MATJA E PAPUNESISE NE SHQIPERI , DIFERENCA MIDIS METODAVE TE NDRYSHME

1. MATJA E PAPUNESISE NE SHQIPERI, DIFERENCA MIDIS METODAVE TE NDRYSHME MAKROEKONOMI Punoi: AdevaKondi Master Shkencor Grupi I pare

2. Permbajtja • - Hyrje • - Definicioni dhe shkaqet e papunesise • - Llojet e papunesise • - Metodat e matjes • ~ Papunësi e regjistruar nga të dhënat administrative. • ~ Anketat e Forcave të Punës (AFP) • ~ Ligji i Okunit • ~ Kurba Philips • - Niveli i papunesise dhe disa statistika per papunesine ne Shqiperi. • - Konkluzione/ Perfundime • -Referenca

3. Hyrja • Të papunësuar=>janë ata pjesëtarë të fuqisë punëtore të cilët nuk kanë pasur punë gjatë javës kur është bërë studimi, aktivisht kanë kërkuar punë gjatë asaj jave dhe janë të gatshëm të nisin një punë gjatë dy javëve të ardhshme. • Papunësia • -papunësia & inflacionitpërbëjnëdyproblemetkryesoreekonomike. • -njihetedhesi “sëmundje e rëndë” makroekonomike. • -rritjae tëpapunësisësjellnjefazëssërecesionitekonomik. • - ështëbarrëfinanciarepërqeverinë • - shkaktonzhvlerësimin e kapitalithuman. • -rritjae kriminalitetitnëshkallëvendi.

4. Llojet e papunesise • Papunësiaciklike=>papunësiqëshfaqetsirezultatirëniescikliketëprodhimit. • Papunësiasezonale=>papunësiqëlidhet me karakterinstinortëprodhimit. • Papunësiastrukturore=>rezultatimospërputhjesstrukturoreafatgjatënëmesofertësdhekërkesëspërpunë. • Papunësia e vullnetshme=>shfaqetkurpunëtoret (njerëzit) nukdëshirojnëtëpunojnë me pagënekzistuese. Ata do tëpranonintëpunonin, por me njëpagëmëtëlartëse pagaekzistuese.

5. LLOJET E PAPUNESISE • Papunësia e friksionale=> papunësi e cilaështërezultatilëvizjessëpërhershmetënjerëzvenëmesvendevetëndryshmetëpunësdhetërajoneve • - Gratëqëkthehennëpunë pas njëtërheqjengatreguipunës. • - Personatqëkërkojnëpunëkurdiplomohen. • -Rezultonngalëvizja e njerëzveprejnjëpunënëtjetrën, prejnjëregjioninëtjetrin • Papunësia e detyruar=>kurpunëtoretjanëtëinteresuartëpunojnë me pagënekzistueseqekanepatur

6. METODAT E MATJES • Në Shqipëri dy janë burimet dhe metodat e matjes së papunësisë: • Papunësi e regjistruar nga të dhënat administrative. • Anketat e Forcave të Punës (AFP) • Gjithashtuperdoren: • Ligji I Okunit • Kurba Philips

7. Papunësi e regjistruar nga të dhënat administrative • - Zyrat Rajonale të Punësimit mbledhin të dhëna mbi numrin e të papunëve dhe të papunët që marrin pagesë papunësie.- Këto të dhëna më pas I dërgohen Sektorit të Statistikës dhe Monitorimit në Ministrinë e Punës dhe Çështjeve sociale. • Si I papunë regjistrohet çdo person nga mosha 16-65 vjeç, I cili paraqitet pranë zyrës së punësimit dhe deklaron se : • Nuk është në marrëdhënie pune • Nuk është I vetëpunësuar • Depoziton pranë zyrës së punësimit librezën e punësimit.

8. Papunësi e regjistruar nga të dhënat administrative • Në Zyrat Rajonale të Punësimit kryhen këto punë dhe detyra: • Këshillimet profesionale • Këshillimet për punësim • Evidentimi i punëkërkuesve • Këshillimet për karrierë • Ndërmjetësimi në punësim • Hulumtimi i tregut të punës • Këshillimet dhe ofrimi i informatave lidhur me migracion • Avantazhet e kesaj metode : • Kjo metode eshte me e mira dhe me e besueshmja per matjen e papunesise ne vend. • Ka kosto me te ulet ne krahasim me metoden e anketave te zhvilluara nga Instat. • Rezultatet e kesaj metode jane zyrtare dhe Ministria e Punes dhe Ceshtjeve Sociale i referohet gjithmone rezultateve te nxjerra nga kjo metode

9. Anketat e Forcave të Punës (AFP) • Anketa Tremujore e Forcave të Punës =>është një vrojtim statistikor që kryhet pranë familjeve. ATFP është projektuar si një anketë për marrjen e vlerësimeve tre mujore për punësimin dhe papunësinë në nivel kombëtar. • Masa e kampionit të zgjedhur për anketim është n=5040 familje për çdo tremujor. • Zgjedhja e kampionit bëhet sipas një procedure dy-hapëshe: • zgjidhen zonat gjeografike me probabilitet përpjestimor me madhësinë e zonës se numërimit. • brenda secilës zone të zgjedhje në hapin e parë zgjidhen sipas metodës së zgjedhjes sistematike me probabilitet të barabartë një numër fiks prej 8 familjesh. • Në familje intervistohet çdo pjesëtar mbi moshën 15 vjeç e lart.

10. Anketat e Forcave të Punës (AFP) • Objektivi kryesor I ATFP është të japë informacion mbi situatën e tregut të punës në Shqipëri I cili përdoret për të hartuar politikat e tregut të punës dhe për vlerësimin e efektshmërisë së tyre. • Për ATFP-në përdoret një strukturë e alternuar zgjedhjeje, ku një familje e zgjedhur për t’u intervistuar njëherë, mbahet kampion për pesë tremujorë të njëpasnjëshëm. • Në çdo tremujor ⅕ e familjeve të zgjedhura janë të reja dhe 80% e familjeve janë të njëjta. • Disavantazhet e kesaj metode: • Ka zgjedhje te vogel ne krahasim me numrintotal te popullesise (n=5040) • Ne krahasim me metoden e pare ka kosto me te larte. • 4/5 e kampioneve te zgjedhjes nuk ndryshojne per nje periudhe nje vit, kjo mund te sjelle nje perfundim jo real.

11. LIGJI I OKUNIT • Inflacionidhepapunësiashërbejnësitreguestëvlerësimittëpërgjithshëmtëgjendjessënjësistemiekonomik. ngapikëpamjaekonomike, njëpapunësi e lartënënkuptonnjërenietë GNP aktualnën GNP potencial. • Sa mëilartëniveliipapunësise, aqmëimadh do tëjetëhendekundërmjet GNP aktualdhe GNP potencial • “Përçdo 2% rënietëGDPaktualendaj GDP potencial, norma e papunësisërritet me 1%”

12. KURBA PHILIPS • Një model teoriktëraportitpapunësi- inflacion e jepkurba e Philipsit, u përpoqtëanalizontefaktorëtpërcaktuestëpapunesisedhetëinflacionit. • Lidhjarezultojtëishtenegative • Kurbae Philipsitiofronnjë “menu” qeverisë. Ajomundtëzgjedhënjëpapunësitëulët me koston e njëinflacionitëlartë e nërritje, osenjëinflaciontëulët me koston e njëpapunësietëlartë. Por, ajogjithashtu, mundtëpërpiqettambajpapunësinënënivelin e sajnatyrorë, duke siguruaredhenjëinflaciontëqendrueshëm.

13. STATISTIKA PER PAPUNESINE NE SHQIPERI • Niveli me i larte i papunesise ka qene ne vitin 1993, 22.3%. • Niveli me i ulet i papunesise ka qene ne vitin 1996, 12.4%. • Sipas FMN shkalla e papunesise ne Shqiperi ne vitin 2013 eshte12.2 %. • Pjesa me e madhe e te papuneve jetojne ne qytet, rreth 83.4% , ku vihet re nje tendence me e larte ne zonat malore. • Niveli me i larte i papunesise eshte arritur ne Elbasan, 50% ne vitin 1998. • Ne vitin 2012 fluksi i emigranteve eshte rritur me 25%, ku shumica e tyre trajtohen si te papune. • Shkalla e papunesise tek femrat eshte 53-59%. • Te pakualifikuarit jane rreth 60%. • Ne qendrat per aftesim profesional aftesohen rreth 3000 punekerkues ne vit. • Ne vit ndermjetesohen ne punesim rreth 7000-8000 punekerkues.