Jadwiga Suchecka Iwona Laskowska Katedra Ekonometrii Przestrzennej Uniwersytet Łódzki

1. Finansowanie świadczeń medycznych ze środków prywatnych w okresie transformacji systemu ochrony zdrowia w Polsce Jadwiga Suchecka Iwona Laskowska Katedra Ekonometrii Przestrzennej Uniwersytet Łódzki Katedra Polityki Ochrony Zdrowia Uniwersytet Medyczny w Łodzi

2. Źródła danych • Podstawą przeprowadzonych analiz empirycznych były wybrane dane obejmujące lata 1999-2007, pochodzące z badań reprezentacyjnych: • Budżety gospodarstw domowych (w latach 1999-2006), GUS, Warszawa • Ochrona zdrowia w gospodarstwach domowych w 2006 r, GUS, Warszawa • Raporty Rady Monitoringu Społecznego: „Diagnoza społeczna. Warunki i jakość życia Polaków, Warszawa, 2000, 2003, 2005, 2007

3. Przeprowadzona ocena jest: • Oceną z perspektywy pacjenta • Oceną w świetle danych statystycznych • Pozwala na: • ocenę wydatków gospodarstw domowych na opiekę zdrowotną, • ocenę możliwości zaspokojenia potrzeb z zakresu ochrony zdrowia

4. Obciążenie finansowe gospodarstw domowych wydatkami na zdrowie Źródło: Obliczenia własne

5. Obciążenie finansowe gospodarstw domowych wydatkami na zdrowie Źródło: Obliczenia własne

6. Nierówności w finansowaniu • W świetle współczesnych analiz najczęściej rozpatrywane są jako: - koncentracja zjawiska, - odległości ekonomiczne pomiędzy różnymi populacjami.

7. Źródło: Obliczenia własne

8. Odległość ekonomiczna D0 jest zdefiniowana jako prawdopodobieństwo tego, iż wartość wydatków na zdrowie dla jednej populacji jest wyższa niż dla innej (bez uwzględnienia wielkości różnicy) • Oznaczenia: • ER – emeryci i renciści, • WŁR – pracujący na własny rachunek, • PRR – pracownicy na stanowiskach robotniczych , • UZG – pracownicy użytkujący gospodarstwo rolne, • PRN – pracownicy na stanowiskach nierobotniczych, • UNZ – utrzymujący się z niezarobkowych źródeł, • ROL – rolnicy.

9. Macierze odległości ekonomicznych D0 dla wydatków na artykuły medyczne według grup społeczno-ekonomicznych Źródło: Obliczenia własne

10. Macierze odległości ekonomicznych D0 dla wydatków na usługi medyczne według grup społeczno-ekonomicznych w latach 1999, 2001, 2006 Źródło: Obliczenia własne

11. wzrost odległości ekonomicznych pomiędzy gospodarstwami domowymi emerytów i rencistów i pozostałymi grupami społeczno-ekonomicznymi w przypadku artykułów medycznych, • świadczący o rosnących obciążeniach wydatkami na usługi i artykuły medyczne w tej grupie społecznej • w przypadku usług medycznych nieznaczny spadek odległości ekonomicznych

12. Ocena funkcjonowania ochrony zdrowia na podstawie badań modułowychOgólnopolskie, reprezentacyjne badania„Ochrona zdrowia w gospodarstwach domowych w 2006 r.” przeprowadzone zostały w IV kwartale 2006 r.Badaniem objęto ponad 4 694 gospodarstw domowych, w których zbadano ok. 43 tys. osóbWyniki zostały uogólnione na wszystkie indywidualne gospodarstwa domowe

13. Zalety badań modułowych • Badanie modułowe pozwala na analizę wykorzystania świadczeń zdrowotnych i ich finansowania w powiązaniu z: • czynnikami demograficzno-społecznymi (wiek, poziom wykształcenia, dochody, klasa miejscowości zamieszkania, główne źródło utrzymania) • czynnikami zdrowotnymi (samoocena stanu zdrowia, poważne problemy zdrowotne, choroba przewlekła, stopień niepełnosprawności, pobieranie renty)

14. Przeciętne miesięczne wydatki na osobę związane z ambulatoryjną opieką zdrowotną (w zł)

15. Wydatki na leki i art. farmaceutyczne • Przeciętne kwartalne wydatki na leki i artykuły farmaceutyczne - 86,16 zł na osobę • (w porównaniu z rokiem 2003 wzrost o 20%) W przypadku • - emerytów- 168,31 zł, • - rencistów – 126, 79, • - osób mieszkających w wielkich miastach – 127, 77 zł, • - osób o znacznym stopniu niepełnosprawności- 147, 35 zł, • -o wysokich dochodach (piąta grupa kwintylowa)- 135,45 zł, • - osób bezdzietnych – 117,62 zł.

16. Ocena możliwości wykupu leków • 31,4% badanych nie odczuwało ograniczeń finansowych związanych z wykupem leków • dla 44,7% badanych zakup leków był dużym obciążeniem • (emeryci, renciści, osoby niepełnosprawne, przewlekle chore, rodziny wieloosobowe) • (sytuacja poprawiła się w porównaniu z poprzednią edycją badania – w 2003 roku)

17. Porady lekarskie – przyczyny rezygnacji • 12,7% członków gospodarstw domowych nie korzystało z porady lekarza pomimo istnienia takiej potrzeby • Wśród głównych przyczyn rezygnacji: • brak pieniędzy - (19%) • długa lista oczekujących- (18%)

18. Wizyty u stomatologa • 11,9 % badanych zrezygnowało z wizyt u stomatologa • Główne przyczyny: • brak pieniędzy- 35% • długa lista oczekujących - 20%

19. Przyczyny korzystania z usług medycznych niefinansowanych przez NFZ: • zbyt odległe terminy w podmiotach mających kontrakty z NFZ (37%), • lepsi specjaliści (lekarze) – 33%, • lepsze wyposażenie w sprzęt i materiały medyczne (7,9%), • brak lekarza odpowiedniej specjalności w podmiotach mających kontrakty z NFZ (7,5%), • lepsze traktowanie pacjenta (6,3%), • inne (8,3%),

20. Najczęściej z porad niefinansowanych przez NFZ korzystają gospodarstwa: • pracujących na własny rachunek, • pracujących na stanowisku nierobotniczym, • gospodarstwa z 1 i 2 dzieci, • z 2 osobami pracującymi, • w miastach o liczbie mieszkańców - 500 tys. lub więcej, • o wysokich dochodach, • z osobami przewlekle chorymi.

21. Ocena wysokości wydatków poniesionych przez gospodarstwa domowe (w%) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

22. Zmiana częstości korzystania z placówek służby zdrowia opłacanych z „kieszeni pacjenta” (w porównaniu z rokiem 2005) Źródło: „Diagnoza społeczna 2007”

23. Zmiana częstości korzystania z placówek służby zdrowia opłacanych z „kieszeni pacjenta” (w porównaniu z rokiem 2005) Źródło: „Diagnoza społeczna 2007”

24. Zmiana częstości korzystania z placówek służby zdrowia opłacanych z „kieszeni pacjenta” (w porównaniu z rokiem 2005) Źródło: „Diagnoza społeczna 2007”

25. Dodatkowe dobrowolne ubezpieczenia zdrowotne (DDUZ) • uprawnienia do świadczeń w ramach DDUZ posiada 2,2% badanych (według danych GUS) • (świadczeń ambulatoryjnych, szpitalnych oraz łączonych) • z czego 75,5% stanowią mieszkańcy miast • 46,5 % posiadających DDUZ to osoby z V grupy kwintylowej, • 8,4% - osoby z I grupy kwintylowej

26. Gotowość wykupienia dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego (% gospodarstw domowych) Źródło: „Diagnoza społeczna 2007”

27. Gotowość wykupienia dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego (% gospodarstw domowych) Źródło: „Diagnoza społeczna 2007”

28. Gotowość wykupienia dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego (% gospodarstw domowych) Źródło: „Diagnoza społeczna 2007”

29. Skłonność do płacenia dodatkowej składki miesięcznej Źródło: „Diagnoza społeczna 2007”