Studiedag

1. Studiedag Innovatie in de sociale economie – lokale dienst introduceert het gebruik van een tablet-pc bij oudere buurtbewoners Voorstelling van het project Ziezoc Dinsdag 11 december 2012

2. Welkom en inleiding • Projectvoorstel: Nieuwe niche sociale economie: medewerkers ondersteunen zorgbehoevenden in het leren gebruiken van assistieve technologie

3. Lokale diensten: • Sociale cohesie, wijkontwikkeling • Kwaliteit van de dienstverlening • Toegankelijkheid van diensten, zowel op vlak van tarifering als op aangeboden dienstverlening • Inschakeling op de arbeidsmarkt van verzwakte bevolkingsgroepen via het scheppen van kwaliteitsbanen op maat • Participatie van de doelgroep bij het installeren van de dienstverlening, zowel van de gebruikers als van de werknemers • Het waarborgen van het voortbestaan en de doeltreffendheid van de dienst

4. Tablet met sociale functie Doel Empowerment op buurtniveau Doelgroep Verschillende buurtgebonden actoren en relevante buurtoverstijgende actoren Tablet als instrument Doel: Empowerment op het individuele niveau Doelgroep Medewerkers en ouderen

5. Evolutie en uitdagingen in de ondersteuning van thuiswonende ouderen: een buurtgerichte benadering • Professor D. Verthé, VUB

6. Voorstelling van ziezoc Contextanalyse: • Unieke setting in Zeebrugge: Zoc, het Zeebrugs ontmoetingscentrum Zoc@home, dienst aanvullende thuiszorg Buurtwerk • Vaststelling van de medewerkers: sociale isolatie & eenzaamheid • Zelfredzaamheid staat centraal

7. Doelstellingen van Ziezoc: • Participatie van ouderen in het dagelijkse leven verhogen • Moderne technologie toegankelijk maken • Tewerkstelling creëren voor de medewerkers Introductie van een tablet-pc

8. Rekrutering, profilering en het in kaart brengen van de noden van de deelnemers • Verrassingskoffienamiddag in maart 2012 • Opmaak van een gebruikersprofiel • Individuele en collectieve begeleiding vanaf juli 2012

9. Groepssessie 1: uitreiking tablets, het digitaal dienstenplatform • Groepssessie 2: foto’s nemen en bekijken, inleiding tot Skype • Groepssessie 3: Google en muziek beluisteren • Groepssessie 4: YouTube • Groepssessie 5: Instellingen tablet • Groepssessie 6: E- mail • Groepssessie 7: Geheugentrainingsspelletjes • Groepssessie 8: Evaluatie van ziezoc

12. Vorming van de medewerkers: • 5 sessies • persoonlijke begeleiding • sociale vaardigheden en technische bekwaamheid • gebruik van digitaal dienstenplatform

13. Ziezoc.be vanuit een ICT- perspectief • Karel Poupeye, Adviseur Informatica, OCMW Brugge • Maxim Devos, Dienst Informatica, OCMWBrugge

14. Assistieve Technologie • We willen de communicatie met de dienstverlening faciliteren, en het isolement van de cliënt doorbreken d.m.v. ICT • Met welke technologie? Wat zijn de criteria? - maximale gebruiksvriendelijkheid - mobiel - prijsbewust - toegankelijk platform, voor productie en implementatie van maatsoftware (apps)

15. Een tablet? We hebben gekozen voor tablets. iPad? Samsung Galaxy? - te duur? - toegankelijk platform? - toegankelijke stores? Via marktstudie: - Archos - Android - 8 Inch - 3G / Wifi

16. Een app?

17. Beeldbellen Wij gebruiken Skype: - standaard - uniek VOIP-protocol

18. Wat nu? • Meerdere platforms • Beter beeldbellen • Onze app nog meer ‘smart’ maken • Een betere portaalsite

19. Een portaalsite? http://www.ziezoc.be

20. Opleiding medewerkers • Basisgebruik van de tablet • Mogelijkheden van de tablet • Kennismaken met het systeem door het te gebruiken • Zelf ontdekken

21. Support deelnemers • Inschakelen medewerkers voor persoonlijke begeleiding • Oplossen van kleine problemen (zoals bvb verdwenen app)door persoonlijke begeleider • Oplossen van grotere problemen (zoals bvb connectie) door dienst ICT

22. Vragen?

23. Voorstelling onderzoeksrapport • Getuigenis van MarianBeheyten Agnes Vandepitte • Reflecties op het leerproces, Luc Verheijen, Kessels & Smit, The Learning Company

24. Betekenis van Ziezoc voor het lokaal Brugs verhaal • Martine Meganck, Adviseur Seniorenzorg, OCMW Brugge • Stefaan Lambrecht, wnd. Adviseur Maatschappelijke Dienstverlening, OCMW Brugge

25. Zorginnovatie: de uitdaging ? Het Kenniscentrum Gezondheidszorg becijferde dat tegen 2025 het aantal ouderen met een residentiële zorgbehoefte met 32% zal toenemen. Om hieraan tegemoet te komen zou er vanaf nu elk jaar 1600 tot 3500 plaatsen moeten bijkomen. Uitgaande van 1600 extra plaatsen zou betekenen dat er een shift moet gerealiseerd worden naar thuiszorg met 50%. Voor elke twee zorgverleners zou er dus een derde moeten bijkomend tewerkgesteld worden. Geen van beiden een realistisch scenario.

26. Enkele cijfergegevens over Brugge In 2008 was 20,4% van de Brugse bevolking ouder dan 65 jaar. Twaalf jaar later, in 2020 verwacht men dat 24,2% van de bevolking ouder is dan 65 jaar. In 2030 zal dit verder oplopen tot 28,3% van de Brugse bevolking. In absolute cijfers zal het aantal Brugse 65+ers stijgen van 23926 (2008) naar 32461 mensen in 2030. Dit is een stijging van 35,6 procent. Het aantal 80+ers stijgt zienderogen in Brugge. Van 2008 tot 2030 is er een concrete stijging van 55%. Een pak meer in vergelijking met de grootsteden Antwerpen en Gent. In Brugge was 5,7% van de bevolking in 2008 ouder dan 80 jaar. Concreet gaat het om 6692 mensen. Dit aantal stijgt in 2020 tot 8948 of 7,6% van de Brugse bevolking. In 2030 zouden 10384 mensen (9%) ouder zijn dan 80 jaar.

27. Sterke troeven regio Brugge Brugge heeft een sterk uitgebouwd aanbod aan diverse vormen van dienstverlening gericht op ouderen. Dit aanbod wil ouderen zo lang als mogelijk thuis laten wonen mits de nodige ondersteuning , anderzijds is het aanbod ook gericht op ouderen voor wie thuiswonen niet meer mogelijk is. Zo telt volgens trefpunt Zorg de regio Brugge de meeste vestigingen in de gezondheidszorg en de sector van de maatschappelijke dienstverlening van de provincie (427). Er zijn 226 vestigingen in de menselijke gezondheidszorg, 69 in de maatschappelijke dienstverlening met huisvesting en 132 in de maatschappelijke dienstverlening zonder huisvesting. Bijna 1 op 5 Bruggelingen vindt werk in de zorgsector.

28. Belangrijk Algemeen vastgestelde vergrijzing is dus ook onmiskenbaar in Brugge aanwezig en nadert langzaam maar zeker de verhouding 1/3 Aanpakken van de vergrijzingsproblematiek gaat voor een lokaal bestuur veel verder dan het aanbieden van specifieke diensten voor ouderen. Om de golf van zorguitbreiding enigszins af te remmen is het belangrijk verder in te zetten op de mogelijkheden van ouderen om zo gezond als mogelijk en gelukkig thuis en in hun omgeving te blijven wonen.

29. Hoe ? • Het is dus belangrijk om voorbereid te zijn door op verschillende domeinen actief te zijn : • Samenwerking, netwerking en coördinatie • Een oudere kan zonder een adequate coördinatie van zijn of haar • zorgvragen in de gaten van het systeem vallen. • Werken rond woonzorgnetwerken kan hier een antwoord op bieden • Focus op kwaliteit en welzijn • Ook belangrijk om via preventie een vermindering van de gezondheid en • welzijn te voorkomen via : - woonomgeving binnenshuis : preventieve aanpassingen - aangepaste ruimtelijke ordening - natuurlijke omgeving (groen, parken, luchtkwaliteit,…) - sociale omgeving (buurt, sociaal netwerk, sport, vrije tijd, kwetsbare groepen,…)

30. Hoe ? • Focus op expertise en kennisopbouw • Belangrijk hierbij is inzetten op innovatie en zoeken naar nieuwe wegen om • zorg kwaliteitsvol en maatschappelijk betaalbaar te houden • - zoeken naar nieuwe instrumenten om de oudere zo lang mogelijk thuis te • laten wonen en actief te blijven betrekken in het maatschappelijk leven • - zoeken naar nieuwe wegen voor zelfzorg (e-health) • - zoeken naar nieuwe wegen om het comfort, de beleving, de betaalbaarheid, de • gezondheid en het welbevinden van de oudere zorgbehoevende persoon te • verhogen. • - zoeken naar nieuwe wegen om zorgpersoneel te motiveren en te stimuleren • om te werken in de ouderenzorg

31. Verhaal rond twee cirkels • Zorgcirkel • Participatiecirkel

32. Zorgcirkel • De meeste senioren willen zo lang mogelijk thuis blijven wonen (en zeker in hun vertrouwde omgeving). • Belang van thuiszorg

33. Mantelzorg (het natuurlijk zorgmilieu) = gezin en naaste familieleden Professionele basisdiensten - huisarts - apotheker - thuisverpleging - diensten voor gezinszorg Aanvullende diensten - ergotherapeuten - logopedisten - Kinesitherapeuten - voetbehandeling - diëtist - tandarts aan huis - oppas of assistentie - poetshulp - nachtopvang - klusjesdiensten - tijdelijke opvang buitenhuis - opvang van senioren in gastgezin of welkomgezin - maaltijdverstrekking aan huis - vrije tijd en vakanties mantelzorg zorgbehoevende persoon Ondersteunende diensten - zelfhulpgroepen en patiëntenverenigingen - lokale en regionalen dienstencentra - ziekenfondsen - samenwerkingsinitiatieven - OCMW’s - vrijwilligerswerk - verenigingen voor gebruikers en mantelzorgers - andere sociale diensten - privé personen … Voor specifieke doelgroepen - centra voor ontwikkelingsstoornissen - kinderen met chronische ziekte of handicap op school - vroeg- en thuisbegeleidingsdiensten - expertisecentra dementie - palliatieve patiënten - geestelijke gezondheidszorg - diensten voor pleegzorg - kinderen- en jongerenwerking - psychiatrische zorg voor patiënten in de thuissituatie Interne omgevingsanalyse Deze figuur geeft een overzicht van alle zorgverleners binnen de mantelzorg.

34. Zorgcirkel buurtgerichtnetwerk Toegangs-poort Middelen en mensen

35. Participatiecirkel Mensen Middelen

36. Participatiecirkel

37. Opportuniteiten • Expertise in thuisondersteuning en netwerkvorming in de wijk; • Expertise in lokale diensten • Wijkgerichte werkingen • Wijkgerichte aanspreekpunten • Technologie • …

39. Conclusie • Expertise verder uitbouwen • Uitrollen van deze expertise

40. Slotwoord • Frank Vandevoorde, voorzitter OCMW Brugge