240 likes | 420 Views
Dementie G.van Riet, Klinisch geriater Atrium MC. inhoud. Normale veroudering Wat is dementie Wat is nodig voor een goede = betrouwbare diagnose Door wie of waar? Begeleiding en door wie wilsbekwaamheid. Hersenen. Nodig voor: Geheugen / nadenken Gedrag / stemming Bewegen Waarnemen
E N D
inhoud • Normale veroudering • Wat is dementie • Wat is nodig voor een goede = betrouwbare diagnose • Door wie of waar? • Begeleiding en door wie • wilsbekwaamheid
Hersenen Nodig voor: • Geheugen / nadenken • Gedrag / stemming • Bewegen • Waarnemen • Controle • Bloeddruk • Hormonen
“Normale veroudering” • Leerproces minder efficiënt • Probleemoplossend vermogen ↓ • Concentratie ↓ • Informatieverwerkingssnelheid ↓ • Moeite met namen • Geheugenfuncties redelijk behouden!!! Geheugenproblemen zijn niet normaal als je ouder wordt!!
Signalering symptomen • Cognitieve problemen (geheugen, taal, praxis etc.) • Gedragsverandering • Loopstoornissen • Gewichtsverlies • Sociaal isolement • Somberheid / angst / prikkelbaarheid Ook letten op: • “Head turning sign” • Uiterlijke verzorging • Confabuleren
Is onderzoek wel nodig? Om te begrijpen waarom en welke diagnostiek nodig is moet duidelijk zijn wat de aandoening inhoudt. Het is een ernstige ziekte geen noodzakelijk voorwaarde voor een indicatie
Wat is Dementie ? Blijvende en progressieve achteruitgang van je geestelijke vermogens zodanig dat je er last van hebt. - Of je omgeving heeft er last van. Dementie = een syndroom: een beschrijving van een toestandsbeeld geen “echte ziekte (diagnose)”.
Wat is dementie • Dementie is een klinisch verworven syndroom, waarbij meervoudige cognitieve functiestoornissen centraal staan. • Criteria: • geleidelijk progressief in de loop van maanden / jaren • Niet alleen aanwezig bij somatische problemen (= delier) • meerdere aantoonbare cognitieve stoornissen • Last van stoornissen in sociaal of maatschappelijk functioneren.
Wat is Dementie ? tijd “normaal” Cognitieve stoornissen “Geheugen problemen” Dementie
Wat is dementie ; vervolg • Minimaal drie van de volgende stoornissen: • stoornissen in het geheugen • Afasie of apraxie of agnosie • stoornissen in de uitvoerende functies • vertraging van handelen en denken • Naast cognitieve stoornissen kunnen andere niet-cognitieve verschijnselen voorkomen: • Stemming • Gedrag • Realiteitstoetsing • Motoriek • (dit zijn geen expliciete criteria voor een dementie syndroom)
Toekomst Dementie? • Wetenschappelijk lijkt het te veranderen. • Patiënten hebben nu: • Alzheimer dementie, frontotemporale dementie, Lewy body disease / dementie, etc. • Soms zelfs los van de ernst van de uitval! • Echter ! • Term dementie is stigmatiserend, sociaal maar ook in de dagelijkse medische praktijk • In de dagelijkse praktijk zal men voorzichtig blijven
Zijn alle cognitieve stoornissen Dementie? • Nee ! • Uitsluiten onderliggend lijden • Delier • Psychiatrische beeld • Somatische aandoeningen • Medicatie • Denk ook aan criteria zoals ernst en impact
Oorzaken cognitieve stoornissen Ziekte van Alzheimer Vasculaire dementie Lewy body dementie Mild cognitive impairment Delier Depressie Frontotemporale dementie Hypothyreoïdie Hersentumor Normal pressure hydrocephalus Ziekte van Creutzfeldt-Jakob Medicatie Parkinsondementie Wernicke-Korsakoff Slaap apneu syndroom / OSAS
Ernst dementie • Beginnend / licht : Alledaagse dingen worden moeilijk, maar met wat hulp en structuur thuis haalbaar • Matig: Dagelijks hulp en toezicht nodig, karakter verandert. Zorgzwaarte neemt toe, ongeveer de helft van de patiënten wordt opgenomen in een zorgcentrum. • Ernstig: De patiënt is volledig verpleegzorgbehoeftig. Thuis vaker gevaarlijke situaties, vaak opname in een verpleeghuis nodig.
Diagnostiek • Signalering symptomen • Vaststellen dementiesyndroom • Somatiek • Functioneren • Psychisch • Sociaal / zorg 3. Identificatie oorzakelijke ziekte 4. Zorgdiagnostiek
Hoe krijgen we de informatie Beantwoorden van veel vragen • Lichamelijke klachten • Geestelijk functioneren • Hulpbehoevend? • Mobiliteit • Stemming
Wat is nodig? Onderzoeken • Laboratorium / bloedonderzoek • Longfoto • Hartfilmpje • Hersenscan • Neuropsychologisch onderzoek
Moet dat? Ach! Veel is afhankelijk van de toestand van patient
Door wie? Scans staat in ziekenhuis Maar verder ? • Neurologie • Geriatrie • Mondriaan • Lionarons • Via verpleeghuis • Huisarts • Geheugencentrum Parkstad
Waarom Vroege diagnostiek? • Reden cognitieve stoornissen • Eventueel behandeling van oorzaak • Duidelijkheid, ook bij slecht nieuws ! • Gericht (zorg)plan → toekomst • Begeleiding (medicatie?) Gebruikelijke argumenten waarom niet • “Passend bij de leeftijd” • Gevoel “niets aan te doen” • Onvoldoende kennis • Façadegedrag
Na de Diagnose Dementie / cognitieve stoornissen Terug naar huisarts plus: • starten zorg via Maatschappelijk Werk • Zorgtrajectbegeleiders Dementie • Begeleiding Mondriaan divisie Ouderen • Medicatie via poli Geriatrie Overige • Parkinson / OSAS via Neurologie • Depressie Mondriaan of Psychiatrie • Somatiek (diverse specialisme of huisarts)