390 likes | 1.27k Views
TJOD İstanbul toplantısında yaptığım konuşmada kullandığım slaytlarım
E N D
Endometrium ve Siklus kontrolünde Progestinler Grand Tarabya Hotel 13 Eylül 2015 Prof.Dr.Sezai ŞAHMAY İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Reprodüktif Endokrinoloji Bilim Dalı www.jinekolojik.org www.sahmay.com ©SŞ
PROGESTERONE Overin natürel ürünü Progesteron etkisine sahip sentetik steroid. -diğer etkileri vardır. PROGESTİN Progesteron / Progestogen / Progestin / Gestagen wildyam Diosgenin Progesteron
Progestinlerin klinik etkileri Androjenik -LNG (levonorgestrel) -DSG (desogestrel) -GST (gestoden) Östrojenik -NETA (nerethindronasetat) Glikokortikoid -MPA (medroksiprpgesteronasetat) -MGA AntiAntiandrojenik -CPA (siproteronasetat) -CMA -DNG (dionegest) -DRG Antiöstrojenik -LNG (levonorgestrel) Antimineralokortikoid -DRSP (drospirenon) Elger W et al.:Steroids, 2003 CameliaDavtyan C.:Proceedings of UCLA Healthcare . Vol.16, 2012
YENİ NESİL PROGESTİNLER Drospirenon (DRSP) Dienogest (DNG) Trimegestone (TMG) Nestorone (NES) Nomegestrol acetate (NOMAc) Sitruk-Ware R.:Human Reproduction Update, 12:169, 2006 Şahmay, S.:Menstrüelsiklus ve Disfonksiyonel kanamalar, İstanbul, s.44, 2007
Androjen Östrojen Artırır Azaltır Fazla bağlanma Az bağlanma Daha az Daha fazla SHBG -SerbestÖstrojenveAndrojenDüzeyi SHBG Serbest östrogenveandrojen konsantrasyonu Notelovitz M:2003 ©SŞ
Steroid hormonların relatif SHBG afiniteleri Dehydrotestosterone* Testosterone Gestodene Levonorgestrel Estradiol Norethisterone 3-Ketodesogestrel Equilin Estrone DHEA Androstenedione Estriol * Dehydrotestosterone = 100% Dienogest 100 80 0 20 40 60 Oran (%) Oettel M et al. Drugs Today 1995; Oettel M et al. Eur J ContraceptReprod Health Care 1999 ©SŞ
Kombine OK’lardakiprogestinlerin SHBG seviyesine etkisi Birinci nesil (estran) İkinci nesil (gonan) Üçüncü nesil (gonan) Dördüncü nesil Total Zimmerman Y et al.:Human Reproduction Update, 20:76–105, 2014
Kombine OK’lardakiprogestinlerin Total T seviyesine etkisi Birinci nesil (estran) İkinci nesil (gonan) Üçüncü nesil (gonan) Dördüncü nesil Total Zimmerman Y et al.:Human Reproduction Update, 20:76–105, 2014
Kombine OK’lardakiprogestinlerin Serbest T seviyesine etkisi Birinci nesil (estran) İkinci nesil (gonan) Üçüncü nesil (gonan) Dördüncü nesil Total Zimmerman Y et al.:Human Reproduction Update, 20:76–105, 2014
Anti-Androjenik potansiyel Oettel M et al. Drugs Today 1995; Oettel M et al. Eur J Contracept Reprod Health Care 1999
Progestinlerin Farmakokinetiği Eliminasyon, yarılanma ve serum proteinlerine bağlanması Hızlı emilimle Endometriumda maksimal koruma. Hızlı eliminasyonla yan etkilerde azalma. Oettel et al. Eur J ContraceptReprod Health Care 1999;4(Suppl. 1):2–13, 2008
Progesteron – Meme Ca Muti P.:NatRevCancer. 2014 Feb;14(2):146
DRSP: Memeyi etkileyebilecek dozu, • endometrium koruyucu dozdan çok fazladır. • MPA: Meme ve endometriumu etkileyen dozu aynıdır. • DRSP meme kanser hücrelerinde MPA dan daha az migrasyona neden olur. Otto C et al.:Endocrinology, 149:3952, 2008 Simoncini T.:12th World Congress on the Menopause, 2008
Sekretuar transformasyon Gelişim inhibsiyonu Endometrial supresyon Endometrial supresyon 0 5 16 25 30 Siklusta Progesteron Kullanımı ©SŞ Şahmay, S.:Üreme Hormonları, İstanbul, s.87, 2011
Progestin etkisi Ovülasyoninhibisyonu LH eğrisini engeller FoliküllerdeFSH’a sensitivite azalması Endojen E2 azalması Östrojen etkisi Siklus Regülasyonu Endometrialproliferasyon ve stabilizasyon ©SŞ
E ve P tek tek ovülasyonuinhibe ederler. Kombine edildiğinde farmakolojik sinerjizm=daha düşük dozlar ©SŞ
ProgestinlerinProgestojenik güçleri Kriter: Ovülasyoninhibisyon dozu (gün) ve transforme edici doz (siklus) mg. 0.25 0.20 0.15 Ovulation inhibition / Transformation dose ratio 0.10 0.05 0 Dienogest Gestodene Desogestrel Drospirenone Norgestimate Norethisterone Levonorgestrel Cyproterone acetate Chlormadinone acetate Norethisteroneactetate Oettel M et al. Gynecol Endocrinol 2001;15 (S4):68-90
Östrojen - ProgesteronEndometrial Sekretuar Cevap E2 mcg 60 Glandüler gerileme ve Stromal Hipermatürasyon Stromal Yetmezlik 50 40 Normal Sekretuar Endometrium 30 20 Glandular ve Stromal Hipoplazi Glandüler Yetmezlik 10 Kombine oral kontraseptifler P mg 0 0,0 1,0 2,0 3,0 Şahmay, S.:Menstrüelsiklus ve Disfonksiyonel kanamalar, İstanbul, 2007 ©SŞ
Oral kontraseptiflerde terminoloji Kombine OK (Monofazik – Multifazik)Sadece Progestin içeren mini-pillBirinci jenerasyon 50µg EE veya daha fazla içerenler İkinci jenerasyonLevonorgestrel, Norgestimate ve diğer norethindronlar ile 30-35 µg EE içerenler Üçüncü jenerasyonDesogestrel veya Gestodene ile 20-30 µg EE içerenler ©SŞ
Kombine OK’lardaki Farklılık • Farklı Östrojenler; Genellikle sentetik EE, son olarak E2V • Farklı Progestinler; Norethindrone, desogestrel, cyproteroneacetate, drospirenone, dienogestvs • Farklı doz ve rejimler; Monofazik, bifazik, trifazik, son olarak tetrafazik rejimler. ©SŞ
Kombine OK’lardaki Gelişim • EthinylEstradiol (EE)azaltmak50 µg7gün’den20 - 15 µg/gün • Anti-androjenik ve Anti-mineralokortikoidProgestinlerin eklenmesi. • SON OLARAK:Sentetik EE yerine, natürel östrojen kullanılması. ©SŞ
Dienogest (DNG): Klinik Etkiler 2 mg/gün dozdaovulasyon (+lokalovaryanetki) inhibisyonusağlar. 2-3mg DNG endometriumu korur ve siklus stabilitesinisağlar. Kanamakontrolü mükemmel. Servikal mukusaanti-estrojeniketkisi,kontraseptif etkiyi destekler Vaginal epitele anti-östrojenik etkisi yoktur. Endometriosisdokusunaanti-proliferatif etki. Ekstragenital anti-ostrojenik etkisi olmadigindan, Kc, vaskuler sistem ve MSS dekiöstrojenin olumlu etkileri engellenmez. Östrogenic, anti-östrojenik, androjenik ve glukokortikoid-reseptör aktivitesi yoktur. Etkisi Endometriuma odaklanmış selektif bir progestindir 1Foster and Wilde. Drugs Today 1998;56:825-35, 834-5; 2Sasagawa et al. J Endocrinol Invest 2008;31:636–41; 3Schleussner. In: Teichmann A (editor). Dienogest. Präklinik und Klinik eines neuen Gestagens. New York: Walter de Gruyter, 1995:171-9; 4von Schoultz B. Climacteric 2003;6(Suppl 2):24–32. 5Zimmermann et al. Eur J Contracept Reprod Health Care 1999;4:155–64. 6Ulstein M, Myklebust RU. Acta Obstet Gynecol Scand Suppl. 1982;105:45-9
Dienogest (DNG) ile10 milyonkadın-yılı (WY) deneyim OK'lar EE 30 mcg/DNG 2 mg (Valette®, Jeanine®, Dienille)2 Hormonreplasmantedavisi (HRT) E2V 1 mg veya 2 mg/DNG 2 mg (Climodien®, Lafamme®)3,4 Endometriozis Gündebirkez DNG 2 mg (Visanne®)5 1Palombo-Kinne et al. Contraception 2009;79:282–9; 2Zimmermann et al. Eur J ContraceptReprod Health Care 1999;4:155–64; 3Gräser et al. Climacteric 2001;4:332–42; 4von Schoultz. Climacteric 2003;6 Suppl. 2:24–32; 5Strowitzki et al. Hum Reprod 2010;25:633-41. ©SŞ
Renin-angiotensin + Plasma K E2 ACTH spironolakton Na ve su tutulması K atılması ALDOSTERON
Anti-mineralokortikoid etki Anti-androjenik etki Su tutulumunda azalma Androjen reseptör blokajı Meme dolgunluğu Ödem Kilo artışı Akne Sebore Saç dökülmesi Vücut yağ dağılımı Drospirenon-Farmakodinamik özet ©SŞ Şahmay, S.:Üreme Hormonları, İstanbul, s.85, 2011
Drospirenon (DRSP) iledeneyim OK'lar DRSP + EE (Gianvi, Loryna, Ocella, Syeda, Vestura, Yasmin, Yaz, Zarah, Nikki, Drospera, Drosetil) Hormonreplasmantedavisi (HRT) 1 mgE2+ 2 mg/0.5 mg DRSP (Angeliq) ©SŞ
Siklus duzensizlikleri: Ikinci nesil OK`lar, birinci nesilden daha iyi. Lawrie TA, et al.:Cochrane, Types of progestogens in combined oral contraception: effectiveness and side-effects (Review) 2011
Siklus kontrolu: Norgestrel, Norethindrondan daha iyi. Lawrie TA, et al.:Cochrane, Types of progestogens in combined oral contraception: effectiveness and side-effects (Review) 2011
Progestin tipi Devamlılık monofazikOK’larda, 2. nesilde 1. nesilden daha yüksektir. Siklus kontrolü; monofazik ve multifazikOK’larda 2.nesilde, 1. nesilden daha iyidir. Sikluskontrolü: Levonorgestrel ve Norgestrel, Norethindrondandahaiyi. İntermenstruelkanama: 3.nesil, 2.nesildendahaiyi. Kırılmakanaması: 3.nesil, 2.nesildendahaiyi. Kırılmakanamasi: 1.nesil, 3.nesildendahaiyi. Lawrie TA, et al.:TheCochrane Library, 2011
Bifazik(Norethindron/EE) / Trifazik(Levonorgestrel/EE) İntermenstrüel kanama Kanama olmaması TrifazikOK’lardasiklus kontrolü, Bifazik olanlardan daha iyidir. Haam VV et al.:The Cochrane Library, 2009
Bifazik - Trifazik Siklus kontrolünde; LNG içeren trifazikOK’lar NorethindronlubifazikOK’dan daha iyidir. Kanama kontrolünde, progestin seçimi, fazik olmasından daha önemlidir. Haam VV et al.:The Cochrane Library, 2009
Monofazik - Trifazik -Etkinlik, -Kanama sorunları ve -İlaca devamlılık açısından; Trifazik oral kontraseptiflerin Monofazik oral kontraseptiflerden farkı gösterilememiştir. Monofaziklerle başlamak önerilmektedir. Haam VV et al.:The Cochrane Library, 2011
Drospirenone-Only Oral Contraceptive: Results from a Multicenter Non-Comparative Trial of Efficacy, Safety and Tolerability DRSP 4mg 24/4, Exeltis, Spain Archer DF et al.: doi: 10.1016/j.contraception.2015.07.014
Oral kontraseptiflereyeni başlayanlardaKanama ve yaklaşım 3 siklus izle Kanama Östrojen dozunu yükselt (35mcg) Progestini değiştir Yöntemi değiştir ©SŞ
ÖZET • Progestinler, farmokolojik/klinik farklılık göstermektedir. • Progestintürüne bağımlı farklılıklar, kişisel farklılıklarla da etkilenebilmektedir. • Progestinlerin kullanım şekli de farklı klinik etkilere neden olmaktadır. • Progestinlerinendometriuma etki güçleri farklıdır. • Yüksek serum düzeyi ve kısa yarılanma zamanı olanlar klinik kullanım için çok uygundur. ©SŞ
KÜLTÜR, okumak, anlamak, görebilmek, görebildiğinden anlam çıkarmak, ders almak, düşünmek ve zekayı geliştirmektir. M. K. ATATÜRK Eğer bir ülkede cücelerin gölgeleri uzamaya başlamışsa güneş batıyor demektir. ÇİN ATASÖZÜ www.sahmay.com www.jinekolojik.org Adaleti çiğneyen devlet adamlarını cezalandırmayan milletler çökmek zorundadır. Hz. MUHAMMED ©SŞ