1 / 20

Dünya Doğal Gaz Ticareti ve Avrupa Gaz “Hub”ları

Dünya Doğal Gaz Ticareti ve Avrupa Gaz “Hub”ları. Volkan ÖZDEMİR BOTAŞ Uluslararası Projeler Daire Başkanlığı 1 6 . ICCI Uluslararas ı Çevre ve Enerji Koneransı İstanbul 12 Mayıs 2010. 21. Asrın Yakıtı: Doğal Gaz. Dünya birincil enerji tüketiminde doğal gazın payı %24 ve artış oranı hızlı

saki
Download Presentation

Dünya Doğal Gaz Ticareti ve Avrupa Gaz “Hub”ları

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Dünya Doğal Gaz Ticareti ve Avrupa Gaz “Hub”ları Volkan ÖZDEMİR BOTAŞ Uluslararası Projeler Daire Başkanlığı 16. ICCI Uluslararası Çevre ve Enerji Koneransı İstanbul 12 Mayıs 2010

  2. 21. Asrın Yakıtı: Doğal Gaz • Dünya birincil enerji tüketiminde doğal gazın payı %24 ve artış oranı hızlı • Yıllık toplam gaz talebi 3049 bcm (2007) • ABD > 600 bcm , Avrupa < 600 bcm Asya-Pasifik O.Doğu 600 bcm

  3. Bölgelerarası Gaz Ticareti

  4. Dünya Doğal Gaz Ticareti’nin Temel Özellikleri • Petrolden farklı olarak dünya piyasası yerine etkileşimi artan “bölgeler piyasası” • Petrole nazaran düşük enerji yoğunluğu, taşımada boruhatlarının ağırlığı (LNG %30) ve depolama, sıvılaştırma, vb. Kullanım maliyetinin yüksekliği • Gaz Endüstrisindeki gidişat ise yukarıdaki özellikleri sarsacak nitelikte!

  5. Gaz Oyununun Yapısı Değişiyor mu? • 2008 Dünya İktisadi Krizinin meydana getirdiği talep daralması • ABD’de yaşanan teknoloji devrimiyle “unconventional gaz”da üretim patlaması • 2013’e kadar devreye giren-girecek olan LNG (+140 bcm) üretimin oluşturduğu arz fazlalığı

  6. Bölgelerarası Gaz Ticaret Akışı

  7. Dünya Gaz Ticareti Fiyatlandırmaları(Başlıca 3 Farklı Model) • 1) Ham petrole bağlı uzun erimli kontratlara dayalı fiyatlandırma: Asya-Pasifik • 2) Petrol ürünlerine endeksli uzun erimli kontratlara dayalı fiyatlandırma: Kıta Avrupası • 3) Hublarda yapılan spot ticarete dayalı rekabetçi gaz piyasaları: ABD ve İngiltere

  8. Dünya Gaz Ticareti Fiyatlandırmaları

  9. Doğal Gaz Hubı Ne Demektir? • Gaz Hub: Birden fazla noktadan (tedarikçiden) gelen arzın bir noktada toplanıp yine birden fazla alıcıya dağıtılması yoluyla yapılan gaz ticaret faaliyetin merkezi. • Satıcılar, nakliyeciler, piyasa aracıları ve alıcıları arasındaki gaz ticaret faaliyeti şekillenerek piyasa mekanizmasında fiyatlandırma belli olur. Bu özelliğiyle hublar arz ve talebin kesiştiği gaz kontrat noktalarıdır

  10. Gaz Hub’ının olmazsa olmazları • Piyasa anlayışı ve rekabetçi ortam • Fiziksel ya da sanal bir tedarik noktası • Ticari ortamı sağlayacak piyasa akışkanlığı • Fiyatlandırma noktası • Gaz kısıtlandırmalarını düzenleyecek yapı • Depolama, taşıma gibi işlemler için dengeleme noktası • Erişilebilirlik • Şeffaf mevzuat ve objektif düzenleyicilik

  11. Avrupa Gaz Hubları • NBP İngiltere • TTF Hollanda • PSV İtalya • PEG Fransa • GASPOOL(BEB) ve NCG Almanya • CDG İspanya • CEGH Avusturya Fiziksel • Zeebrugge Belçika Fiziksel

  12. Avrupa Gaz Hubları Gelişimi

  13. Avrupa Gaz Hubları 1996’da kurulan NBP hariç görece yeni bir olgudur ve konumları Avrupa gaz ticaretinde giderek artmaktadır. Avrupa Gaz Hublarının Konumu

  14. Kriz Sonrası Hubların Gelişimi • Kriz nedeniyle Avrupa gaz talebi %6 daralmasına karşın son iki yılda Avrupa hublarında fiziksel gaz tedariği %25 artmıştır. • Uzun erimli kontratlardan kaynaklı gaz ve artan LNG arzı hublara yönelmiş ve 2009 yılında fiziksel gaz hacmi 155 bcm’e ticari gaz hacmi de 1300 bcm’e yükselmiştir.

  15. Avrupa Hublarının Büyüklükleri • NBP, ticaret hacimlerinde açık ara liderliğini sürdürse de kıta Avrupa’sındaki hublarda (özellikle Almanya’daki yeni yapıladırmanın ardından) gözle görülür bir büyüme sözkonusudur.

  16. Kontrat-Hub Fiyat Karşılaştırması

  17. Hubların Piyasaya Etkisi • ABD Henry Hub ve Avrupa Gaz Hub’larında gaz fiyatları uzun erimli kontratlarla kıyaslanamayacak kadar düşüktür. • LNG bolluğu, Unconventional gaz ve talep darlığı nedeniyle yaşaşan bu durum hublar üzerinden dünya piyasalarında yapısal bir değişim meydana getirmiştir. • Gazprom gibi güçlü tekel satıcıları bile bu durumu mevcut gaz sözleşmelerine yansıtmışlardır.

  18. Hem birbirleriyle hem de uzun erimli sözleşmelerle rekabet eden hublar ikincisi üzerine darbe vurarak gaz fiyat formüllerini kırmışlardır. (Gazprom %15!) Gaz Kontratlarının Evrimi

  19. Öngörüler • Avrupa Gaz Hublarının hacmi ve ağırlığı artacak, bu da uzun erimli kontratların tükenmesine neden olacaktır. • Hublar yaygınlaştıkça petrole bağlı fiyatlandırmadan çıkılıp, rekabetçi bir dünya doğal gaz piyasasının oluşumuna geçilecektir. (2. Petrol Piyasası) • Kısa ve orta vadede gaz fiyatları düşük kalacağından bu durum ithalatçı ve tüketiciler için kazanç getirecektir. • Uzun vadede ise Gaz Opec benzeri kartelleri oluşturabilecek ihracatçı ülkelerin fiyatları manipüle etmesi kaçınılmazlaşacaktır. • Türkiye, kendine “hub” olma hedefi belirlemişse (?) bunun gereklerini iyice gözden geçirmeli ve ona göre stratejisini belirlemelidir.

  20. Teşekkür ederim! Volkan ÖZDEMİR BOTAŞ Strateji Geliştirme ve Uluslararası Projeler Daire Başkanlığı

More Related