa postanowień poszczególnych konwencji.

10. Konwencje genewskie szereg umów dotyczących prawa międzynarodowego i pomocy humanitarnej podpisany w Genewie w Szwajcarii; jest on częścią międzynarodowego prawa humanitarnego. Konwencje były rezultatem działalności i zabiegów politycznych Henriego Dunanta.

11. Konwencja genewska z 22 sierpnia 1864 roku • personel sanitarny jest neutralny w konflikcie, nie może być atakowany i nie bierze udziału w walkach • cywile, którzy pomagają rannym i chorym żołnierzom powinni być szanowani, nie można ich atakować • ranni w wyniku konfliktu powinni być traktowani jednakowo bez względu na ich narodowość • powołano znak czerwonego krzyża, którym podczas konfliktu oznaczane są formacje medyczne i ich personel

12. Konwencja genewska z 6 lipca 1906 roku • zwiększa zakres ochrony rannych i chorych żołnierzy • wprowadzała zasady ewidencji osób poszkodowanych w konfliktach • ustalała system wymiany informacji na temat osób poszkodowanych w konfliktach

13. Konwencje genewskie z 12 sierpnia 1949 roku I Konwencja genewska, dotyczyła polepszenia losu rannych i chorych w armiach czynnych na lądzie II Konwencja genewska, dotyczyła polepszenia losu rannych, chorych i rozbitków sił zbrojnych na morzu III Konwencja genewska, dotyczyła traktowania jeńców IV Konwencja genewska, dotyczyła ochrony osób cywilnych podczas wojny

15. Ciekawostki • Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona została przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 10 grudnia 1948 roku w Paryżu, prace nad nią trwały od roku 1947. • Rozpoczyna się Preambułą, po niej następuje 30 artykułów. Pierwsze trzy artykuły poświęcone są Wolności, Równości i Braterstwu – zasadom uznanym już przez Wielką Rewolucję Francuską.

16. Źródła: Arkadiusz Janicki; „W centrum uwagi”, wyd. Nowa Era, Warszawa 2011 Internet (www.wikipedia.org