ÖĞR.GÖR. Ebru KARAZEYBEK ANTALYA SAĞLIK YÜKSEKOKUL

1. KIRIK - ÇIKIK BURKULMALARDA İLKYARDIM ÖĞR.GÖR. Ebru KARAZEYBEK ANTALYA SAĞLIK YÜKSEKOKUL

2. KIRIKLAR • Direk ya da indirek travmanın etkisiyle kemiğin anatomik bütünlüğünün bozulmasıdır • Açık kırıklar • Kapalı kırıklar

4. KIRIK BELİRTİLERİ • AĞRI, DUYU ARTMASI • DEFORMİTE veya KISALIK • ANORMAL HAREKET • KREPİTASYON (Bazen kırık uçlarının sürtünmesine bağlı kıtırtı sesi ) • ANİ ŞİME VE EKİMOZ • HAREKET KAYBI • DERİDE SOLUKLUK, SOĞUKLUK HİSSİ OLUR, • AÇIK KIRIKTAN GÖRÜLEN KIRIK UÇLARI

5. Kırığın yol açabileceği olumsuz durumlar nelerdir? • Kırık yakınındaki damar, sinir, kaslarda yaralanma ve sıkışma. • Kırık bölgede nabız alınamaması, solukluk, soğukluk • Parçalı kırıklarda kanamaya bağlı şok

6. Kırıklarda ilkyardım nasıl olmalıdır? • Hayatı tehdit eden yaralanmalara öncelik verilir, • İlkyardımı kaza yerinde yapılmalı, hastayı başka yere taşımayın • Kol etkilenmişse yüzük ve saat gibi eşyalar çıkarılır (aksi takdirde gelişebilecek öden doku hasarına yol açacaktır,)

7. Kırık olup olmadığı önce elbisesi üzerinden hafifçe elle muayene ederek saptamaya çalışılır. • Hastanın giysilerini çıkartmak gerekiyorsa önce sağlam taraf çıkarılır, gerekirse elbisesi dikiş yerinden sökülür

8. AÇIK KIRIKLARDA; • Yara yerini temiz örtü ile örtün • Kanamayı kontrol etmek için bası uygulayın • Cillten dışarı çıkan kemik uçları üzerine bası uygulamayın • Dışarı çıkmış kemik uçlarını yerine getirmeyi çalışmayın • Açık yara üzerine koyduğunuz temiz örtü ya da tampon üzerinden bandaj yapın

9. Bandaj üzerinden dolaşım kontrolü yapın • Kırık bölgesini alt ve üst kısmından hareketsiz hale getirin • Yara içinde görülen kemik parçaları çıkartılmamalıdır ( Kanama yapabilir, damar ve sinirler yaralanabilir). • Kırılan bölgeyi sağlam bölgeye sabitleyin • Yaralanma bölgesini desteklemeden hareket ettirmeyin • Kol ve bacaklar yukarıda tutulur, • Tıbbi yardım istenir (112).

11. OMURGA KIRIKLARINDA İLKYARDIM • Çoğu kez yüksek bir yerden düşme • Trafik kazaları • Yaralıyı muayene etmeden, belinde ya da boynunda ağrısı, başka bir şikâyeti olup, olmadığını sormadan döndürmeyiniz, • Ayağa kaldırmayınız.      

12. Kırık olmadığı kesin olarak saptanıncaya kadar kırık var gibi hareket ettiriniz. • Eğer omurgasında bir kırıktan şüpheleniyorsanız, yaralıyı yerinden kaldırmadan altına genişçe bir tahta ya da kapı yerleştiriniz. • Baş ve boynun her iki yanına ayakkabılarını ve katlayarak elbiselerini katlanmış şekilde koyarak boynun oynamasını önleyiniz. Eğer elinizde kum torbası varsa onu da koyabilirsiniz.

14. Üst kol kırıklarında; • Kolun omzuna yakın üst kısmında kırık varsa,koltukaltına bir bez ya da havlu ile destekleyin • Kırık kısmın dış kısmına sert bir destek yerleştirin • Önkolu bir bezle boyna asın • Üst kolu vucuda sabitleyin

18. PARMAK KIRIKLARINDA İLKYARDIM • Kırık olan parmak altına parmak genişliğinde bir tahta ya da eğer elinizde varsa hazır dar bir alüminyum şerit (atel) koyarak sarınız. • Gerekirse kırık parmağı; yandaki sağlam parmağa flasterle ya da sargı bezi ile sararak tespit ediniz. • Kırık tarafı kalp seviyesinin üzerinde tutunuz. • Kırık yer üzerine buz koyunuz. • Parmaktaki yüzük kesilerek çıkarılmalıdır. (Yüzük nedeniyle şişlik olur. Yüzük parmağı sıkarak kangrene çevirebilir.)

19. KÜREK VE KÖPRÜCÜK KEMİĞİ KIRIKLARINDA İLK YARDIM • Kırık tarafın koltuk altına ufak bir pamuk topağı  ya da katı bir bez koyup kolu eşarp ya da tülbentle boyuna asınız. • Kırık yer üzerine buz koyunuz.

20. Alt bacak kırıklarında; • Hastayı düz yatırın • Kırık bölgeyi destekleyin • Kırık bölgenin her iki yanına destek yerleştirin • Sağlam bacağı kırık olana yerleştirin • Her iki bacak arasında yumuşak destekler koyun • Kırık bacağa sağlam bacağa;diz,ayaka bileği,kırık bölgesinin alt ve üst bölgesinden sargıyla sabitleyin

24. Uyluk ve kalça kırıkları; • Hastayı düz yatırın • Kırık bölgeyi destekleyin • Ayak bileğinden kırık bölgeyi desteklerden bacak aralığına yumuşak takviyeler koyun • Sağlam bacakla kırık bölgeyi birbirine sabitleyin

25. Ayak kırıkları; • Hastayı sırt üstü yatırın • Ayağını desteğe alın, çorapları,ayakkabıları çıkartın • Yaralanan tarafı destekle yukarı kaldır • Kanama varsa kontrol edin • Acil servise nakledin

31. ÇIKIK NEDİR? • Eklem yüzeylerinin birbirinden ayrılmasıdır • Eklem bağları ve eklem kapsülünün, fizyolojik yapı bozukluğuna uğraması, zayıf bir yapıya sahip olması • Travmalar,ani ve karşıt hareket zorlaması sonucu oluşur

34. BELİRTİLER • Etkilenen eklem bölgesinde ve yakınında şiddetli ağrı • Güç ve hareket kaybı • Şekil bozukluğu • Ezilme, siyanoz, şişlik • Hassasiyet

35. Çıkıkta ilkyardım nasıl olmalıdır? • Çıkık olan eklemi yerine koymaya çalışmayınız. • Eklem aynen bulunduğu şekilde tespit edilir, • Çıkık eklem üzerine yarım saat havluya sarılı buz torbası koyunuz. • Kalp seviyesinin üzerinde tutunuz • Hasta / yaralıya ağızdan hiçbir şey verilmez, • Bölgede nabız, deri rengi ve ısısı kontrol edilir, • Tıbbi yardım istenir (112).

36. Burkulma ve Zorlamalar • Burkulmalar; bükülme ve gerilme nedeniyle eklemin geçici olarak çıkması sonucu,eklem bağlarının gerilmesi ya da yırtılması • Zorlamalar; uzuvların büyük kas gruplarının aşırı gerilmesini içerir

37. BELİRTİLER • Eklemde ani ağrı • Şişlik, siyanoz • Hareket kısıtlılığı • Hassasiyet • Ekstremiteyi kullanmama

38. İLKYARDIM ? • Yaralıyı hareket ettirmeyin • Burkulmuş ayağınızın üzerine basmayınız • Soğuk kompres uygulayın(buz uyg). • Yaralanan bölge altına destek koyarak yukarı kaldırın • Yaralanan bölgenin gerilmesinden ve masaj yapmaktan kaçının

39. Elastiki sargı ile sıkmayacak şekilde sarınız. • Parmaklarınızı oynatarak kaslarınızı çalıştırınız. • Böylece kasların pompalayıcı etkisi ile şişliğin azalmasına çalışınız • Tıbbi yardım istenir (112).

40. KAS KRAMPLARINDA İLKYARDIM • Bir ya da birkaç kas grubunda birdenbire ve istemimiz dışında olan kısa ya da uzun süreli kasılma, kramp denir • Zorlu antrenman • Yorgunluk • Tuz kaybı kramplara yol açabileceği gibi • Hiç bir neden olmadan da gece uykuda olabilir. • En çok ayak ve baldır kaslarında olur

41. KAS KRAMPLARINDA İLK YARDIM • Kişiyi sakin olarak yatırınız. • Bir elinizle kramp girmiş ayak ucundan tutup yukarı doğru bükerek normal durumuna getirmeye çalışınız. • Diğer elinizle baldır kısmına hafifçe bastırınız • Kramp girmiş kasın bir kaç yerini çimdikleyiniz. • Elinizin kenarı ile kramp girmiş kasın üzerine hafifçe vurunuz • El ayası ile kramp girmiş kası ovuşturunuz    • Kramp girmiş kasın üzerine havluya sarılmış termofor koyarak sıcak uygulayınız.

43. Bundan sonra tekrar masaj yapınız. • Krampa neden, fazla sıcak sonucu su ve tuz kaybı olabilir. • 1 litre su ya da ayrana 1 çeyrek çay kaşığı kadar tuz koyarak karıştırıp içiriniz. • Kramp geçtikten sonra kramp giren ayak ve baldır kaslarınızı geriniz.

44. TEŞEKKÜRLER