420 likes | 647 Views
Żyjesz zdrowo - wygrywasz. Szkoła promująca zalecenia Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem. CHOROBY CYWILIZACYJNE. Nowotwory Choroby układu krążenia Choroby metaboliczne Schorzenia układu nerwowego. Czy możemy zapobiegać nowotworom?.
E N D
Żyjesz zdrowo - wygrywasz Szkoła promująca zalecenia Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem
CHOROBY CYWILIZACYJNE • Nowotwory • Choroby układu krążenia • Choroby metaboliczne • Schorzenia układu • nerwowego
Zachowania zdrowotne a choroby nowotworowe
Czynniki środowiskowe a nowotwory Główne czynniki środowiskowe i ich szacunkowy udział wśród przyczyn powstawania nowotworów: • Palenie tytoniu - 30 % • Dieta - 30 % • Zakażenia - 5 % • Czynniki zawodowe - 5 % • Zachowania seksualne i dzietność - 4 % • Alkohol - 3 % • Skażenie środowiska - 2 %
Nie pal; jeśli palisz, przestań. Jeśli nie potrafisz przestać, nie pal przy niepalących.
STRUMIEŃ GŁÓWNY DYM TYTONIOWY STRUMIEŃ BOCZNY
Palacz żyje średnio 10 lat krócej niż osoba niepaląca* *Konsensus dotyczący rozpoznawania i leczenia zespołu uzależnienia od tytoniu, 2006
Palenie tytoniu a choroby układu krążenia Choroba niedokrwienna serca Zawał serca Nadciśnienie tętnicze Udar mózgu Miażdżyca tętnic obwodowych Tętniak aorty brzusznej
Palenie tytoniu a nowotwory Palenie tytoniu jest czynnikiem ryzyka zachorowania na: • Raka płuca - 90 % • Raka krtani, jamy ustnej, gardła i przełyku - 40 % • Raka trzustki – 30 % • Raka pęcherza moczowego – 30 % • Raka gruczołu piersiowego • Raka szyjki macicy • Raka nerki, białaczki szpikowej, itd.
Co 7 minut dochodzi do śmierci osoby niepalącej narażonej na bierne wdychanie dymu tytoniowego w domu**Dane z badania K. Jamrozika; 2002 w: Raporcie pt. „Rozwiać dymną zasłonę”; 2009
Palenie tytoniu a ciąża Powikłania ciąży Hipotrofia Wcześniactwo Wady rozwojowepłodu Większe ryzyko astmy oskrzelowej i przewlekłego zapalenia oskrzeli Trudności z nauką czytania i przedmiotami ścisłymi ADHD
Co z modą na niepalenie? • Kampaniekoncernów tytoniowych skierowane do kobiet(paczki papierosów z nazwami skierowanymi do kobiet- „She”, „Glamour”; „cienkie- kobiece” papierosy) • Palącypapierosyaktorzy, celebryci, palenie tytoniu w filmach, teledyskach • Używanie alternatywnych form tytoniu
Alternatywne formy używania tytoniu a zdrowie • Papierosy light są mniej szkodliwe-MIT • Tabaka jest nieszkodliwym dla zdrowia nawykiem-MIT • Palenie shishy- niewinna zabawa-MIT • Snus- świetny sposób na rzucanie palenia-MIT • E- papierosy- dobra alternatywa dla rzucających palenie-MIT
UNIKAJ ALKOHOLU
NADUŻYWANIE ALKOHOLU GROZI WZROSTEM RYZYKA: • Raka jamy ustnej • Raka gardła • Raka krtani • Raka płaskonabłonkowego przełyku • Pierwotnego raka wątroby • Raka jelita grubego • Raka piersi PALENIE + ALKOHOL =WZROST RYZYKA
Unikaj nadwagi i otyłości Spożywaj więcej warzyw i owoców Bądź codziennie aktywny
Kontroluj masę ciała Dbaj o zachowanie należnej masy ciała BMI= masa ciała[kg] : (wzrost)2[m] BMI- 20-24,9 to granice prawidłowej wagi BMI- 25-29,9 to nadwaga BMI powyżej 30- pozwala stwierdzić otyłość WHR- obwód w talii : obwód w biodrach WHR powyżej 0,8 dla kobiet oraz powyżej 1,0 dla mężczyzn oznacza wzrost ryzyka chorób układu krążenia
Otyłość a nowotwory złośliwe: • Rak piersi • Nowotwór trzonu macicy • Rak nerki i pęcherzyka żółciowego • Gruczolakorak przełyku • Rak jelita grubego- przy BMI>30 kg/m2 ryzyko rośnie o 50-100% w porównaniu z osobami o BMI<25 kg/m2
WARZYWA I OWOCE 5 PORCJI KAŻDEGO DNIA
Ogranicz spożycie produktów zawierających tłuszcze zwierzęce • Mięso czerwone (wołowina, wieprzowina, jagnięcina) zawiera azotany, które ulegają podczas trawienia przemianie w rakotwórcze azotyny oraz chorobotwórcze aminy heterocykliczne- powodują one wzrost ryzyka raka jelita grubego • Smażone, pieczone mięso jest źródłem wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych
Zalecenia żywieniowe 6+1 „U” • Urozmaicenie • Umiarkowanie • Uregulowanie (stała częstotliwość, itp.) • Umiejętność przyrządzania potraw • Uprawianie- sportu i ćwiczeń, spacer • Unikanie- nadmiaru tłuszczów, cukru, soli, alkoholu +1Uśmiech- z uśmiechem łatwiej żyć; Bądź optymistą!!
Ruch zapobiega m.in.: • nadwadze i otyłości • chorobom układu krążenia i cukrzycy ale również obniża ryzyko wystąpienia: • nowotworu jelita grubego (okrężnicy) • raka piersi • raka trzonu macicy • raka prostaty.
Jak i ile czasu należy ćwiczyć? Dzieci i młodzież powinni być aktywni co najmniej4 godziny dziennie dlatego warto zaprzyjaźnić się z rowerem, spacerować, wędrować po górach, biegać, pływać, itp.
Chroń się przed narażeniem na znane Ci czynniki rakotwórcze
Telefony komórkowe Na podstawie informacji z dziesięcioletnich szwedzkich badań nie stwierdzono istotnej zależności pomiędzy używaniem telefonów komórkowych a występowaniem guzów mózgu ALE… lepiej napisać sms niż rozmawiać i nie nosić telefonu blisko ciała ponieważ badania wciąż trwają
Osoby posiadające znamiona barwnikowe na skórze powinny: • Zdecydowanie unikać narażenia na promieniowanie słoneczne i korzystania z solarium • Obserwować znamiona pod kątem zmiany wyglądu: koloru, kształtu i rozmiaru • Pozostawać pod stałą opieką dermatologa
Zasady ochrony przeciwsłonecznej • Chroń się przed słońcem w godzinach 11.00-15.00 • Noś okulary przeciwsłoneczne i ubrania chroniące przed słońcem, staraj się przebywać w cieniu • Używaj kremów z filtrami przeciwsłonecznymi
Szczepienia ochronne Są takie nowotwory, których jedną z przyczyn może być przewlekła infekcja bakteryjna, wirusowa lub pasożytnicza • Szczepienia przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu B • Szczepienia przeciwko wirusowi HPV
Badania profilaktyczne w prewencji nowotworów złośliwych • Profilaktyka raka szyjki macicy cytologia • Profilaktyka raka piersi mammografia • Profilaktyka raka jelita grubego- kał na krew utajoną, kolonoskopia
Dlaczego badania są ważne? Prawdopodobieństwo wyleczenia nowotworu wykrytego o jeden stopień zaawansowania wcześniej rośnie o 25%, usunięcie zmian przedrakowych daje 100% szanse wyleczenia
Pamiętajmy o: • Racjonalnym odżywianiu • Aktywnym wypoczynku i właściwej ilości snu • Unikaniu siedzenia przed telewizorem, czy komputerem • Obserwacji swojego organizmu • Korzystaniu z badań profilaktycznych i zalecanych szczepień ochronnych
Czy ja realizuję w swoim życiu zalecenia Kodeksu Walki z Rakiem?