Społeczne funkcje i znaczenie mediów

1. Społeczne funkcje i znaczenie mediów Magdalena Szpunar www.magdalenaszpunar.com

2. Co może być medium? • Język: jako środek porozumiewania się danej społeczności • Kody oparte na konwencjach np. alfabet Morse’a • Instrumenty pozwalające na powielanie, transmisję, czy odbiór np. radiostacja, odbiornik telewizyjny • Instytucje, które tworzą przekazy np. prasa, radio, TV www.magdalenaszpunar.com

3. Cechy mediów przełomu XIX/XX wieku • Transformacja instytucji medialnych w komercyjne koncerny • Globalizacja komunikowania • Rozwój elektronicznych, medialnych form komunikowania www.magdalenaszpunar.com

4. Właściwości mediów komunikacji masowej • Bardzo niewielu ludzi może przekazywać komunikaty do większej liczby osób • Publiczność nie dysponuje żadnym skutecznym środkiem odpowiedzi zwrotnej • Komunikacja masowa z definicji jest procesem jednokierunkowym www.magdalenaszpunar.com

5. Metafory mediów • Okno: rozszerza ludzkie doznania i widzenie świata • Zwierciadło: kąt i kierunek zwierciadła zależy jest od dysponentów mediów • Filtr: działa selekcyjnie, zamyka widok na inne sprawy • Drogowskaz: przewodnik, interpretator • Forum: scena prezentacji informacji i idei • Ekran: media mogą oddzielać nas od rzeczywistości www.magdalenaszpunar.com

6. Funkcje mediów • Obserwacja otaczającego świata • Zapewnienie komunikacji społecznej • Tworzenie obrazu świata • Przekazywanie dziedzictwa kulturowego • Dostarczanie rozrywki • Nakłanianie do kupowania www.magdalenaszpunar.com

7. „Grzechy” mediów wg. Bertranda • Przemilczenia • Mieszanie informacji z rozrywką • Pseudoinformacje (informowanie fabrykowane) • Powierzchowność i skłonność do uproszczeń • Wybiórczość informacji • Zawężenie pola widzenia www.magdalenaszpunar.com

8. Wadliwe prezentowanie informacji • Zawsze stała objętość: w zależności od dnia informacje są pomijane (gdyż jest ich za dużo) lub wypychane, gdy jest ich za mało • Niezrozumiałe informacje: powinien być podany kontekst i opinie różnych specjalistów by niewytrawny odbiorca miał możliwość oceny tej informacji • Nuda: np. pisanie o morderstwach, które niczemu nie służy lub dziurach w chodniku…. www.magdalenaszpunar.com

9. Wiadomości dziennikarskie cechuje wg. McQuaila • Nadreprezentacja elit społecznych oraz oficjalnych wypowiedzi • Wiadomości zagraniczne koncentrują się na bogatszych lub silniejszych narodach • Skłonność do nacjonalizmu i etnocentryzmu • Marginalizowanie mniejszości • Wiadomości polityczne są albo neutralne albo popierają partie prawicowe www.magdalenaszpunar.com

10. Potencjalna siła mediów • Przyciąganie i kierowanie uwagi społecznej • Zmiana opinii i poglądów poprzez przekonywanie • Wpływanie na zachowania ludzi • Strukturacja definicji rzeczywistości • Przypisywanie statusu i legitymizacja władzy • Informowanie szybkie i powszechne www.magdalenaszpunar.com

11. Infotaktyka wg. A. Tofflera • taktyka pominięcia: informacje polityczne są jeszcze bardziej świadomie wybiórcze niż inne informacje, zazwyczaj informacje te zwierają dziury, usuwa się z takich informacji te fragmenty, które są ważne lub pozwalają zachować obiektywizm, • taktyka uogólniania: szczegóły mogące prowadzić do opozycji biurokratycznej zastępuje się błyskotliwa abstrakcja, • taktyka kroplomierza: dane, informacje i wiedza są wydzielane małymi porcjami w różnym czasie, by zniwelować dramaturgię wydarzeń politycznych, a odbiorca nie dostrzega związków między nimi, www.magdalenaszpunar.com

12. Infotaktyka wg. A. Tofflera • taktyka zalania: w momencie, kiedy ktoś uskarża się na słabe poinformowanie, wysyła się tyle informacji, że nie jesteśmy w stanie ich skonsumować, w psychologowie nazywają ten efekt szumem informacyjnym, • taktyka zasłony dymnej: rozpowszechnia się mnóstwo mglistych pogłosek, a wśród nich również informacje prawdziwe, odbiorca nie jest w stanie odróżnić faktów od plotek, • taktyka uderzenia od tyłu: nakazuje się rozgłoszenie nieprawdziwej informacji za granicą, która potem jest podchwycona i przedrukowana w kraju, trickiem tym posługuje się wywiad i agencje propagandowe, www.magdalenaszpunar.com

13. Infotaktyka wg. A. Tofflera • taktyka wielkiego kłamstwa: gigantyczne kłamstwo jest bardziej wiarygodne niż mnóstwo drobnych kłamstewek, • taktyka odwracania: stosowanie jej polega na budowaniu całkowitego przeciwieństwa pierwotnych treści. www.magdalenaszpunar.com

14. Teoria kultywowania postaw G. Gerbnera • Szanse uwikłania w przemoc: widz sporadyczny uważa, że prawdopodobieństwo, iż zostanie on ofiarą przemocy wynosi 1:100, widz stały uważa 1:10 • Obawa przed samotnym spacerem: odbiorca stały uważa, że działania przestępcze zdarzają się 10-krotnie częściej, niż ma to miejsce w rzeczywistości • Postrzeganie działań policji: stali odbiorcy uważają, że 5% społeczeństwa zajmuje się ochroną prawa; sporadyczny szacuje, że 1% • Ogólny brak zaufania do ludzi: stały odbiorca nie ufa innym ludziom www.magdalenaszpunar.com

15. Procesy przebiegające pod wpływem mediów • Uśrednianie: stali widzowie stanowią wspólnotę poglądów w efekcie nieustannego wpływu tych samych obrazów i haseł; mają ten sam punkt widzenia • Rezonans: symboliczny obraz wielokrotnie powtarzany na ekranie sprawia, że obraz bywa wielokrotnie odtwarzany w umyśle widza www.magdalenaszpunar.com

16. Motywy korzystania z mediów • Zmniejszenie osobistej niepewności • Uczenie się o społeczeństwie i świecie • Znajdowanie poparcia dla własnych wartości • Doświadczanie empatii z problemami innych • Posiadanie substytutu kontaktów społecznych • Poczucie powiązania z innymi • Wejście w świat wyobrażony • Wypełnianie czasu • Posiadanie podstawy do społecznych kontaktów www.magdalenaszpunar.com

17. Spirala milczenia Noelle-Neumann • Społeczeństwo zagraża społeczną izolacją jednostkom, które wyrażają nonkonformistyczne opinie • Ludzie obawiają się izolacji • Lęk przed izolacją skłania ludzi do poznania klimatu opinii • Rezultaty tej oceny mają wpływa na wypowiadane publicznie opinie • Ludzie ukrywają swe opinie, gdy sądzą, że są w mniejszości; w rezultacie poglądy „głośne” są jeszcze bardziej popularne www.magdalenaszpunar.com

18. Teoria „magicznego pocisku” • Przekazy medialnej są jak pociski, uderzając w oczy i uszy, wywołując w umysłach i zachowaniach podobne efekty • Efekty te są bezpośrednie, natychmiastowe, jednakowe i silne www.magdalenaszpunar.com

19. Teoria ograniczonego wpływu mediów • Recepcja przekazów medialnych jest wysoce selektywna • Interpretacja treści przekazów medialnych, jest różna u różnych osób • Każdy konkretny przekaz ma ograniczony wpływ na odbiorców www.magdalenaszpunar.com

20. Teoria odpowiedzialności społecznej • Media mają zobowiązania społeczne • Media informacyjne winny być prawdziwe, obiektywne, dokładne, istotne, sprawiedliwe • Media powinny stanowić forum dla różnych idei • Media powinny być wolne i samoregulujące się • Media powinny przestrzegać kodeksów etycznych i standardów profesjonalnych • W pewnych okolicznościach państwo ma prawo do kontroli mediów www.magdalenaszpunar.com