Türkiye’de Sağlık İnsan Kaynaklarının Mevcut Durumu

1. Türkiye’de Sağlık İnsan Kaynaklarının Mevcut Durumu Dr. Salih Mollahaliloğlu Türkiye Sağlık Kurumu Başkanı

5. SAİK Düzeyi Türkiye’de SAİK düzeyi, DSÖ Avrupa Bölgesi ve AB ülkeleriyle kıyaslandığında belirgin olarak düşüktür. Seçilen SAİK kategorileri için 10.000 nüfus başına SAİK çalışanı sayısı Kaynaklar: Dünya Sağlık Örgütü 2006, T.C. Sağlık Bakanlığı, 2007 * Uzman hekimler, pratisyen hekimler ve asistan hekimleri içermektedir.

6. SAİK ile ilgili Konular;- Yoğunluk,- Coğrafik Dağılım,- Personelin üretkenliği,- Klinik hizmetlerin kalitesi,- Yarı zamanlı çalışma,- Mesleki tatmin,- Gelecekteki sorunlar; - Göç, - Yaşlanma, cinsiyet ve iş-hayat dengesi

7. SAİK Düzeyi Çoğunluğu özel sektörde istihdam edilen eczacı ve diş hekimleri hariç, SAİK’in temel istihdam alanı, SB kurumlarıdır. Türkiye’deki sağlık iş gücünün istihdam alanlarına dağılım yüzdesi, 2007 Kaynak: SB Personel Genel Müdürlüğü aktif çalışan personel çalışması, 2007. *SB Strateji Geliştirme Başkanlığı, 2005.

8. Yıllara Göre Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi ve Yeni Kayıt Yaptıran Öğrenci Sayısı Kaynak: ÖSYM Yıllıkları

9. Öğretim Üyesi Başına Düşen Tıp Öğrenci Sayısının Uluslararası Karşılaştırması Kaynak: Dışişleri Bakanlığı, 2007

10. Yıllara Göre Doktor, Hemşire-Ebe Mezuniyet Sayısı Kaynak: ÖSYM, 2007

11. SAİK Coğrafi Dağılımı Coğrafi dağılım dengesizlikleri azaltılmış bir şekilde 2007 yılında da sürmektedir. Kaynak: SB Personel Genel Müdürlüğü aktif çalışan personel çalışması, Aralık 2007.

12. SAİK Coğrafi Dağılımı Kaynak: SB Personel Genel Müdürlüğü, Aktif Çalışan Personel Çalışması, Aralık 2007

13. SAİK Üretkenliği • Yıllara Göre Kişi Başına Hastane ve Toplam Başvuru Sayısı Kaynak : Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü İstatistikleri, 2002-2008 Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü İstatistikleri, 2002-2008

14. SAİK Üretkenliği Kaynak: SB Yataklı tedavi kurumları istatistik yıllıkları 2002- 2007, SB Personel Genel Müdürlüğü, aktif çalışan personel çalışması, Aralık 2007.

15. SAİK Üretkenliği

16. SAİK Klinik Hizmetlerin Kalitesi • Uluslararası kuruluşlar farklı göstergeler kullanılmaktadır. • Bağışıklama 2002- % 78 iken 2007 % 96 çıkmış, • Bulaşıcı hastalıkların kontrolü, • Bulaşıcı olmayan hastalıkların yönetimi, • Hastaneler için bazı göstergeler (ameliyat sayısı, yatan hasta oranı, kaba ölüm hızı, yatak devir aralığı vb)

17. SAİK Yarı Zamanlı Çalışma Durumu • SB.’da yarı zamanlı çalışan uzman hekim oranı giderek azalmaktadır. Kaynak: Sağlık 2006, SB Strateji Geliştirme Başkanlığı, 2006; SB Personel Genel Müdürlüğü aktif çalışan personel çalışması, Aralık 2007, Aralık 2008

18. SAİK Finansmanı Türkiye’de SAİK finansmanının tahsis verimsizliğine ilişkin somut kanıtlar bulunmamaktadır. DSÖ’ün 43 ülkede yaptığı çalışmada, toplam sağlık harcamaları içinde tüm sağlık personeline ayrılan pay % 49,4 bulunmuştur. 2007 verilerine göre Türkiye’de ise SB toplam giderleri içinde sağlık işgücü giderleri % 45’dir. Kaynak: SB 2005 ve 2006 Mali Yılı gerçekleşen harcamalar ve SB Tek Düzen Muhasebe Sistemi 2007 Verileri’nden elde edilmiştir.

19. SAİK İş- Gelir Doyumu Yıllara Göre Performans-Gelir Durumundaki Değişim Kaynak: OECD, Turkey Health Sector Review Report, 2008

20. Sağlık Hizmeti Kullanıcı Memnuniyeti Kaynak: TUIK Yaşam Memnuniyet Araştırması, 2003-2007

21. SAİK Çalışmaları • Bakanlığımız bir dizi faaliyeti SDP kapsamında ilgili paydaşlarla işbirliği içerisinde yürütmektedir. • SB & YÖK Sağlık İnsangücü Durum Raporu • Sağlıkta İnsan Kaynaklarına ilişkin verilerin derlenmesi, analizi ( Harvard & DSÖ & Yerel Paydaşlar), saha araştırmaları • Örgün eğitim ve mezuniyet sonrası eğitimlerin geliştirilmesi, • SAİK 2023 Stratejik Planının hazırlanması, • Özel sektörün planlı yatırım yapması vb. • www.saglik.gov.tr ; www.tusak.saglik.gov.tr

22. SAİK Çalışmaları 2023 Sağlık İnsan Gücü Stratejik Planı (Taslak) • Sağlık hizmeti ihtiyaçlarının nasıl gelişeceği ve bundan hareketle, • Sağlık sektörünün ve hizmet sunan sağlık personelinin nasıl bir değişim göstermek durumunda kalacağı konusunda uzun soluklu bir bakış sağlamaktır.

23. SAİK Çalışmaları • Baskın doğum ve ölüm paternleri ----> • Kamuya karşı özel sektöre verilen ağırlık - • Kamu sağlık harcamalarındaki büyüme - • Özel sektör sağlık harcamalarındaki büyüme - • Personel harcamalarına karşı personel dışı harcamalara verilen ağırlık ---> • Koruyucu hizmetlere karşı tedavi edici hizmetlere verilen ağırlık - • Birinci basamak hizmetler karşı üst basamak hizmetlere verilen ağırlık --- • Kentsel nüfusa karşı kırsal nüfusa verilen ağırlık ---> • Üst, orta ve destek düzey personele verilen ağırlık --->

24. Özet • Sağlıkta İnsangücü Planlaması tüm ülkeler için önemli bir konudur. • Eldeki mevcut insangücünün verimli kullanılması kaçınılmazdır. • Sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi, erişimin kolaylaşması, kişilerin ekonomik gelirlerinin artması vb. gibi yerel etkenler ile göç, denklik, daha iyi yaşam koşulları sunumu gibi uluslararası etkenler nedeniyle insangücü ihtiyacını daha fazla hisettirmeye başlamıştır. • Makro planlama yanında kurumsal mikro planlama ve yönetimi de güçlendirmek gerekmektedir. • Yeni meslek dallarının tespiti, ileri uzmanlıklara ihtiyaçlar artarken çözümlere de yeni yaklaşımlar önem kazanmaktadır. • Bu çalışmaların başarısı için SB & YÖK & DPT & MEB & BPGM & MB yakın işbirliği gerekmektedir.

25. TEŞEKKÜRLER

26. Dünya’nın en iyi üniversiteleri • Şangay Üniversitesi tarafından yapılan Academic Ranking of World Universities 2008 çalışmasına göre: • Dünya’nın en iyi 100 üniversitesi arasında Almanya’dan 6 üniversite varken, Türkiye’den hiç üniversite yoktur. • Yine aynı çalışmaya göre Dünya’nın en iyi 500 üniversitesi arasında Almanya’dan 40 üniversite varken, bu listede Türkiye’den sadece İstanbul Üniversitesi (402-503 arası) vardır.