Zarządzanie produkcją i usługami

1. Zarządzanie produkcją i usługami przygotowane przez: Elżbieta Szepietowska Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki) Historia zarządzania produkcją

2. Początki zarządzania: Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki) B. Gliński, „Zarządzanie strategiczne. Geneza, rozwój, priorytety”, Wyd. Key Text, Warszawa 1996, str. 19.

3. Początki zarządzania: • Sumerowie – dysponowali normami prawnymi i zasadami rządzenia; • Egipcjanie – używali metod zarządzania przy budowie piramid; • Babilończycy – opracowali rozwinięte kodeksy prawne i zasady polityczne dla rządów; • Chińczycy – stosowali przemyślane systemy biurokratyczne na potrzeby rządzenia i wielkich budowli; • Grecy – wprowadzili odmienne systemy rządów dla miast i państwa; • Rzymianie – stworzyli struktury organizacyjne na potrzeby komunikacji i kontroli; • Wenecjanie – stosowali systemy organizacyjne i koncepcje planistyczne do kontrolowania żeglugi morskiej. Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

4. Rozwój teorii organizacji i zarządzania Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

5. Kamienie milowe w rozwoju produkcji: Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

6. Prekursorzy zarządzania produkcją: • Frederick W. TAYLOR (1856-1915) • Henry Laurence Gantt (1861 - 1919) • Frank (1868-1924) i Lilian (1878-1972) GILBRETH’OWIE • Karol ADAMIECKI (1866-1933) • Henry Ford (1863 – 1947) Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

7. Prekursorzy zarządzania produkcją: • Frederick W. TAYLOR • Wprowadził metodę naukową do zarządzania oraz określił rolę czynnika kierowniczego i wykonawczego w zarządzaniu. Należał do nurtu techniczno-fizjologicznego wykazując zainteresowanie ogniwami podstawowymi dla sprawnego funkcjonowania organizacji. • Pracując w Bethlehem Steel Corporation przygotowywał eksperymenty dotyczące m.in. ładowania materiałów za pomocą łopat (nazwał te prace "nauką o ładowaniu"), przy pomocy których wykazał, że poprawa techniki poszczególnych czynność w zadaniu, może poprawić wydajność pracy, • Według Taylora sprawne zarządzanie wymaga między innymi: rozdziału planowania od wykonania i daleko idącego podziału pracy, kontroli wykonania przez zarzadzającego, zróżnicowania bodźców finansowych odpowiednio do wydajności i pomiarów czasu pracy, funkcjonalnej struktury organizacyjnej. • Opracował chronometraż • Zastosował taśmę produkcyjną • Chronometraż - jest to ustalenie potrzebnego czasu na wykonanie pracy w określonych warunkach techniczno-organizacyjnych na podstawie określonej liczby pomiarów czasu. Całość badania związanego z pomiarem czasu dzielimy na trzy etapy : • Etap przygotowawczy. • Etap właściwej obserwacji i pomiaru czasu. • Opracowanie wyników. Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

8. Prekursorzy zarządzania produkcją: • Henry Laurence GANTT • przez wiele lat współpracował z Taylorem • Jednym z największych jego osiągnięć było opracowanie i wdrożenie czasowo-premiowego systemu płac, zwanego niekiedy bonusowym systemem Gantta lub systemem według zadania z premią • system zakładał opracowanie specjalnej karty, na której wyszczególniano najlepszą metodę wykonania każdego zadania (pracy), szczegółowe narzędzia, których należy użyć, a ponadto określano czas przeznaczony na każdą z czynności. Gantt stworzył system, który przewidywał dodatkowe premie dla pracowników stosujących się do otrzymanych instrukcji, które były niejako dodatkiem do dniówki.Premia za wykonanie zadania wahała się w systemie bonusowym od 30 do 50 procent płacy podstawowej (dniówkowej). Badanie metod i normowanie pracy, obejmowało w systemie Gantta: • rozłożenie czynności na elementy, • oddzielne badania tych elementów, • syntezę, czyli zebranie wyników badań. • Gantt zauważył, że w procesie pracy istotny jest czas bezczynności poszczególnych maszyn w czasie pracy. Postanowił więc, że znaczna premia pozwoli na eliminację tego rodzaju nieprawidłowości. Wysoki pułap premii gwałtownie zmniejszył ilość marnotrawionego czasu. Znaczącym jest wskazanie, że wprowadzony system pozwolił na: • zwiększenie efektywności, • zmniejszenie przerw i marnotrawienia czasu, • zwiększenie aktywności robotników. Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

9. Cyklografia - technika badania przebiegu (kolejności przestrzennego rozmieszczenia) ruchów roboczych.- Robotnikowi przytwierdzono do kończyn, niewielkie żarówki połączone ze źródłem prądu elektrycznego. Podczas pracy w zaciemnionym pomieszczeniu robotnik był fotografowany. Na kliszy fotograficznej świecące się żarówki wyznaczyły tor jego ruchów roboczych Prekursorzy zarządzania produkcją: • Frank i Lilian GILBRETH’OWIE • Twórcy stosowanej do dziś metodyki badania przebiegu i czasu trwania ruchów roboczych • Opracowali klasyfikację 17 mikroruchów (ruchów elementarnych) – tzw. therblig’ów oraz techniki obserwacyjne: cyklografię, chronocyklografię. • Sformułowali zasady EKONOMII RUCHÓW ROBOCZYCH: • Zidentyfikować ruchy i operacje niezbędne oraz niepotrzebne, które powinny być wyeliminowane • Ustalić właściwą kolejność wykonywanych operacji • Łączyć ruchy w większe struktury, a dzięki temu skrócić czas wykonania operacji Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki) Chronocyklografia - technika badania ruchów roboczych i czasów ich trwania

10. Prekursorzy zarządzania produkcją: • Karol ADAMIECKI • jego największym sukcesem było opracowanie harmonogramów • sformułował prawa: harmonii doboru, harmonii działania organów pracy zbiorowej, optymalnej produkcji, które obok praw podziału pracy i koncentracji stały się teoretycznymi podstawami nauki organizacji i kierownictwa. • pierwszy zastosował metodę chronometrażu • W wyniku swoich badań stwierdził, że głównym powodem strat czasu w procesie produkcji jest brak uzgodnienia poszczególnych operacji, a także sformułował dwa główne zadania organizatorskie: • harmonijny dobór poszczególnych elementów systemu wytwórczego, tak aby spośród wielu możliwości wybrać elementy dotyczące zasobów o najdoskonalszej charakterystyce ekonomicznej z punktu widzenia celu procesu produkcyjnego, a więc takich, które pozwalają realizować produkcję wzorcową; • sprowadzenie funkcjonowania systemu wytwórczego do zharmonizowania w czasie działań wszystkich elementów systemu, aby wytwarzać przy jak najmniejszych stratach czasu. • Konsekwencją obserwacji i wniosków były sformułowane prawa: • prawo podziału pracy i wynikająca z tego prawa reguła specjalizacji; • prawo koncentracji – istotą jest łączenie wysoce wyspecjalizowanych komórek w celu wspólnego działania; • prawo harmonii. Harmonogram to wykres planowanego przebiegu czynności, robót, produkcji w ciągu pewnego czasu. Harmonogram Adamieckiego jest graficzną metodą analizy i planowania, a więc ma coś wspólnego z graficznym sposobem planowania i kontroli. Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

11. Prekursorzy zarządzania produkcją: • Henry Ford • Według Forda produkcja masowa jest oparta na daleko idącym podziale pracy, tzn. każdy jeden robotnik wykonywał pracę, której już nie dało się bardziej podzielić. Wzorem może być robotnik przykręcający dane trzy śrubki i nic więcej. Ponieważ człowiek był sprowadzony do roli robota, nie wymagano od niego wysokich kwalifikacji. Swojej pracy pracownik mógł się nauczyć w kilka godzin. W ten sposób system Forda pozwalał na zatrudnianie inwalidów wojennych czy też niewidomych. Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

12. Historia – przegląd technik i ich twórcy: Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

13. Historia – przegląd technik i ich twórcy: Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

14. Zakres zarządzania produkcją: Zarządzanie produkcją w przedsiębiorstwie (głównie przemysłowym) zawiera w sobie elementy takich dziedzin jak: • organizacja pracy – rozplanowanie umiejscowienia maszyn w zakładzie, jaki typ produkcji, jaką odmianę organizacyjną; • organizacja produkcji; • sterowanie produkcją; • zarządzanie przedsiębiorstwem. Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

15. Zakres zarządzania produkcją (procesami operacyjnymi): • procesy operacyjne (produkcji) obejmują wytwarzanie dóbr materialnych oraz świadczenie usług, a także procesy dystrybucji w fazach zaopatrzenia materiałowo-technicznego, produkcji, zbytu, hurtu, detalu • ich celem jest taka struktura orientacji rynkowej, która doprowadzi do akceptacji wyboru lub usługi oraz takie połączenie zasobów, które umożliwi uzyskanie maksymalnego efektu rynkowego i dochodowego Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

16. Typy przedsiębiorstw: • Przedsiębiorstwo produkcyjne • Przedsiębiorstwo usługowe • Przedsiębiorstwo handlowe Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

17. Przedsiębiorstwo produkcyjne: • w przedsiębiorstwach wytwórczych związki przyjmują formę ciągłości technologicznej, która musi uwzględniać rygory, jakie dyktuje cel wytwarzania, obejmuje przygotowanie warunków wytwórczych Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

18. Przedsiębiorstwo usługowe: • w przedsiębiorstwach usługowych procesy operacyjne zależą od charakteru przedsiębiorstwa, a ściślej mówiąc, od rodzaju świadczonych usług oraz udziału w tym procesie czynnika materialnego, charakteru efektu końcowego, znaczenia specjalnych umiejętności wykonawcy usług, indywidualnego lub zbiorowego charakteru pracy i świadczenia danych usług. Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

19. Przedsiębiorstwa handlowe: • w przedsiębiorstwie handlowym operacje układają się w jeden ciąg technologiczny i dotyczą rozpoznania jakie jest zapotrzebowanie na rynku na odpowiednie towary i usługi handlowe, wyboru źródeł zakupu, kompletowania zapasów, organizowania ekspozycji sprzedażowej oraz procesów sprzedaży. • przedmiotem działania przedsiębiorstwa handlowego jest systematyczna wymiana produktów dokonywana przez wyspecjalizowane w tym zakresie instytucje czyli handel. Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

20. NAJWAŻNIEJSZE ZWIĄZKI RYNKOWE PRZEDSIĘBIORSTWA: • Kreatywne zachowanie przedsiębiorstw oraz poszczególnych pracowników, traktowane jako czynnik w dążeniu do efektywności. • Morfologiczne (wieloaspektowe) podejście do zarządzania – oznacza, że efekt operacyjny ujawniający się w produkcji, handlu, usługach oraz jego struktura cząstkowa składają się w ostatecznym rezultacie na końcowy produkt. • Wielotorowość impulsów płynących z rynku, a także od bezpośrednich wykonawców. Impulsy te docierają w postaci innowacji, reakcji odbiorców, wyników analizy działań cząstkowych. Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

21. Najważniejsze związki rynkowe przedsiębiorstwa: • Spójność nastawienia do pracy operacyjnej kierownictwa naczelnego, kierowników średniego szczebla, a także wykonawców. Chodzi tu o zorientowanie na te same cele. • Kolegialność zarządzania – związki między właścicielami, menedżerami i wykonawcami. JIT – Just In time ma zapewnić harmonię decyzyjną obejmującą procesy, operacje i czynności składające się na wytworzenie danego dobra. • Chłonność informacyjna przedsiębiorstwa – patrz: wielotorowość impulsów płynących z rynku stworzenia systemu odbioru informacji od stałych partnerów, pośredników, finalnych odbiorców, kreatorów postępu technicznego jednostek kredytowych, jednostek konsultingowych. Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

22. Najważniejsze związki rynkowe przedsiębiorstwa: • Zdolność do kapitalizacji doświadczenia kierowniczego przez przedsiębiorstwo, a także doskonalenie kierownictwa przez ciągłe podwyższanie kwalifikacji, które zasilają firmę w nową wiedzę i są podstawą do doskonalenia decyzji operacyjnych. Ma to służyć podnoszeniu poziomu zarządzania firmą. • Stałe uwzględnianie w zarządzaniu przedsiębiorstwem kryteriów efektywnościowych, kryteriów oceny planów i związanego z nimi ryzyka. • Akceptowalność reguł logistyki wewnętrznej i zewnętrznej jako zespołu kryteriów i metod postępowania według skategoryzowanych formuł technicznych, ekonomicznych, a w tym kosztownych i szeroko rozumianych reguł funkcjonalnych wynikające z ciągłości procesu pracy. Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

23. W przedsiębiorstwie uwzględniamy: • Innowacyjność, • Chłonność informacyjną, • Współpracę w firmie, • Kontrolę (co jakiś czas , gdyż nie można nikomu wierzyć na słowo, nawet sobie). Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

24. TECHNIKI ORGANIZATORSKIE – są to wycinkowe, szczegółowe metody organizatorskie, zawierające zalecenia odnoszące się do części procesów, określają szczegółowo kroki postępowania przy problemach cząstkowych Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

25. Przykłady technik organizatorskich: • Analiza ABC (metoda porządkowania i grupowania elementów analizowanych zbiorów ze względu na wybrane kryterium) • Ankieta • Lista pytań kontrolnych • Wykres Ishikawy(pozwala na wyjaśnienie słabej jakości, tzw. „rybia ość”) • Socjogram(tworzenie grup współpracujących ze sobą) • Analiza morfologiczna (pytania, czy dany produkt nam odpowiada?) • Burza mózgów oraz jej odmiany: dyskusja 66, technika 635, technika delficka • Technika oceny punktowej ważonej (to, co jest ważniejsze jest wyższej wagi) • Profile oceny • Wykresy Gantta (wykresy planu produkcji, stosowane by w terminie wykonać pracę) • Technika CPM, PERT (służące do planowania i kontroli realizacji projektów) Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)

26. Bibliografia: • B. Gliński, „Zarządzanie strategiczne. Geneza, rozwój, priorytety”, wyd. KeyText, Warszawa 1996. • H. Steinmann, G. Schreyögg, „Zarządzanie. Podstawy kierowania przedsiębiorstwem. Koncepcje, funkcje, przykłady”, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2001. • R. W. Griffin, „Podstawy zarządzania organizacjami” , Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004. • www.wikipedia.pl • www.google.pl Materiały pomocnicze do zajęć z Zarządzania produkcją i usługami, kierunek Logistyka, (wykł. L. Wicki)