261 likes | 781 Views
FAKULTETI EKONOMIK E DREJTA BIZNESORE -ÇEKU- KUPTIMI I ÇEKUT. Është paraqitur në mesjetë ; U zhvillua për rregullimin e qarkullimit të pagesave . Kuptimi i çekut është me domethënie nga SHBA “to chek ” që do të thotë të paguash , të kërkosh llogarinë,të vërtetosh etj ,.
E N D
Ështëparaqiturnëmesjetë; U zhvilluapërrregullimin e qarkullimittëpagesave.Kuptimiiçekutështë me domethënienga SHBA “to chek” që do tëthotëtëpaguash,tëkërkoshllogarinë,tëvërtetoshetj,.
Nëvitin 1931 në Paris janënxjerr tri konventandërkombëtarembiçekun:- Konventapërligjin uniform tëçekut,- Konventapërrregullimin e konflikteveligjorenëlidhje me materien e çekutdhe- Konventambitaksatnëmaterien e çekut.
Sot çekuështënjëndërletratmëtëshpeshta me vlerëtëcilatihasimnëpraktikë, sinëqarkullimin e brendshëmashtuedhenëatëndërkombëtar.Çekusiletër me vlerëështëdrejtpërsëdrejtiilidhur me punëbankare.
Njësojsitekambialiitrasuaredheteçekuparaqitentre persona:-personiicili e lëshonçekun-TRASANTI,-personiicili e tërheqçekun-TRASATI,-personiicili me urdhërpaguanshumën e shënuarnëçek-REMITENT.
ÇEKUdheKAMBIALIdallojnë:-çekuështëmjetpagesekursekambialimjetpërkreditim,-çekulëshohetsipasprurësit,kursekambialijo,-teçekutrasatiështëvetëmbankakursetekambialimundtëjetëçdo person,-çekunukmundtëlëshohet pa mbuleskursekambialipoetj,.
ELEMENTET E ÇEKUTÇekusiletërformaleduhett’ipërmbajëkëtoelemente:1.Shenjën se ështëçekishkruar,2.Urdhërin e trasatitqëtëpaguajshumën e tëhollave,3.Emrin e përsonittëcilitduhett’ipaguhet,4.Vendin kuduhettëkryhetpagesa,5.Shënimin e datësdhevendin e lëshimit,6.Nënshkrimin e përsoniticili e lëshonçekun(trasanti).
Njësojsitekambialielementetqenësoretëçekutmundt’indajmënëkatërgrupe:1.Elementet e përgjithshmetëçekut(shënimi se ështëçek,urdhërin e pagesës),2.Elementet gjeografike(vendiilëshimit,pagesës)
3.Elementet personale(shënimiitrasatit, nënshkrimiitrasantit)4.Elementet kalendarike(shënimiiditëssëlëshuarjessëçekut). Prandajformulariicilinuki ka këtotëdhënanukvlensiçek.
PUNËT-VEPRIMET JURIDIKE TË ÇEKUTJanësivijojnë:1.Lëshimi içekut – lëshuesimundtëjetëçdo person iaftëpërtëvepruar, icili ka mbulesnëtëhollanëbankë.Çekulëshohetkurplotësohentëgjithaelementetqenësore,2.Shumëzimi içekut – lejohetkurvendiipagesesështëjashtështetittonëdhekurlëshohetsipasprurësit,
3. Indosimiiçekut– kuligjimbiçekun e njehinstitucionin e bartjes;4. Dorëzania e çekut– ku e ka pranuaravalinsidorëzanidhemundtëjetëçdo person përveqtrasatit;5.Prezentimi içekut– bëhetnëafattëcaktuar me ligjdhedallojnëngavendinë vend;6.Pagesa e çekut– bëhetngatrasatidhemundtabëjënëtërësiapopjesërisht,zakonishtnëtëhollatëgatshme;
7.Protesta teçeku – janëtëndryshme duke filluarngaatopërshkaktëmospagesës,shpenzimeveprotestuese,përshkaktërefuzimitpërllogaritëstëçekut,tëamortizimit,tëperkvizicionit,8.Notifikimi içekut – bëhetngashkaqet e njejtasitekambiali.
LLOJET E ÇEQEVEI ndajmënë :1.Çeka nëemër-kucaktohet se ciliështëshfrytëzuesiçekut,2.Çeka sipasurdhërit-lëshohenrrallë me emërtëcekurnëçekdhemundtëbartennëindosim,3.Çeka sipasprurësit-konsiderohetçdo person icili e posedonçekundhenukpërcaktohetremitenti,4.Çeka alternativ-janë vet formularët e çekavedhetrajtohetsiçeksipasprurësit.
Çeqetindajmëedhesipasqëllimitnë:1.Çek pagues, 2.Çek virmanues, 3.Çek tëbariruar(tënënvizuar) 4. Çektëudhëtimitdhe5.Çek tëakreditivit.1.Çeku pagues – kutrasati e paguanshumën e çekut, ndërsatrasanti e shënonvetënsiremitent(e lëshonëçekunnëemërtë vet),dheështëmjaftishpeshtënëpraktikë.
2.Çeku virmanues-ku trasanti i jep urdhër trasatit t’i hiqet vlera e çekut dhe ta bart tek remitenti në
3.Çeku ibariruar(nënvizuar) – kushuma e tëhollavenëçeknukpaguhet me tëgatshme. Shfrytëzohenatëherëkurtrasantirealizonkontrollnëmjetet e remitentit. Te kyçekpagesa e trasatitbëhetpërmesbankesnëmënyrëtëpërgjithshme(tekçdobankë) dhenëmënyrëtëveçantë(teknjëbankë).
4.Çekat e udhëtimit– janëparaqiturngazhvillimiintenziviqarkullimitturistikndërkombëtar.Merretngatrasatiporçdoherëgjatëudhëtimitnënshkruhetngatrasanti.5.Çekat e akredivit– iulëshohenpersonavepërblerjen e mallravetëcaktuara e sidomosatyrebujqërore. Aplikohen me rregullatënjejtasikurteçekat e udhëtimit.
LETRAT KUALIFIKUESE LEGJITIMUESEParaqitennëqarkulliminekonomik.Zakonishtkëtunumërohen:1.Librat e kursimit,2.Fletëpengu,3.Vërtetimi idepozitësdhe4.Taloni.
1.Libreza e kursimit – dokumenticililëshohetngabanka. Amortizimin e librezessipasprurësit e bënëgjyqikomunal.Afatiiparaqitjesështë 30 ditëngadita e shpalljes. Bartja e tëdrejtavengalibrezamundtëbëhet me anëtecesionitcivilo-juridik.
2.Fletëpengu – dokumenttëcilin e lëshonbankapor e bëjnëedhepersonat e tjerëfinanciar,kuobligohent’ipaguajnëshumën e cilaështëshënuarsifletëpengë(letrahipotekore).Janëletra me vlerëkunxjerrindispozitatëveçanta.
3.Vërtetimi idepozitimit - letër mevlerë,lëshohetsipasurdhëritngabanka.Nëkëtëletërcekensendet e depozituaradheshpeshëkjoletërquhet “revers” dheaplikohet me rregullatësëdrejtëssikurtekambilali.
4.Taloni-dëshmi me shkrimpërlëshimin e kuponavetëri. Lëshohetnëemërosesipasprurësit.Nëpraktikëmësëshpeshtilëshohetsipasprurësitkurnukështëishënuarshfrytëzuesiidokumentit.