1 / 31

Tiroid Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi

Tiroid Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi. Dr. Ercan Tuncel Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı, Bursa. HİPOTALAMUS. TRH. HİPOFİZ. PRL. TSH. T3, T4. TİROİD. Tiroid Bezinden Sekrete Edilen Hormonlar. Follikül Hücreleri: T3 T4

sumi
Download Presentation

Tiroid Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Tiroid Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi Dr. Ercan Tuncel Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı, Bursa

  2. HİPOTALAMUS TRH HİPOFİZ PRL TSH T3, T4 TİROİD

  3. Tiroid Bezinden Sekrete Edilen Hormonlar • Follikül Hücreleri: • T3 • T4 • Parafolliküler C Hücreleri: • Kalsitonin • Dolaşımda tiroid ile ilgili hormonlar ve proteinler • TSH • T3 • T4 • Tg • Kalsitonin

  4. TİROİD HASTALIKLARINDA TANI TESTLERİ • Tiroid bezi aktivitesini ve hormon sentezini inceleyen testler (RAİU, KClO4 ve tükrük-kan RAİ oranı), • Tiroid hormon düzeylerini, taşınmalarını ve metabolik etkilerini inceleyen testler, • Tiroid hormon ve metabolitlerinin diğer dokulardaki düzeylerini ölçen testler, • Tiroid hormonlarının diğer dokulardaki etkilerini inceleyen testler • Tiroid otoimmünitesi ile ilgili testler, • Tiroidin anatomi ve doku yapısını gösteren testler, • Hipotalamus-hipofiz-tiroid aksını inceleyen testler, • Farmakolojik ajanların tiroid fonksiyonlarına etkisi,

  5. TİROİD HASTALIKLARINDA TANI TESTLERİ • Tiroid bezi aktivitesini ve hormon sentezini inceleyen testler • RAİU (I123, I125, I131, I132, 99mTcO4) • Tiroidin iyot uptake hızı • Fraksiyoneltiroid RAİU • Tiroidin absolu iyot uptake’i • İyot ekskresyonu (idrar) saptanabilir. • KClO4 testi • Tükrük-kan RAİ oranı

  6. TİROİD HASTALIKLARINDA TANI TESTLERİ • Tiroid bezi aktivitesini ve hormon sentezini inceleyen testler: RAİU • RAİU artışı: • Hipertiroidi (Graves hastalığı, TNG, trofoblastik hastalıklar, TSH salgılayan adenom, tiroid hormonlarına direnç) • Nontoksik guatr (Endemik, biyosentez defektleri, tiroid hormonlarına genel direnç, Hashimoto tiroiditi) • Aşırı hormon kaybı (Nefrotik sendrom, kronik diare, resinler, soya fasülyesi) • Renal iyot klirensi azalması (RY, ciddi kalb yetmezliği) • Baskılanmış tiroidin normalleşme sürecinde (LT4 veya PTU-MM kesildiğinde) • İyot eksikliğinde (diyet, endemik, gebelikte fazla kayıp, halogenaz defekti) • r-TSH verilmesi

  7. TİROİD HASTALIKLARINDA TANI TESTLERİ • Tiroid bezi aktivitesini ve hormon sentezini inceleyen testler: RAİU • RAİU azalması: • Hipotiroidi (Primer veya sekonder) • TSH’na direnç • Tiroiddisgenezi (ektopi, agenez, hipoplazi) • Na-iyot symporterdefekti • İyot konsantrasyon defekti (Subakuttiroidit erken fazı, trappingdefekti) • Tiroid hormonlarına bağlı (LT4, strumaovarii) • Yüksek iyot alımı (diyet, ilaçlar, kontrast maddeler) • İlaçlar ve diğer ajanlar

  8. İodid transportu Hormon sentezi Hormon sekresyonu Tg Tg T4 T3 DIT MIT TPO T4, T3 DIT, MIT I- I- I0 T4, T3 H2O2 Dİ Thy Thy I- I-

  9. TİROİD HORMON KİNETİĞİ T4 T3 rT3 Total serum düzeyi 8.1 0.11 0.012 (g/dL) Serbest serum düzeyi 1.2 0.29 0.04 (ng/dL) Metabolikklirens hızı 1.2 24 111 (L/gün/70 kg) Serum yarı ömrü (gün) 7 1 0.2 Yapım hızı 100 31 39 (g/gün/70 kg)

  10. TİROİD HASTALIKLARINDA TANI TESTLERİ • 2. Tiroid hormon düzeylerini, taşınmalarını ve metabolik etkilerini inceleyen testler • TT4 (5-12 g/dL) • TT3 (80-190 ng/dL) • FT4 (0.7-1.9ngdL) • FT3 (0.25-0.65 ng/dL) • TBG 15-30 g/mL • TTR (16-30 mg/dL) • Tg (1-25 ng/dL) • rT3 (50-100 pg/dL) • TETRAC (8-60 mg/dL) • TRIAC (1.6-3 ng/dL) • T2S (0.17-1.45 nmol/L) • T3S (4-10 ng/dL) • TSH (0.35-4.2 mU/L) TH METABOLİZMA ÜRÜNLERİ

  11. TİROİD HORMON TRANSPORTU • TBG • 54-kDa protein, % 23’ü karbohidrat, • Alfa 1 antikemotripsin ve alfa tripsin ile homolog, • Her molekül TBG, T4 veya T3 için bir bağlanma yerine sahiptir, %70’ini taşır, • Serum düzeyi 15-30 g/mL • Arttıran durumlar: Konjenital, gebelik, östrojen tedavisi • Azaltan durumlar: Konjenital, androjenler, GKK, nefrotik sendrom, siroz, hipertiroidi vd sistemik hastalıklar. • TH-TBG Bağlanmasını Etkileyen İlaçlar: Fenitoin, Salisilat, Fenilbutazon, Mitotan, Diazepam.

  12. TİROİD HORMON TRANSPORTU • Tiroksin Bağlayan Prealbümin – TBPA - Transtiretin • 55-kDa protein, • Her molekül TBPA, T4 için bağlanma yerine sahiptir, %15-20’sini taşır, • Serum düzeyi 16-30 mg/dL. dir. • Albumin • 69000 molekül ağırlıklı protein, • T3 affinitesi % 25-30, • T4 affinitesi % 5-10, • Hipoalbuminemi durumlarında total T3 ve T4 düzeyleri azalır. Ciddi hastalıklarda total T4 prognozu belirlemede kullanılabilir (Tuncel et al EJA, 1994).

  13. TİROİD HORMONLARI-DEİYODİNAZLAR • MD - Tip 1 • Plazmadaki T3’ü sağlar, • KC, Böbrek, Kas, Tiroid dokusunda bulunur, • Hipotiroidide azalır, hipertiroidide artar • MD - Tip 2 • İntrasellüler T3’ü sağlar, • SSS, Hipofiz, Kahverengi yağ dokusu, Plasentada bulunur, • Hipotiroidide artar, hipertiroidide azalır • MD - Tip 3 • T3 ve T4’ü inaktive eder, • Plasenta, cilt, SSS, fetalKC’de bulunur, • Hipotiroidide azalır, hipertiroidide artar

  14. TİROGLOBULİN • ARTIŞ • TSH ile ilişkili • TSH ve TRH uygulanması (akut ve geçici) • Kronik • İyot eksikliği, endemik guatr, guatrojenler • Lingual tiroid • TSH salgılayan adenom • TH rezistansı • TBG eksikliği • TSH dışı • Tiroidi uyaran faktörler (IgG, Hcg) • Tiroid travması (İİAB, cerrahi, RAİ,palpasyon) • Destrüktif tiroid hastalıkları (subakut, ağrısız ve postpartum tiroiditler) • Anormal salınım • Tiroid nodülü (toksik, nontoksik, MN) • Differansiye tiroid karsinomu • Klirens azalması (KRY) • Amiodarona bağlı hipertiroidi • Akromegali • Kord kanında • AZALMA • TSH baskılanması • LT4 tedavisi • SENTEZ AZALMASI • Atirozis (postoperatif, konjenital) • Tg sentez defekti

  15. TİROİD DİSFONKSİYONLARINDATİROİD HORMON DÜZEYLERİ Hastalık TSH düzeyi FT3-FT4 Klinik Tanı Hipertiroidi Baskılı Yüksek Hipertiroidi SubklinikHipertiroidi Baskılı Normal Eutiroid Eutiroid Normal Normal Eutiroid SubklinikHipotiroidi Yüksek (<10) Normal Eutiroid veya silik semptomlar Hipotiroidi Yüksek (>10) Düşük Hipotiroid HipofizerHipotiroidi Düşük veya normal Düşük Hipotiroid

  16. TİROİD HASTALIKLARINDA TANI TESTLERİ • 3. Tiroid hormon ve metabolitlerinin diğer dokulardaki düzeylerini ölçen testler • İDRAR – 24 saat • TT3 2-4 mg, TT4 4-13 mg • AMNİOS SIVISI • TSH 0.1-0.5 mU/L, TT4 2.3-3.9 g/dL, FT4 0.4-0.7 ng/dL • BOS • TH 50 kat daha düşük, rT3 ise 25 kat fazla (TTR), NTI’da rT3 düzeyi çok artar. • SÜT • TÜKRÜK • EFFÜZYONLAR • Plevra effüzyonuna neden olan tiroid kanseri metastazlarını saptamada Tg düzeyi diagnostik önem taşımaktadır.

  17. TİROİD HASTALIKLARINDA TANI TESTLERİ • 4. Tiroid hormonlarının diğer dokulardaki etkilerini inceleyen testler • Klinik semptom skalası • Bazal metabolik hız • Homosistein • Kreatininklirensi • Serbest yağ asitleri • Keton cisimleri • Kardiyak fonksiyon testleri

  18. TİROİD HASTALIKLARINDA TANI TESTLERİ • 5. Tiroid otoimmünitesi ve diğer uyaranlar ile ilgili testler, • TİROİD OTO ANTİKORLARI • TSH reseptör antikorları - TRab • İmmünglobulinler (TSİ, LATS) • Tiroidal peroksidaz antikoru - aTPO • Tiroglobulin antikoru -aTg • hCG ve büyük plasental TSH (Trofoblastik hastalıklarda) • EMP (Eye muscle protein) • HÜCRE İLE İLİŞKİLİ İMMÜN TESTLER • Migrasyon inhibisyon test • Lenfotoksik test • Blastogenez testi ((lenfosit +antijen reaksiyonu) • T lenfosit alt grup testi • T hücre proliferasyon testi (3H-timidin ile)

  19. TARAMA • Tip 1 Diabetes Mellitus ve/veya diğer otoimmün hastalık tanısı ile izlenenler • Önceden PPT tanısı ile izlenenler • Ailesel otoimmün tiroid hastalığı öyküsü olanlar • Önceden antitiroid antikor düzeyleri yüksek saptananlar (eutiroid status) • Abortus öyküsü olanlar • Postpartum depresyon saptananlar AACE, 2011

  20. TİROİD HASTALIKLARINDA TANI TESTLERİ • 6. Tiroidin anatomi, fonksiyonu ve doku yapısını gösteren testler, • Sintigrafi • I123 (4-24 saat), I125 (24 saat), I131 (24 saat, metastaz açısından taramada 48,72 ve 96 saat) • 99mTcO4 (20 dakika) • 18Fluorodeoksiglukoz PET (Metastazda %80-90 sensitif) • Ultrasonografi • CT, MR (Oftalmopati, büyük ve substernal guatr, mediastinal kitleler • İİAB

  21. TİROİD HASTALIKLARINDA TANI TESTLERİ • TİROİD SİNTİGRAFİSİ ENDİKASYONLARI • Anatomik yerleşimi saptamada (ektopi, hemiagenez, lingualtiroid, strumaovariivb), • Konjenitalatirozis tanısında, • Servikal ve torakal kitlelerin orijinini saptamada, • Solitertiroid nodülünün fonksiyonunu belirlemede, • Tiroid cerrahisi sonrasında kalan dokuyu incelemede, • Tiroidfolliküler hücre orijinli karsinom metastazlarını saptamada, • Tiroid dokusunun fokal fonksiyonlarını saptamada. • DeGroot LJ, 2011

  22. TİROİD HASTALIKLARINDATANI TESTLERİ • 6. Tiroidin anatomi, fonksiyonu ve doku yapısını gösteren testler, • Sintigrafi

  23. 6. Tiroidin anatomi, fonksiyonu ve doku yapısını gösteren testler, • Sintigrafi

  24. 6. Tiroidin anatomi, fonksiyonu ve doku yapısını gösteren testler, • Ultrasonografi: • Tiroidin boyut, doku yapısı ve vaskülarizasyonunu incelemede, (homojen, heterojen, hipo-hipervaskülervd) • Nodüler lezyonların boyut ve yapısını saptamada, • İİAB uygulamasında • Girişimsel tedavide (alkol injeksiyonuvb) önemli yer almaktadır. • Doku hasarı oluşturmaması, nükleer madde kullanılmaması, çocuk ve hamilelere kolaylıkla uygulanabilir olması nedeni ile tiroid hastalıklarının tanısında günümüzde vazgeçilemez bir yöntemdir.

  25. 6. Tiroidin anatomi, fonksiyonu ve doku yapısını gösteren testler, • Ultrasonografi: Nodül • Çap, yerleşim • Periferikhalo • Kalsifikasyon • Ekojenite • Vaskülarizasyon • İntranodüler • Perinodüler

  26. TİROİD HASTALIKLARINDATANI TESTLERİ • 6. Tiroidin anatomi, fonksiyonu ve doku yapısını gösteren testler, • Ultrasonografi

  27. TİROİD HASTALIKLARINDATANI TESTLERİ • 6. Tiroidin anatomi, fonksiyonu ve doku yapısını gösteren testler, • CT, MR (Oftalmopati, büyük ve substernal guatr, mediastinal kitleler

  28. TİROİD HASTALIKLARINDATANI TESTLERİ • 6. Tiroidin anatomi, fonksiyonu ve doku yapısını gösteren testler, • İİAB • Yapılması çok kolay bir yöntemdir. • Deneyimli kişi gerektirir. • Benign-malign lezyon ayrımında % 95’in üzerinde etkindir. • Yalancı pozitiflik oranı % 2, negatiflik ise % 1-6 arasındadır. • De Groot, 2011

  29. TİROİD HASTALIKLARINDA TANI TESTLERİ • 7. Hipotalamus-hipofiz-tiroid aksını inceleyen testler • TRH ve TRH testi • TSH düzeyi: 0.35-4.5 mU/L • TSH yüksek, FT3 ve FT4 normal sınırlarda ise: • Subklinik hipotiroidi, yetersiz replasman tedavisi • İlaçlar (lityum, sulpirid, metoklopramid, domperidon vd) • Laboratuar hatası • TSH baskılanmış, FT3 ve FT4 normal sınırlarda ise: • Subklinik hipertiroidi, otonom nodül, LT4 dozunun yüksek olması • Tiroiditlerin iyileşme döneminde, • NTİ • İlaçlar (Dopamin, kabergolin, bromokriptin, GKK, bexarotene, oktreotid vd) • Sekonder hipotiroidi

  30. TİROİD HASTALIKLARINDA TANI TESTLERİ • 8. Farmakolojik ajanların tiroid fonksiyonlarına etkisi • Hormonlar (Androjen, GKK, GH) • Nöroloji ve psikiatride kullanılan ilaçlar (CBZ, DPH, Li, fluoksetin, sertralin, nöroleptikler) • Dopaminerjik ajanlar (Dobutamin, dopamin) • Beta adrenerjik reseptör blokerleri (Propranolol) • İnterlökin ve interferonlar (etanercept, İF-2, İF-β1, İL-2, İL-6) • Kemoterapide kullanılan ilaçlar (5FU, siklofosfamid, aminoglutetimid) • Mineral ve resinler (CaCO3, Fe2SO4, soya fasülyesi, sukralfat) • İyot ve iyot içeren maddeler (İpodat, iopanoik asit, amiodaron) • Diğerleri (Antitiroidler, heparin, rifampin, ASA, NSAİ ilaçlar)

  31. TEŞEKKÜRLER…

More Related