Jeden organizm gospodarczy w polskim i europejskim prawie konkurencji

1. Jeden organizm gospodarczy w polskim i europejskim prawie konkurencji Piotr Semeniuk

2. Mnogość zastosowań • przepisy dotyczące kontroli koncentracji („trwała zmiana kontroli”; „grupa kapitałowa”, „wspólny przedsiębiorca”); • „aspekt materialny” (przede wszystkim wyłączenie porozumień „wewnątrz” jednego organizmu gospodarczego spod art. 6 uokk i art. 101 TFUE); • „aspekt formalny” („przypisanie” odpowiedzialności za naruszenie prawa konkurencji: nałożenie kary).

3. Teoria firmy, a jeden organizm gospodarczy • „Kluczem dla wyjaśnienia istnienia mechanizmu koordynacji hierarchicznej jest według Coase’a fakt, że mechanizm cenowy może wiązać się ze znaczącymi kosztami transakcyjnymi (np. kosztami zdobycia informacji, kosztami negocjacyjnymi). Koszty transakcyjne mechanizmu cenowego nie będą wysokie w wypadku krótkotrwałych transakcji, kiedy jednak takie transakcje trzeba będzie powtarzać w sposób długotrwały, koszty transakcyjne mogą wzrosnąć znacząco”.

4. Uzasadnienie ekonomiczne dla „materialnego” aspektu single economic unit • „W spójnym systemie prawa konkurencji, w którym pewne typy praktyk byłyby poddane takiej samej ocenie merytorycznej bez względu na to, czy siła rynkowa przedsiębiorców wynikałaby z wysokich udziałów rynkowych powstałych wskutek porozumienia zawartego pomiędzy samodzielnymi przedsiębiorcami, czy też z monopolu jednego „samodzielnego” przedsiębiorcy, zwolnienie porozumienia z odpowiedzialności na mocy doktryny single economic unit powodowałoby automatyczną odpowiedzialność takiego „jednego organizmu gospodarczego” za praktykę unilateralną (czyli, zgodnie z polską terminologią, za nadużycie pozycji dominującej). Taki system jednak nie istnieje w żadnej z liczących się antymonopolowych jurysdykcji, w tym w Polsce”. • Dlaczego „więcej” wolno jednemu niż kilku samodzielnym przedsiębiorcom? • „schumpeteriańska” logika vs. domniemanie siły rynkowej uczestników porozumienia

5. Czym jest literalna wykładnia w prawie polskim? • „koncepcji jednego organizmu gospodarczego”, która „rozwinęła się w prawie europejskim” nie przewiduje polska ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów – G. Materna; • definicja przedsiębiorcy z art. 4 pkt 1 uokk: „Ilekroć w ustawie jest mowa o przedsiębiorcy – rozumie się przez to przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, a także...”; • zagadnienie granic przedsiębiorstwa/zagadnienie definicji działalności gospodarczej.

6. Konsekwencje obowiązywania doktryny single economic unit 1:obowiązek notyfikacji wspólnego przedsiębiorcy w prawie polskim

7. Konsekwencje obowiązywania doktryny single economic unit 1: • Wyjaśnienia UOKiK w sprawie koncentracji: obowiązek notyfikacji: • każdego „nowego” wspólnego „przedsiębiorcy” z art. 4 pkt 1 uokk; • wspólnego przedsiębiorcy podlegającego „wyłącznej” kontroli. • „Biorąc zestawienie dwóch powyższych poglądów na serio należałoby przyjąć, że każda restrukturyzacja w ramach grupy kapitałowej, w której dochodzi do utworzenia nowej spółki (osobowej lub kapitałowej), w której spółka ta nie jest w 100% własnością podmiotu tworzącego podlegałaby notyfikacji Prezesowi UOKiK (oczywiście przekraczając ustawowe progi obrotu).”

8. Konsekwencje obowiązywania doktryny single economic unit 2:„polskie zmowy przetargowe”

9. Konsekwencje obowiązywania doktryny single economic unit 2: • „Dwoje przedsiębiorców składało w przetargu swoje oferty, po czym niższa (czyli bardziej korzystna dla zamawiającego oferta) z dwójki złożonych ofert była wycofywana przez jednego z członków „zmowy”. Wycofanie oferty miało miejsce w sytuacji, w której taka niższa i korzystniejsza dla zamawiającego oferta została, po otwarciu ofert, wstępnie wybrana przez zamawiającego. Swoiste wycofanie oferty mogło też polegać na nieuzupełnieniu braków formalnych oferty”; • brak niezależnego ekonomicznego uzasadnienia = brak samodzielności „przedsiębiorców”, przedsiębiorcy należą do single economic unit