*Semra MUTLU **Yasemin AKBAL ERGÜN

1. HASTANE ÖRGÜTLERİNDE HEMŞİRELERİN, BİREYSEL, GRUP İÇİ VE GRUPLAR ARASI ÇEŞİTLİ DÜZEYLERDE KARŞILAŞTIKLARI ÇATIŞMALAR VE ÇATIŞMA YÖNETİMİ *Semra MUTLU **Yasemin AKBAL ERGÜN * Uzman Hemşire, Memorial Hastanesi Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi Sorumlu Rehber Hemşiresi ** Yard.Doç.Dr., Marmara Üniversitesi Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı Öğretim Üyesi AMAÇ: Örgütsel çatışma, işletme örgütlerinde bireyler ve grupların birlikte çalışma sorunlarından kaynaklanan ve normal faaliyetlerin durmasına veya karışmasına neden olan durumlardır. Çatışma problem değil çözümün bir parçasıdır. Çok hızlı bir değişim içinde bulunduğumuz günümüz koşullarında hastanelerdeki çatışmalar giderek önemini artırmakta ve bunları işletme amaçları doğrultusunda yönetebilecek bilgi sahibi yöneticilere ihtiyaç duyulmaktadır. Örgütlerde çok sık karşılaştığımız çatışma kavramının, bir çok türü ve farklı çözümleme yöntemleri vardır. Çatışmaya taraf olanlar açısından çatışma türlerine; kişinin kendi içindeki çatışması, grup içinde çatışma ve gruplar arası çatışma olarak sınıflandırabiliriz. Bu çalışmanın amacı; örgütte hangi tür çatışmaların yaşandığını ve yaşanan çatışmaların çözümünde hangi yöntemlerin kullanıldığını saptamak ve gerek örgüt içinde yaşanan çatışma türlerinde ve gerekse de çözüm yöntemlerinin belirlenmesinde demografik faktörlerin etkili olup olmadığını belirlemektir. YÖNTEM: Araştırmada, yaşanan çatışmaların çözümünde hangi yöntemlerin kullanıldığını belirlemek, ayrıca deneklere ilişkin demografik özellikleri saptamak amacıyla anket tekniği uygulanmıştır. Çalışmamızda gereken verileri toplamak üzere Rahim Örgütsel Ölçeği-I ve Rahim Örgütsel Ölçeği-II kullanılmıştır. Ölçekler, örgüt içinde yaşanan çatışmaların türünü (kişinin kendi içinde, grup içinde ve gruplar arasında) ve örgüt içinde yaşanan çatışmaların hangi yöntemlerle çözümlendiğini belirlemek amacıyla deneklerin geri bildirimlerine ve faktör analizine dayandırılarak M.A. Rahim tarafından hazırlanmıştır. Araştırma kapsamına alınan hemşirelere ilişkin veriler bilgisayara yüklendikten sonra SPSS paket programı kullanarak değerlendirilmiştir. Demografik bilgiler yüzdesel dağılım olarak hesaplanmıştır. Hemşirelerin, kendi içinde grup içinde ve gruplararası düzeyinde yaşadıkları çatışma düzeyleri, kullanılan yöntemlerin belirlenmesinde varyans analizi ve t-testi kullanılarak incelenmiştir. BULGULAR: Araştırmaya katılan hemşirelerin çatışmaya girdikleri 1. dereceden kendi meslektaşları, 2. dereceden destek hizmetler, 3. dereceden hekimler ve 4. dereceden amirle olduğu saptanmıştır. Örgüt içinde en fazla kişinin kendi içinde çatışma türünü yaşandığı bulgulanmıştır, ikinci sırada gruplar arası çatışmaların yaşandığı görülmüştür. Örgüt içinde en az grup içi çatışmanın yaşandığı bulgulanmıştır. Üstlerle çatışmalarda en fazla tercih edilenden en aza tercih edilene doğru çatışma çözümleme yöntemleri; kaçınma, hükmetme, uyma, uzlaşma ve bütünleştirmedir. Astlarla çatışmaların çözümünde en fazla tercih edilenden en az tercih edilene doğru çatışma çözümleme yöntemleri; kaçınma, uyma, hükmetme, uzlaşma ve bütünleştirmedir. Akranlarla çatışmaların çözümünde en fazla tercih edilenden en az tercih edilene doğru çatışma çözümleme yöntemleri; kaçınma, uyma, hükmetme, uzlaşma ve bütünleştirmedir. SONUÇ : Kendi içinde çatışma türünün yaşanmasında, bilişsel çelişkilerin yanı sıra, yaş, eğitim düzeyi, çalışma süresi ve kademe gibi demografik faktörler de etkilemektedir. Ayrıca kişinin kendi içindeki çatışması, rol çatışmaları ve rol belirsizliğini de kapsayabilir. Bilindiği gibi bireyler örgütlerde aynı anda iki veya daha fazla rolü yerine getirme durumuyla karşılaşmaktadır. Bu durum ise bireylerin, rol gereklerinden birine, diğerini güçleştirecek şekilde daha fazla uyması sonucunu doğurarak bireylerin rol çatışması yaşamasına neden olur. Ayrıca bireyin yapacağı görevlerin gereklerini, yetki ve sorumluklarını, diğer bireyin beklentilerini bilmemesi, rol belirsizliği yoluyla kişinin kendi içinde çatışma yaşamasına sebep olabilir. Bireylerin, gruplar arasında ve grup içinde meydana gelen sorunların üstesinden gelebildiği, ancak kişinin kendi içindeki çatışma sorunlarının üstesinden gelmekte zorlandığı söylenebilir. Bireylerin, üstleriyle astlarıyla ve akranlarıyla olan çatışmalarda en fazla kaçınma yönteminin kullanıldığı bulunmuştur. Araştırma yapılan örgütte birini sırayı alan bu yöntem, sorunların çözümünde geçici bir düzelme sağlar. Örgüt çalışanlarının sorun çözmede daha etkili yöntemleri (Bütünleştirme, Uzlaşma) gibi çözümleme alışkanlığının kazandırılması ve desteklenmesi sağlanmalıdır. Anahtar Kelimeler: Hemşire, Çatışma, örgütsel çatışma, çatışma yönetimi,