UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOMIK

1. UNIVERSITETI I PRISHTINËS • FAKULTETI EKONOMIK Lënda: Promocioni Prezantimi: MEDIA ELEKTRONIKE Prezentuesit: Ariot Jusufi Ramiz Pecani Ilir Sukaj Profesori: Prof.Dr.Nail Reshidi

2. Pothuajse çdo familje sot ka një televizor. Njerëzit mblidhën çdo ditë rreth tij me synimin të gjejnë momente interesante, kënaqësie, pse jo për të harruar për një moment edhe realitetin e përditshëm shpesh her joinkurajues. TELEVIZIONI

3. Sipas studiuesit Collet të Universitetit të Oksfordit, njerëzit shpesh përpara televizorit bëjnë gjithçka, përveçse të shohin televizor. Kjo mospërputhshmëri sipas tij shpjegohet me:> natyrën e vetë reklamës apo të. produktit që reklamohet> karakteristikat e audiencës> momentin e shfaqjes së reklamës> vëmendjen e shikuesve në të cilën ndikojnë prania e të tjerëve në dhomë > Ilojin e programit qe ndiqet etj.

4. STRUKTURA E TELEVIZIONIT • Rrjeti televiziv • Televizioni publik • Sistemi kabllor • Televizionet lokale • Programet parafabrikat

5. REKLAMA TELEVIZIVE • Reklamuesit mund ta transmetojnë reklamën e tyre përmes një rrjeti, një kablli, nje, programi lokaI etj. Në rastin e parë reklamuesi blenë kohën prej rrjetit qoft ky kombëtar apo rajonal, duke siguruar transmetimin e reklamës në një numër minimum të degëve të rrjetit. Në rastin e stacioneve lokale, blerja e kohës bëhet veç e veç për çdonjërin stacion televiziv, sepse programet televizive ndërtohen në mënyra të ndryshme për kanale të ndryshme dhe për rrjedhojë duhet blerë koha më e përshatshme për të reklamuar e cila paraqitet e ndryshme në kanale te ndryshme. Kjo gje eshte normale per rastin e operatoreve lokale të biznesit, por jo e favorshme per reklamuesit rajonale apo kombetare te cile've u duhet te' merren individualisht me çdo njërin prej stacioneve televizive. Kablli nga ana e tij është lokal dhe rrjet (kombëtar). Rjeti kabllor shfaq reklamat njëkohësisht për të gjithë abonentët e tij.

6. FORMAT E REKLAMAVE TELEVIZIVE SPONZORIZIMI – Nën kupton që reklamuesi merr përsipër përballimin e shpenzimeve financiare të realizimit të një programi dhe në këmbim ka dorë të lirë për futjen e reklamave, numrin e tyre dhe kohzgjatjen në përbërje të tij. PJESËMARRJA – I referohet rastit kur reklamuesi paguan në kuadër të një programi të rrjetit të caktuar një brez kohor prej 15, 30 apo 60 sekonda për reklamën e tij(spot).Por duke mos pasur më kontroll në performancën e programit, ai mund të humbasë në drejtim të atmosferës së duhur për shfaqjen e një reklame, sikurse për reklamuesit e vegjël ekziston rreziku që të mbeten breza orare jo fort të përshtatshme pas blerjes masive që mund të bëjnë reklamuesit e mëdhënj.

7. SPOTET NJOFTUESE – U referohën pushimeve në mes të programeve që televizionet lokale ua ofrojnë reklamuesve lokalë. Në këtë rast, në pushimet mes programeve reklamuesit kanë mundësinë për të reklamuar produktet e tyre dhe sigurisht ata që mbizotërojnë janë ata lokalë. Këto pauza shpesh nuk janë efektive pasi korrespondojnë dhe me kohën që audienca shkëput vëmendjen deri në momentin e fillimit të një programi të ri.

8. MATJA E AUDIENCËS TELEVIZIVE • INDEKSI I NILSONIT – Në këtë rast, përmes ‘audiometrit’ të posaçëm verifikohet nëse dikush po sheh televizion dhe në rast se po në çfarë stacioni është ai, duke mos dhënë të dhëna se kush po e shikon konkretisht. Kur nuk zgjidhet automatikisht fakti se kush sheh programin, përdoren të dhënat e ‘ditarëve’ që u dërgohen periodikisht përmes postës pjestarëve të zgjedhjes së personave, të cilat plotsohen rregullisht prej tyre. Audio metri dhe ditari tashmë janë zëvendësuar me ‘metrin e njerzve’ i cili ofron të dhëna çfarë shihet, sa familje po e shohin dhe kush prej familjes po e sheh, antarët e familjes kërkohet të tregojnë praninë e tyre përmes shtypjes së një butoni përkatës në paisjen e posaçme për këtë qëllim.

9. AVANTAZHET DHE DISANTAZHET E TELEVIZIONIT • AVANTAZHET: • Efikasiteti i kostos • Goditja • Ndikimi • DISAVANTAZHET: • Shpenzimet • Konkurrenca • Audiencë jo e selektuar • Mungesa e fleksibilitetit

10. RADIO AUDIENCA E RADIOS • Radioja përbën një medium tepër të segmentuar. Programet janë nga më të larmishmet.Pas viteve të 80, ka rënë dëgjueshmëria e radios e kjo përgjithësisht për të gjitha kanalet. • Struktura e radios – ato klasifikohen në përputhje me transmetimin dhe fuqinë e tij. • AM radio dhe FM radio.

11. REKLAMA RADIOFONIKE • Reklama radiofonike është e pranishme si në rrjetet kombëtare ashtu dhe në tregjet lokale. Rrjetet radiofonike shihen si medium I rëndësishëm reklamues, veçanërisht për reklamuesit e ushqimeve, automobilave, ilaçeve etj. Spoti radiofonik i referohet rastit kur një reklamë transmetohet në një stacion individual në raport me rastin e një rrjeti radiofonik.

12. MATJA E AUDIENCËS RADIOFONIKE • Matsi më i mirë i referohet mbulimit të stacionit.Kjo i referohet hapsirës gjeografike ku sinjali mund të dëgjohet qartë, pavarsisht nëse banorët janë sintonizuar apo jo. • Përmes emisioneve të ndryshme live me telefonata në radio, matet kush e ndëgjon radion gjat atij emisioni apo asaj kohe.

13. AVANTAZHET E RADIOS • Mbulimi i një tregu specifik duke ofruar programe specifike, sinjali i saj depërton në çdo pikë të hapësirës dhe në çdo moment të kohës, shtëpi, rrugë, punë etj. • Shpestsia dhe fleksibiliteti • Kostoja e përgaditjes dhe transmetimi • Imagjinimi mendor • Pranueshmëria relative etj.

14. DISAVANTAZHET E RADIOS • Mungesa e tërheqjes së vëmendjes • Konkurrenca • Vështërsia për tu orientuar dhe përgaditur etj.

15. MEDIA E SHTYPUR DHE ALTERNATIVE • Media e shtypur apo ndryshe e printuar është një media statike dhe vizuale .është një piktur që konsiston në një kombinim fjalësh ,fotografish,figurash,ngjyrash dhe hapsirë të bardhë

16. GAZETA • Gazata pavarsishte lashtësis së saj,mbetet ende e preferushme në ditët tona,ndonse ajo përballon tashmë konkurrencën e revistave prej vitetve 1800,të radios prej viteve të 20 ta dhe të televizionit pas viteve 1950. • Gazetat klasifikohen; • Sipas frekuencës së publikimit kemi ditore apo javore.Ditore mund të jenë të mëngjesit apo të mbrëmjes. Të fundit prirën të jenë më të hapura për materiale informative apo argetimi.Të gjitha pergjithësisht ofrojnë një edicion të së dielë i cili është më shum i pasur me materiale informative,komerciale etj.Gazetat javore janë tipike për vendet e vogla ku vëllimi i informacionit që mund të përbejnë një lajm nuk është I bollëshum.

17. Sipas dimensioneve dallojm gazeta të dimensioneve të ndryshme në varësi të numrit të kolonave që permbajnë gjersi si dhe gjatsis së tyre sot prirja është për formatet të vogla.Sipas qarkullimit, i cili i referohet tirazhit të gazetës, mund të jenë kombëtare apo lokale .Gazetat sot prodhohen për destinacione të veqanta,siq mund të jenë kombësit e ndryshme,klasat e ndryshme,moshat e ndryshme,përkatsit partiake të ndryshme etj.

18. REKLAMIMI NE GAZET • Dallohen tri lloje të reklamimit në gazeta ; • Reklama e klasifikuar ishte forma e parë që haste në gazeta .ato janë mesazhe tregtare që i afrohen si informim lexuesit si ato te shtepive me qira e që shitën etj, e që rregullohen apo sistemohen në mënyrë të tillë që ështe komode për lexusin rubrika të veqanta si p,sh shtëpi në shitje.Reklamat e klasifikuara të rregullta janë të vendosura në hapsir të veqant me një kokë të dukshme për të orjentuar meniher lexuesin

19. Reklamat e ekspozuara janë llojet me tipike te reklamave te sotme ne gazeta.Janë te dimensioneve dhe pozicioneve te ndryshme e mund te gjenden kudo perveqse ne pjesen editoriale .Ajo ndahet ne reklam locale shiresit me pakic apo kombetare pergjithshme ne rastin e pare tarifat janë me te ulta dhe eshtë tipike per bisneset locale,ndersa ne rastine dyte tarift janë me te larta. dhe është tipike per bisneset e mëdha

20. Suplementet Reklamat ,qofshin lokale apo kombetare,hasen dhe ne suplemete qe janë shtojca me figura me ngjyra qe hasen gjat gjith javes e veqanarisht ditet e diela nder format me te njohura esht revista supplement qe eshtë dy tipesh.Suplemetet e gatshum qe prodhohen prej botusve te pavarura e shperndahen ne te gjithë gazetat e vendit .Ne kopertin figuron emir si prodhuesit ashtu dhe I gazettes.Suplementi lokal qe prodhohen ose nga nj ose nga disa gazeta ne nje rajon te caktuar Pavarsisht nga kjo ,suplemetet ne permbajtje dhe format I ngjajn me shum nje reviste se sa nje gazete.Nje lloj tjeter I suplementit jan I suplementit janë dhe materialet e future qe janëmateriale tregtare qe nuk e rritin qmimin e gazetes botuesit e tyre I paguajn gazetes nje tarif per bartjen qe gazeta iu ban atyre dhe transportin perkates.

21. MATJA E AUDIENCES SE GAZETAVE Bëhet duke pasur për bazënumrin e shitjes së tyre dhe jo thjesht tirazhi i cili perherë ka firo.Diferenca mes tirazhit dhe sasisë së shitur njihet me emrin bujon dhe perprekjet priren drejt rekrutimit te saj.

22. AVANTAZHET DHE DIZAVANTAZHET • Nderë avantazhet përmendim- • Mbulimi i gjerë i tregut me njëkosto shumë të ultë per lexus.Gazeta mundesonë arritjen e segmenteve specifike të tregut. • Ato perdoren prej konsumatorve si mjetë per te berë krahasime për pazar duke gjeneruarë rrjedhimisht nje qendrim pozitiv.Lexusi vendos [per kohen kur ai do te lexoi duke shmangurë në ketë menyrë humbjen për shkakë te kalimit te signalit reklamus pa u vënë re. • Gazetat perceptohen te jenë teper te shpejta ,aktuale dhe po kështu dhe reklama duke evidentuar në këtë mënyrë një qendrimë pozitiv për tye dyjat njekosisht. • Fleksibiliteti është një tjeter avantazh.Permendim atë gjeografik taksat reklamusit janë ne gjendje të vendosin se ne cilen pjes te tregut do te reklamojnë.Fleksibiliteti gjithashtu qëndronë në llojet e reklamave,madhsitë,pozicionimi,disenjimin e tyre,aplikimin e qmimeve te ndryshme për rajone të ndryshme etj. • Sigurohet nje bashkrendim I reklamës kombetarem me atë locale dhe afrohen mundësi për realizimin e formave te ndryshme të menjëhershme të promocinit të shitjeve si kupona etj.

23. Nder dizavantazhet permendim • Një jetë përdorimi e shkurtër teksa ato dalin jashtë aktualitetit Brenda 24 orëve e teksa lexohen shpesh shkurt deri pak minuta nga njerëzit. • Inteferenca veqanarishtë ditët festive apo te diela kur faqet e gazetave janë plotë me reklama te ndryshme. • Mbulimi I kufizuar I grupeve të caktuara si mosha tepër te reja ,teper te moshuara apo te huajt.. • Për produkte të ciklat kerkojnë nje demostrim për te njiohur me mire apo qe kerkojnë te ngjallin një inpinjimë emocional reklamimi ne gazetë perben një sfidë te vertetë • Perveqse ne rastin e printimeve speciale në pergjithësi cilësia e printimit në gazeta është e varfer per reklamat përkatse.

24. REVISTAT • Struktura e Revistave.- Revistat klasifikohen ne varësi të audiences dhe frekuencësn se tyre .Sipas audiences ato klasifikohen në . • A - Revista konsumatore qe i adresohet tregut per produktet që i konsumon Ato shitenë ne tregtore të specializuara,tregtore te pergjithëshme apo postohen direct ne shtepitë e njerzve .Kategoria e dytë janë .

25. B- Revista e biznesit- Ato klasifikohen ne revista industriale apo profesionistish.C-Revistat bujqesore - Paraqesin një grupim te tretë.Indusria e revistave me tej mund te klasifikohet sipas tregusve demografik,kritereve gjeografike etj.Lexusit tradficinal te revistave kanë qenë shtresat e larta ,njerz me te ardhura te larta,pozicine te punë te larta dhe shkallë arsimimi te lartë.

26. Reklamimi në revistë - Pergjithësisht janë nje kategori e caktuar produktesh qe ato reklamohen me perparsi ne revista.Permendim ketu industrin e automobilave,sherbimeve etj.Pavarsisht dallimeve revistat kanë disa gjera te perbashketa.Ato emrojn njesoi faqen e pare te kopertines te dyten e keshtu me radhë kopertina e pare e dytë e tret dhe e katert.Faqja e dyfisht asht ma e kushtushmja per nje revistë.Ne ketë rastë eshtë e rensishme qe hapsira pertej formatit te faqes te rekrutohet.Faqja që mbulon terë fleten e revistes quhet faqe e shtrirë.

27. Avantazhet e revistave • Fillimisht ishte mbulimi I gjerë I tregut,nderkohë qe sotë supozohet se esht arritja e tregjeve apo audiencave specifike. • Revista I transmeton produktit qe relkamohet besushmeri imazh nga imazhi I sajë. • Jete e gjatë perdorimi në ndryshim me atë te gazetaveAto shpesh perdoren per reformime te vazhdushme.Mbulimi I tyre eshtë I madh pasi kalojn nga dora ne dorë.po keshtu njerzit I lexojn ma me kujdes dhe I kushtojn me shum kohë leximit te tyre. • Revista janë një medium I pershtatshum per te realizuar promocionin e shitjes.

28. DISAVANTAZHET Fleksibiliteti i kufizuar buronë prej periudhes se gjatë qe duhet qe te pregaditet nje revistë. Po keshtu ka nje kufizim te vendosjes se reklames pasi kapertina mund te prentohet prej muajsh.Fleksibiliteti i kufizuar eshtë edhe ne faktin qe revista mund te mos lexohet perniher por vetem atherë pasi te ketëardhur ne shtepi. Pergjithsisht revistat impilkojnë kosta te lartë per personë . Nje tjeter veshtersi me to ashtë shperndarja e tyre

29. REKLAMA SPECIALE • I referohet rasteve te ofrimit të produkteve që permbajnë te printuar në to emrin e ndermarrjes apo markës rasti i një stilolapsi nje dhuratë.Keto produkte mundë te sherbejnë si mjete te pershtatshme për rikujtim te markes kur ato te realizohen me mjeshtri dhe kur produkti që i bart është realishtë i dobishëm. Avantazhi i tyre është jeta e tyre e gjatë.Tjeter avantazh eshtë gjenerimi i qendrimeve positive kur ato deshmohen të vlefshme,perzgjedhja efektive e audiences si dhe fleksibiliteti në prodhin e tyre dhe sipas porosive eventuale. • Ndër disavantazhet përmendim koston e lartë per person potencial si dhe shpesh kompromentimi i imazhit prej një prodhimi të varfër cilsor.

30. MEDIA TE TJERA • Permendim- • Reklama rrugore apo e jashme per rastin e posterave ,pllakatave ,qe synojnë të terheqin vemendjen e njerzve në rrugë ne drejtim te rikujtimit te imazhit apo markes apo njësimt te saj.Synohet veqanarisht blerja impulsive-kujtimi per te blerë thjesht duke e pare. • Reklama tranzite ne rastin e transmetimit te tyre perms kartave automobilistike,skedave telefonike ,dokumentave te udhtimit,posterat neper statcione me synim krijimin e vemendjes se qastit etj .

31. Posta direkte kur mesazhi reklamus shperndahet per mes postës per produkte,p.sh te nje rreziku te paktë në blerje etj.Direktori kur reklama shperndahet permes katalogve apo librave qe kanë te klasifikuar reklamusit e qe u drejtohen audiencave te synuara Filmat kur mesazhet reklamuse ofrohen ne shfaqje për te arritur një audience te caktuar.

32. BLERJA E MEDIAS • Blerja e medias perfshin ekxekutimin e planit te medias.Ne rast se plani I medias eshte projekti,blerja e medias eshte realizimi I ti.Blersit e medias operojn Brenda kornizave te planit dhe shendrrojn rekomandimet e realitetit.

33. Nder detyrat kryesore funksionale te perfaqesuseve te blerjes se medias permendim:1.ofrojn te dhena per planifikusin e medias. Blersit kan ekspeienc ne llidhje me performancen e medias dhe politikat perkatese te qmimeve gje qe eshte esenciale per planifikimin e medias.2.Analiz e kerkimeve rreth medias.Performanca e medias (reagimi I audiences) paraqitet shum I ndryeshushem.Blesit e medias monitorojn me kujdes ndryshimet ne modelet e sjelljes se audiences perms kerkimeve te tregut.3.Nje pjes esenciale e audiences eshe zgjedhja e mjetit te medias me t emir qe perputhet me mir ne hapjen e audiences.

34. Bazuar edhe ne direktivat e planit,blersi ka parasysh aaspekte te tilla si:- A ka mjeti profilin e duhur te kerkuar te audiences?- Si parashikohet te evoluoj popullariteti I programeve?- A I perputhet formati I revistes markes ne fjal?- A I pershtatet lloji I muzikes se zgjedhur nga nje radio atmosferes se kerkuar per reklamimin e markes?

35. Sa i pershtatet frekuenca dhe tirazhi i mjetit synimevve mbuluese te reklames?4.Qmimet jan rrjedhim i negociatave te gjata vjetore mes perfaqesuseve te medias dhe atyre te reklamave.5.Pas mbarimit te fushates reklamuese blersi analizon permbushejen e treguseve te objektivave te saj si mbulimi,frekuenca nese u arrit pozicionimi i duhur i mesazhit te reklames etj.

36. MJESHTRIT E POSAQME • Njohuria prej eksperti e mundesive te medias.Meq masmedia perben nje tablo komplekse,blersit perqendrohen ne mediume te caktuara.Kjo ekspertiz shfaqet ne aspekte te ndryshme. • a)Permbajtja e medias.Blerja nuk eshte thjesht zgjedhja e shfaqjeve,statcioneve apo botimeve ne baz te popullaritetit.Blersit duhet te karakterizohen nga instikti per vlersimin e cilsis se permbajtjes se medias. • b)Zakonet e audiences.Konsumi I medias nuk eshte as I qendrushem as I vazhdushem.Audienca eshte e ndryshme ne varsi te asaj se si e kalojn kohen e lire.Sezonet reflektojn ne interesat e tyre.Shikusit psh lodhen me nje form argetimi dhe kalojn ne nje form tjeter. • c)Raporti kosto/perfitime.Mjeshtria e blerseve eshte qe me qmimin e vendosur te gjenerojn maksimumin e perfitimit prej komunikimit te mesazhit. • d)Vlersimi i kerkimeve.Blersit profesionist rrall pranojn te dhenat rreth audiences,ndjekshmeris se tyre pa I kuptuar ato,dmth pa vlersuar kushtet e gjenerimit te tyre.menyres se si kerkimi u ndermor,pranis eventuale te ngjarjeve qe mund te ndikojn ne vlersimin e te dhenave etj.

37. Qmimi i medias.Reklamusit perballojn nje ser shpenzimesh ne lidhje me reklamen e tyre si ato te talentit qe harton mesazhin,prodhusit qe realizon mesazhin dhe natyrshem te medias qe ia server at audiences.Perzgjedhja e mjetit te medias dhe negocimi.Hapsirat per negocim rreth zgjedhjes se medias caktohen qe ne planin e reklames(buxheti,lloji I audiences,kur duhet te jepet reklama,cila duhet te jet atmosfera etj).Buxheti.Buxheti perben nje limit qe duhet respektuar.Fondi I ti rekomandohet dhe duhet te ndahet ne mes mjeteve te mediave te ndryshme.Audienca e synuar.Plani I medias duhet ti jap blersit nje profil te qart te tregut te synuar dhe karakteristikave te ti.Negocimi.Blersi hyn ne “Pazar” ne emer te interesave te reklamusit me median,komunikim ky qe kerkon nje seri dhuntish te duhura.

38. Aspektet per te cilat behet “Pazar”jan:Performanca e mjetit te medias.Perzgjedhja perms negocimit realizohet kur mediumi paraqet shum mundesi dhe kur blersit mund ti duhet te perdor tregus tashme te perllogaritur te nivelit te audiences.Kostoja e njesis.Sot reklamusit jan me pak te prirur te pranojn qmime fikse qe ka te bejn me deklarimin nga ana e medias te listes se qmimeve qe eshte per te gjith reklamusit njesoj.Garancit e nivelit te audiences.Per ti dal perpara qdo te papritur te renjes se nivelit te audiences,medja shpesh ofron garanci per kompenzim ne ketedrejtim.Pozicioni I preferuar.Ka te bej me sanksione ose faqe te revistave e gazetave qe kerkohen shum nga reklamusitpasi kan nje apel specific ndaj audiences.Suporti per reklamusin.Shumica e mediave kryesore jen te gatshme te ofrojn asistenc per reklamusit si aktivitete mbeshtetjeve te shitjes veqanarisht forma te promocionit te shitjeve.

39. RUAJTJA E PERFORMANCES SE PLANIT • Pergjegjesia e blersit per grafikun e planit vazhdon dhe ps nenshkrimit te kontrates.Blersi kujdeset qe plani te realizohet sipas etapave te parashikuara.Ne rast te cenimit te grafikut te shfaqjes se mesazhit te reklames,kompenzimi mund te jen venje e reklames pa shpenzime shtes apo rikthim te parave.Ne rast se kufiri shkelet nga reklamusi apo agjensia atehere media nuk mban asnje pergjegjesi dhe net e kunderten ajo ofron kompenzim.

40. Ju Faleminderit për vëmendje.