1 / 23

Aukaverkanir lyfja – Lyfjagát Lyfjafaraldsfræði - gagnasöfn

Aukaverkanir lyfja – Lyfjagát Lyfjafaraldsfræði - gagnasöfn. Magnús Jóhannsson. Hvað er aukaverkun?. adverse drug reaction side effect sérhver verkun lyfs, önnur en sú sem sóst er eftir, þegar lyfið er gefið í venjulegum skömmtum. Hvað veldur aukaverkun?. Lyfjaefnið sem gefið er Umbrotsefni

september-major
Download Presentation

Aukaverkanir lyfja – Lyfjagát Lyfjafaraldsfræði - gagnasöfn

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Aukaverkanir lyfja – LyfjagátLyfjafaraldsfræði - gagnasöfn Magnús Jóhannsson

  2. Hvað er aukaverkun? • adverse drug reaction • side effectsérhver verkun lyfs, önnur en sú sem sóst er eftir, þegar lyfið er gefið í venjulegum skömmtum

  3. Hvað veldur aukaverkun? • Lyfjaefnið sem gefið er • Umbrotsefni • Hjálparefni: • litarefni (t.d. azólitarefni) • rotvarnarefni (t.d. benzalkon) • andoxunarefni (t.d. súlfít) • annað (t.d. laktósi)

  4. Flokkun aukaverkana • háð skammti - algengt, ótal dæmi • óháð skammti - ofnæmi, óþol • háð skammti og tíma - nýrnahettubæling v. stera • háð tíma - krabbamein, síðkomin hreyfitruflun • fráhvarf - ópíöt, beta-blokkar, paroxetín • engin verkun - algengt, milliverkun o.fl.

  5. Lyfjagát (pharmacovigilance)(1) • Klíniskar lyfjarannsóknir (Clin. Trials) • góðar upplýsingar um algengar aukaverkanir • Aukaverkanaskráning (WHO og EMA) • getur fundið sjaldgæfar aukaverkanir • gæði upplýsinganna eru misjöfn (EMA=Evrópska lyfjastofnunin)

  6. Lyfjagát (pharmacovigilance)(2) • Faraldsfræðilegar lyfjarannsóknir • gott fyrir sjaldgæfar aukaverkanir (1:5-10 þús.) • Heilsufarsskýrslur • skrár yfir krabbamein og fæðingargalla

  7. 95% líkindi að finna aukaverkun

  8. Gera aukaverkanatilkynningar gagn? • öflugasta og oft eina aðferðin til að finna sjaldgæfar aukaverkanir • mörg dæmi sanna þetta • gera heilbrigðisstarfsfólk meðvitaðra um aukaverkanir lyfja en það leiðir til aukins öryggis í lyfjanotkun • með því móti leggjum við okkar að mörkum til alþjóðasamfélagsins

  9. Eru aukaverkanir lyfja vandamál? • 2-3% heimsókna í heilsugæslu • 1-3% heimsókna á bráðamóttöku sjúkrahúsa • 0,3% innlagna á sjúkrahús • allt að 0,3% dauðsfalla á sjúkrahúsum

  10. Eru aukaverkanir lyfja vaxandi eða dvínandi vandamál? • Lyf eru sífellt að verða sérhæfari • ætti að draga úr hættu á aukaverkunum • Lyf eru jafnframt að verða öflugri • getur í sumum tilfellum aukið hættu á aukaverkunum

  11. Hvað á að tilkynna ? • Tilkynna skal um aukaverkanir þó aðeins leiki grunur á að hún tengist lyfinu. • Mikilvægt að fram komi á tilkynningunni ef sjúklingur tekur önnur lyf. • Tilkynna skal um aukaverkanir náttúrulyfja, náttúruefna og fæðubótarefna. • Ef í vafa – hafa samband við Lyfjastofnun

  12. Hvernig er tilkynnt ? (1) • Eyðublaðið er að finna á heimasíðu Lyfjastofnunar (www.lyfjastofnun.is) 1. Velja aukaverkanatilkynningar efst eða til hægri á stikunni. 2. Tilkynna aukaverkun á vefnum (vefeyðublað).

  13. Hvað gerist eftir tilkynningu ? • Ef um alvarlega aukaverkun er að ræða þá er afrit tilkynningar sent til markaðsleyfishafa /umboðsmanns • Tilkynningar sendar til WHO og EMA • Möguleiki að leita að svipuðum tilfellum (gagnagrunnar, netið o.fl.)

  14. Lyfjafaraldsfræði: meðferðarprófanir vs. rannsóknir án inngrips

  15. Hvers vegna lyfjafaraldsfræði? • Meðferðarprófanir (CT): gullstaðallinn en oft sérvaldir hópar • Markaðssetning nýrra lyfja- of snemma? • Mörg dæmi eru um afturköllun markaðsleyfis lyfja skömmu eftir markaðssetningu (mánuðum/árum) • Í mörgum, þó ekki nærri öllum, tilfellum geta rannsóknir með aðferðum lyfjafaraldsfræði leyst málið

  16. GagnasöfnLL: landlæknirSVL: sóttvarnalæknirEMA: European Medicines Agency (Lyfjastofnun Evrópu)

  17. Gagnasöfn • Öll gagnasöfnin hafa kennitölur sjúklinga (nema aukaverkanaskrárnar) • Öll þessi gagnasöfn er hægt að samkeyra

  18. Lyfjagagnagrunnur 1/2 • Inniheldur • Allarlyfjaávísanir úr apótekumogmeðferðarheimilum • Tímabil • Rafræntsíðan 2002 (varðveitt í 30 ár) • Upplýsingar • Auðkennisjúklingsoglæknis, dagsetningar, lyfjabúð, lyf, magn, ATC, DDD • Vantar • Lyfjanotkun á sjúkrahúsum

  19. Lyfjagagnagrunnur 2/2 • Tilgangur • Eftirlit með lyfanotkun og lyfjaávísunum • Vísindarannsóknir á verkunum og aukaverkunum lyfja

  20. Nauðsynleg tæki • ATC – Anatomical, Therapeutical and Chemical classification = Flokkunarkerfi lyfja • DDD – Defined Daily Dose = Skilgreindur dagskammtur • ATC og DDD eru tæki sem eru nauðsynleg við flestar rannsóknir í lyfjafaraldsfræði

  21. ATC

  22. ATC kerfið – er í 5 stigum

  23. DDD – skilgreindur dagskammtur • The defined daily dose (DDD) is a statistical measure of drug consumption, defined by the World Health Organization (WHO). It is used to standardize the comparison of drug usage between different drugs or between different health care environments. The DDD is not to be confused with the therapeutic dose or with the dose actually prescribed by a physician for an individual patient.

More Related