ZANIECZYSZCZENIA ŚRODOWISKA

1. ZANIECZYSZCZENIA ŚRODOWISKA

2. ZANIECZYSZCZENIA ŚRODOWISKA OBEJMUJĄ: * Zanieczyszczenie wody, * Zanieczyszczenie powietrza, * Zanieczyszczenie gleby

3. Obserwujemy od lat nieustannie pogarszanie się naszego środowiska. Następuje wzrost zanieczyszczeń powietrza, wody, gleby. Coraz trudniej znaleźć spokojne miejsce na rekreację i regenerację naszego organizmu. Niemal codziennie w prasie czytamy o zanieczyszczeniu wód jakiejś rzeki przez wypuszczenie ścieków z jakiegoś zakładu przemysłowego. Obserwujemy obumieranie drzew z powodu nadmiernego zasolenia, nawożenia czy zmianklimatycznych. "Zielone zasoby", tworzące nasze najbliższe otoczenie, sprawiają nam przyjemność wizualną, działają na nasze poczucie piękna. Te estetyczne motywy ochrony środowiska często są niedoceniane, gdyż wpływ przyrody na kształtowanie postawy estetycznej nie jest wartością uchwytną.

4. Rozwój przemysłu i urbanizacja, niewłaściwa lokalizacja obiektów przemysłowych powoduje często zmniejszanie się areału lasów i terenów uprawnych. Zanikają cenne zespoły roślinne. Istnieje pilna potrzeba zapobiegania tym niekorzystnym zjawiskom. Może się stać tak, jak przewiduje autorka wiersza, że "pod ludzi stopami będzie ta sama, lecz martwa Ziemia". Wymaga to przemyślanego racjonalnego działania we wszystkich dziedzinach naszego życia. Trzeba tworzyć parki narodowe, obszary chronionego krajobrazu, parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody, gdzie można by prowadzić badania nad zanikającymi formami zespołów leśnych. A więc także motywy naukowe wskazują na konieczność zachowania pewnych obszarów w stanie pierwotnym, co pozwoliłoby prowadzić badania ustalające przyczyny zaniku gatunków oraz warunki, jakie trzeba im zapewnić aby je zachować dla przyszłych pokoleń.

5. Zanieczyszczenie wód

6. Zanieczyszczanie wód Czystość wody jest niewątpliwie problemem w skali światowej. W krajach rozwiniętych nie wchodzi już w rachubę nie tylko picie wody bezpośrednio z rzek, ale i jakość wody z kranu często budzi wątpliwości skażenie rzek i wód gruntowych, z których człowiek czerpie wodę pitną stale rośnie. Woda ta, do której zresztą spływają ścieki, jest oczywiście oczyszczana, ale najbardziej zaawansowane technologie nie zdołają wyeliminować wszystkich zanieczyszczeń. W dodatku ścieki pochodzące z przemysłu, rolnictwa i gospodarstw domowych coraz bardziej pogarszają stan wód.

7. Do czasów rewolucji przemysłowej i rozwoju urządzeń kanalizacyjnych problem zanieczyszczeń wody na większą skalę praktycznie nie istniał. Dopiero rewolucja przemysłowa zrodziła niebezpieczeństwo chemicznego zanieczyszczenia wód, a intensywne odprowadzanie ścieków komunalnych – niebezpieczeństwo skażenia biologicznego. Niekontrolowany wzrost ilości ścieków przemysłowych i rozwój dużych aglomeracji miejskich zachwiał równowagę umożliwiającą w przyrodzie proces samooczyszczania się wód (np.. Zanieczyszczenia wód przez wielkie miasta wyprzedza naturalny rozkład zanieczyszczeń pod wpływem bakterii i innych drobnoustrojów).

8. Wodę zatruwają także niektóre praktyki stosowane w rolnictwie. Nawozy sztuczne i pestycydy, jak również gnojowica z chlewni, wprowadzają do niej azotany. A azotany, same w sobie nie szkodliwe, przechodząc w azotyny wywołują methemoglobinemię, sinice, na którą narażone są szczególnie niemowlęta. Podobnie jak fosforany z proszków do prania tak i azotany powodują też zjawisko eutrofizacji, to znaczy gwałtowny rozwój alg i roślin wodnych, zapychających urządzenia zasilające w wodę i nadających jej przykry smak.

9. Zarówno wody powierzchniowe jak i podziemne są już zanieczyszczone, należy więc zaprzestać wrzucania do nich toksycznych odpadów i poprawić metody uzdatniania. Francja, usuwająca tylko 1/3 zanieczyszczeń pochodzących z gospodarstw domowych, pozostaje w tej dziedzinie znacznie spóźniona w porównaniu z Wielką Brytanią, Szwecją, Niemcami czy Stanami Zjednoczonymi. Oczyszczanie nie zawsze jednak jest skuteczne: wiele stacji uzdatniania wody jest już przestarzałych, a koszty procesu będą przypuszczalnie rosły wraz z koniecznością usuwania fosforanów, azotanów... Wreszcie samo uzdatnianie nie powinno być szkodliwe. W rzeczywistości, aby usunąć bakterię posługujemy się środkami chemicznymi, np. ozonem (w stacjach najbardziej nowoczesnych) lub chlorem używanym od 1893 roku który jednak w reakcji z substancjami humusowymi przekształca się w wodzie w pochodne znane z własności rakotwórczych.

10. Główne zanieczyszczenia chemiczne wód Źródła chemiczne zanieczyszczeń detergenty gospodarstwa domowe, pralnie, myjnie, przemysł papierniczy, farbiarski, gumowy, szklarski, tekstylny, budownictwo środki ochrony roślin - pestycydy, nawozy sztuczne (azotany, fosforny) przemysł chemiczny, rolnictwo i leśnictwo fenole przemysł chemiczny, spożywczy, ścieki komunalne, rafinerie, koksownie, gazownie, garbiarnie związki metali ciężkich (Hg, Cd, Cr, Mn, Cu, Fe) transport samochodowy, ścieki przemysłowe, garbiarnie, metalurgia, górnictwo, hutnictwo węglowodory aromatyczne petrochemia, przemysł chemiczny radioizotopy (radanu, strontu) eksplozje jądrowe, przemysł zbrojeniowy, odpady, ścieki cyjanki galwanizeria benzyna, nafta, olej, ropa naftowa, smary komunikacja, transport samochodowy i wodny, awarie i katastrofy tankowców, platform wiertniczych, przemysł paliowo-energetyczny Główne zanieczyszczenia chemiczne i ich źródła

11. Zagrożenie dla człowieka, powodowane przez zatrutą wodę, ma dwa aspekty: • zagrożenie bezpośrednie spowodowane wprowadzeniem do organizmu wraz z wodą szkodliwych substancji, • zagrożenie pośrednie, powodujące wymieranie roślin i zwierząt, nie tylko wodnych, ale też lądowych.

12. Oczyszczanie i uzdatnianie wody Wobec wzrastającego niedoboru wody i coraz większego zanieczyszczenia ogólnego, spowodowanego odpadami przemysłowymi, skażonymi wodami i inną działalnością człowieka, nie pozostaje nic innego, jak oczyszczanie i wszechstronne wykorzystywanie wody. Należy zapobiegać zanieczyszczeniu naturalnych ekosystemów i bezpośredniego otoczenia i ponownie wykorzystywać „odzyskaną” wodę. Tylko w ten sposób można pogodzić równowagę naturalną i ciągły rozwój społeczeństwa, mający przebiegać harmonijnie z prawami przyrody.

13. Bardzo niebezpieczne dla wodnego świata roślinnego i zwierzęcego jest też zakwaszanie wód. Szereg niedogodności i strat pociąga za sobą twardość wody. • Naturalna zdolność wód do samooczyszczania się polegająca na przemianie związków organicznych pod wpływem tlenu w nieorganiczne związki mineralne – mineralizacja – nie wystarcza do ich oczyszczania. • Chemiczne metody oczyszczania wód polegają na przeprowadzeniu reakcji usuwających zanieczyszczenia, zobojętnianiu ich kwaśnego odczynu, a także chlorowaniu jej lub ozonowaniu w celach bakteriobójczych. • Bardzo ważna w ochronie wód jest walka z jej marnotrawieniem – nadmiernym zużywaniem przez ludzi w gospodarstwach domowych i zakładach przemysłowych.

14. P A M I Ę T A J ! • Prowadząc właściwą gospodarkę wodną należy myśleć o przyszłości, a nie tylko o zaspokojeniu bieżących potrzeb. • Należy pamiętać, że zasoby wodne w danym miejscu, w wyniku działań prowadzonych przez człowieka, mogą się wyczerpać, mogą zostać zanieczyszczone lub skażone i przestaną wtedy służyć ludziom, roślinom i zwierzętom.

15. Woda jest substancją niezwykłą, bardzo cenną i niezastąpioną, a jej występowanie na Ziemi jest gwarantem życia oraz wszelkiego rozwoju w środowisku przyrodniczym. Ważne jest, aby użytkownicy tego daru natury mieli świadomość, że niewłaściwe gospodarowanie naturalnymi zasobami wodnymi może doprowadzić do ich nieodwracalnej degradacji, a w konsekwencji spowodować zminimalizowanie ilości źródeł wody przeznaczonej do picia i na potrzeby gospodarcze.

16. Zanieczyszczenie powietrza

17. - dym z kominów- spaliny samochodowe- palenie ognisk domowych- palenie tytoniu- pożary lasów- dym z wulkanów Rodzaje zanieczyszczeń powietrza:

18. Co to jest zanieczyszczenie powietrza? Zanieczyszczenie powietrza to gazy, cząstki stałe i aerozole, które zmieniają naturalny skład powietrza atmosferycznego. Mogą one być szkodliwe dla zdrowia ludzi, zwierząt i roślin, a także niekorzystnie wpływać na glebę, wody i inne elementy środowiska przyrodniczego.

20. Do zanieczyszczeń powietrza zaliczamy: 1.Naturalne • Pyły • Wybuchy wulkanów • Pożary lasów 2. Antropogeniczne • Efekt cieplarniany • Kwaśne deszcze • Dziurę ozonową

21. Przyczyny zanieczyszczeń powietrza: Większość antropogenicznych zanieczyszczeń powietrza dostaje się do atmosfery w wyniku spalania paliw kopalnych w elektrociepłowniach, w produkcji przemysłowej i transporcie. Jednak w krajach rozwiniętych, w miastach to zanieczyszczenia komunikacyjne odgrywają główną rolę.

23. W miastach i terenach zurbanizowanych powietrze zawsze zawiera wiele szkodliwych substancji. Czasami jednak wskutek katastrof przemyslowych obszary znane z czystego powietrza staja sie nagle bardzozanieczyszczone. Obszary zagrożone:

24. Skutki zanieczyszczeń powietrza: Zanieczyszczenie powietrza ma zarówno charakter lokalny, jak i globalny. Szkodliwe substancje, emitowane do atmosfery wraz z wiatrem przekraczaja granice panstw. Konieczna jest wiec wspólpraca miedzynarodowa, aby temu przeciwdzialac. Powietrze nad obszarami gesto zaludnionymi i uprzemyslowionymi zawsze zawiera wiele niepozadanych substancji, ale zdarza sie, ze wskutek katastrof przemyslowych tereny o czystym powietrzu nagle staja sie bardzo zanieczyszczone.

25. Kwaśne deszcze Zanieczyszczenie powietrza jest spowodowane emisją do atmosfery substancji szkodliwych. Najczęściej tymi substancjami są różnego rodzaju produkty spalania, które w połączeniu z parą wodną dają opady atmosferyczne, zawierające kwasy. Taki deszcz nazywany jest deszczem kwaśnym. Kwaśny deszcz, powoduje uszkodzenia budowli wykonanych z kamienia, korozję metali, zakwaszenie gleby i wód, atakże uszkodzenie drzewostanów. Przykładem może być uszkodzenie drzewostanu na obszarze Gór Izerskich w wyniku między innymi emisji dużych ilości szkodliwych produktów spalania w elektrowniach w których spalano węgiel brunatny.

26. Dziura ozonowa Wiemy, że na wysokości 20 - 26 km w atmosferze utworzona jest warstwa ochronna nazywana warstwą ozonową. Spełnia ona rolę tarczy zatrzymującej promieniowanie ultrafioletowe, które dla wielu organizmów jest zabójcze. To między innymi dzięki tej tarczy stał się możliwy rozwój organizmów żywych na powierzchniach lądów. Gdyby ta tarcza ochronna nie istniała, życie byłoby możliwe tylko w wodzie, która również chroni przed zabójczym promieniowaniem, zaś powierzchnia lądów stanowiłaby do dziś zupełną pustynię. Od początków lat 70-tych XX wieku obserwuje się, szczególnie we wrześniu, zmniejszanie się zawartości ozonu nad Antarktydą. Za ten stan przypuszcza się są odpowiedzialne substancje chemiczne o nazwie freony wykorzystywane w areozolach i lodówkach.

28. EFEKT CIEPLARNIANY Efekt cieplarniany jest to zjawisko występujące w atmosferze spowodowane obecnością w powietrzu pary wodnej, dwutlenku węgla, ozonu , tlenku węgla oraz metanu i występował zawsze od kiedy w atmosferze Ziemi pojawił sie dwutlenek węgla i woda. Wymienione substancje posiadają zdolność pochłaniania (zatrzymywania) w atmosferze ciepła pochodzącego z nagrzewania Ziemi przez Słońce oraz własnego ciepła powstającego we jej wnętrzu. A to oznacza, że ciepło zostaje uwięzione, co daje efekt podobny do efektu wywołanego przez dach szklarni. Największy udział w tym efekcie ma para wodna i dwutlenek węgla. • Jeżeli w przyrodzie jest zachowana równowaga wymienionych gazów to mówimy, że mamy do czynienia z naturalnym efektem cieplarnianym. W ostatnich dziesięcioleciach w wyniku działalności człowieka ta równowaga została zachwiana. W atmosferze zanotowano znaczny wzrost zawartości dwutlenku węgla. Jest to wynikiem; • spalania dużej ilości paliw (węgiel, benzyna, olej napędowy) • wycinania drzew, które pochłaniają dwutlenek wegla w procesie fotosyntezy Przypuszcza się, że jest to główny czynnik wzrostu średniej temperatury na Ziemi. Skutki mogą okazać się tragiczne, szczególnie dla tych miejsc, które są położone blisko oceanów i mórz. W wyniku topnienia lodów ulegną zalaniu znaczne obszary kontynentów a klimat wielu miejsc ulegnie zmianie. Przypuszcza się, że w Polsce będziemy mieli klimat podobny do tego, który występuje dziś na południowych Morawach.

29. ZANIECZYSZCZENIE GLEBY

30. Czym są zanieczyszczenia gleb? • Zanieczyszczeniami gleb i gruntów są wszelkie związki chemiczne i pierwiastki promieniotwórcze, a także mikroorganizmy, które występują w glebach w zwiększonych ilościach.Do najbardziej rozpowszechnionych zanieczyszczeń gleb i gruntów zaliczamy: • związki organiczne - pestycydy, detergenty • metale ciężkie - ołów (Pb), miedź (Cu), rtęć (Hg), kadm (Cd), arsen (As) i inne • sole - azotany, siarczany, chlorki

32. Źródła zanieczyszczeń gleb Największe ilości zanieczyszczeń przedostają się do gleb i gruntów wraz ze ściekami, pyłami oraz stałymi i ciekłymi odpadami wytwarzanymi przez przemysł. Zawierają one najczęściej metale ciężkie oraz sole. Przemysł wydobywczy wytwarza olbrzymie ilości silnie zasolonych wód kopalnianych. Wiele zakładów przemysłowych (np. huty, cementownie, elektrownie, ośrodki przemysłu chemicznego) emituje do atmosfery szkodliwe gazy i pyły, które następnie, na skutek depozycji z powietrza zanieczyszczają gleby.W wyniku niewłaściwej działalności rolniczej do gleb i gruntów przedostają się zanieczyszczenia pochodzące z użytych w nadmiarze nawozów mineralnych i organicznych. Szczególnie niebezpieczne związki pochodzące z tej gałęzi gospodarki to pestycydy i inne środki ochrony roślin. Bardzo szkodliwe działanie dla środowiska mają wszelkie zanieczyszczenia nawozów sztucznych. Przykładem może tu być kadm, występujący w nawozach fosforowych.Najbardziej zanieczyszczone gleby występują w pobliżu dróg i autostrad. Zawierają zwiększone ilości niebezpiecznych związków ołowiu i tlenków azotu. Na skutek posypywania powierzchni dróg solami, gleby i grunty w pobliżu szlaków komunikacyjnych są silnie zasolone.Znaczne ilości szkodliwych zanieczyszczeń przedostają się do gleb wraz ze ściekami komunalnymi. Zawierają one m.in. detergenty oraz drobnoustroje chorobotwórcze.

34. Skutki zanieczyszczania gleb Zanieczyszczenia zmieniają gleby pod względem chemicznym, fizycznym i biologicznym.Szkodliwe substancje zmieniają w znaczny sposób odczyn gleb. Zwiększone zakwaszenie lub alkalizacja gleb negatywnie wpływa na stan mikrofauny i mikroflory glebowej. Na skutek tego zmniejsza się szybkość rozkładu organicznych szczątek roślinnych i zwierzęcych i tworzenia humusu. Ograniczony rozwój bakterii azotowych powoduje zmniejszenie tempa nitryfikacji (utlenianie NH3 do NO2-, głównie przez bakterie z grupy Nitrosomonas) i denitryfikacji (redukcja azotanów do NH3 lub azotu cząsteczkowego N2, najczęściej przez bakterie z grupy Pseudomonas lub Nitrocallus). Zmniejsza się ich wartość użytkowa.  Gleby o zmienionym odczynie stają się mniej urodzajne, co ujawnia się w zmniejszonej ilości i jakości plonów. Na zmniejszenie odczynu pH gleby (zwiększenie kwasowości) mają wpływ również tzw. kwaśne deszcze, będące konsekwencją nadmiernego zanieczyszczania powietrza atmosferycznego. Opisałem je dokładniej w dziale Skutki zanieczyszczania powietrza. Na nadmierną alkalizację gleb wpływa niewłaściwe wapnowanie oraz zanieczyszczenia pyłowe.Bardzo groźnymi dla roślin zanieczyszczeniami gleb są azotany. Powodują one znaczne zmniejszenie odporności roślin na choroby i szkodniki. Rośliny pochodzące z zanieczyszczonych terenów zawierają toksyczne substancje. Po spożyciu mogą więc powodować u ludzi zatrucia pokarmowe.Zanieczyszczenia gleb mogą ulegać depozycji do środowiska wodnego na skutek wymywania szkodliwych substancji. Powodują tym samym zanieczyszczenie wód.

36. Ochrona i rekultywacja gleb Aby nie dopuścić do całkowitego zniszczenia gleb, powinniśmy zacząć przeciwdziałać pogarszaniu stanu gleb i gruntów na skutek działalności człowieka. Gleby zdewastowane na skutek działalności człowieka należy rekultywować - przywrócić im dawną funkcję biologiczną i wartość użytkową.Degradacja gleb może zostać ograniczona w wyniku przeprowadzenia odpowiednich zabiegów agrotechnicznych. Aby przywrócić glebie jej pierwotną zawartość składników mineralnych w naturalnych proporcjach, należy uzupełniać niedobory ważnych dla życia pierwiastków. W celu niedopuszczenia do nadmiernego zakwaszania gleb, należy odpowiednio korygować odczyn pH gleby, np. poprzez wapnowanie. Obecnie w Polsce około 80% gleb wymaga stałego wapnowania.Gleby całkowicie zniszczone przez przemysł mogą zostać odtworzone poprzez pokrycie ich powierzchni grubą warstwą próchnicy lub warstwą nietoksycznych odpadów. Jednak w przypadku gleb silnie zanieczyszczonych substancjami toksycznymi nie wystarczy już tylko pokrycie ich powierzchni nową warstwą. Takim glebom można przywrócić ich dawną wartość użytkową jedynie w wyniku dość kosztownej neutralizacji za pomocą odpowiednich środków chemicznych.Formą ochrony gleb może być również właściwa lokalizacja dróg i innych szlaków komunikacyjnych względem żyznych, urodzajnych gleb.Od roku 1995 wszystkie grunty rolne i leśne chronione są specjalną ustawą mającą na celu zapobieganie negatywnym wpływom miast i działalności przemysłowej.

38. Nie możemy wyczerpać wszystkich zasobów środowiska. Mamy moralny obowiązek nie tylko dążyć do zachowania własnego pokolenia, ale zachowania gatunku ludzkiego wraz ze środowiskiem, które mu zapewni egzystencję. Nasz moralny obowiązek zachowania środowiska wraz z organizmami występującymi w nim należy uświadomić szerokim rzeszom społecznym. W obecnej sytuacji wydaje się konieczne tworzenie banków genów i przechowanie ich dla zachowania czystych linii gatunków.

39. Prognoza Jużczłowiekosiągnął Księżyc, zaczyna marzyć o Marsie. Lecz ciągle trzyma się Ziemi i do niej powraca uparcie. Swą miłość do Matki -- planety objawić ma zamiar dziwacznie. Bo każdy swym czynem genialnym przyrodę chce zmieniać nieznacznie. Za dużo jest u nas szkodników! Nie szkodzi. Już myślą uczeni. Jakby tu z naszej planety uczynić tak raj na Ziemi. Wystarczy posypać LUX -- proszkiem, bo o to tu wiośnie chodzi. Że zginą przypadkiem i inni -- cóż, nikt wszystkim nie dogodzi. Marzenie człowieka od zawsze ku zmianom na lepsze ulata. Jak pięknie byłoby dzisiaj odmienić porządek świata. Choć zda się, wszystko jak dawniej, choć zda się. że nic się nie zmienia. Pod ludzi stopami ta sama, lecz martwa będzie Ziemia.