T.C SAĞLIK BAKANLIĞI Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu

1. T.C SAĞLIK BAKANLIĞI Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Temel İş Sağlığı ve Güvenliği , İş Kazası ve Meslek Hastalıklarından Doğan Hukuki Sonuçlar Eğitimi Sağlık Fizikçisi Zehra SAYIR 18 Kasım 2013, Kayseri

3. NEDEN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ? • Türkiye’de her gün; • 176 iş kazası olmaktadır. • 4 işçi, iş kazası sonucu hayatını kaybetmektedir. • 6 kişi, iş kazası sonucu iş göremez hale gelmektedir. • İş kazasın da Dünyada 3. sırada Avrupa da 1. sıradayız.

4. NEDEN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ? Ülkemizde tutulan SGK tarafından yayınlanan resmi istatistiklere göre; Yıllar Kaza Sayısı Ölüm Sürekli İş Gör. İş kazası sıklık hızı* • 2004 83.830 843 1.693 5,52 • 2005 73.923 1.096 1.639 4,27 • 2006 79.027 1.601 2.267 4,03 • 2007 80.602 1.044 1.956 3,61 • 2008 72.963 866 1.694 3,10 • 2009 64.316 1.171 1.885 2,76 • 2010 62.903 1.454 2.085 2,46 • 2011 69.277 1.700 2.216 2,45 (*1.000.000 iş saatine karşılık meydana gelen kaza sayısı) Kaynak : www.sgk.gov.tr

5. NEDEN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ?

6. NEDEN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ?

7. NEDEN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ? • İş güvenliğine verilen önem; • Herşeyden önce insan hayatına verilen değerin bir ölçüsüdür. • Aynı zamanda İş kazaları ve meslek hastalıklarının işletmelere yüklediği maliyeti de düşürerek işletme karını büyütür.

9. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU Kamu ve özel sektör gözetmeksizin tüm çalışanlar kanun kapsamına alındı. • Ülkemizde 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 20/06/2012 tarihinde TBMM’nde kabul edilmiştir. • 30/06/2012 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak (kademeli olarak) yürürlüğe girmiştir. • (1) Bu Kanunun; • 6. 7. 8. İşyeri Hekimi Ve İş Güvenliği Uzmanları • 2016 tarihinde yürürlüğe girerken • Diğer tüm maddeleri 01.01.2013 tarihi ile yürürlüktedir.

10. BU KANUNA NEDEN İHTİYAÇ VARDI? • İş hukukunun temel ilkesi olan işçiyi koruma, sağlık ve güvenliklerini güvence altına alma ilkesinin hayata geçirilmesinin en önemli aracı da şüphesiz ki iş sağlığı ve güvenliği mevzuatıdır. • Avrupa Birliği’nin 89/391 Sayılı çerçeve direktifi • 155 ve 161 Sayılı ILO Sözleşmeleri • 4857 Sayılı İş Kanunu, tüm çalışanları kapsamına almaması • Bütün çalışanların İSG hizmeti almaya ihtiyacı olduğu için İSG ye ihtiyaç duyuldu…

11. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU • EĞİTİM • RİSK DEĞERLENDİRMESİ • İSG HİZMETLERİ • ACİL DURUM PLANLARI, • YANGINLA MÜCADELE • İLK YARDIM ve TAHLİYE

12. DÜNDEN BUGÜNE İŞ KANUNLARIMIZ

13. KANUNUN KAPSAMI • Belli istisnalar dışında kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır.

14. İSTİSNALAR a) TSK,Genel Kolluk Kuvvetleri ve MİT faaliyetleri b) Afet ve acil yardım birimleri c) Ev hizmetleri ç)Çalışan istihdam etmeksizin mal ve üretim hizmeti yapanlar. d) Hükümlü ve tutuklulara yönelik faaliyetlerde Yukarıda belirtilen faaliyetler hariç tüm işyerlerinde uygulanır.

15. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU Bütün işyerlerinde iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi gibi profesyoneller görev yapacak. • İş Güvenliği Uzmanı • İşyeri Hekimi • Diğer Sağlık Personeli

16. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU • f) İş güvenliği uzmanı: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip mühendis mimar diğer teknik personel (fen edebiyat fizik kimya biyoloji), • ı) İşyeri hekimi: İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi.

17. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARIİŞYERLERİ, YAPILAN İŞİN NİTELİĞİNE GÖRE TEHLİKE SINIFLARINA AYRILIYOR. İşyeri hekimi, her tehlike sınıfında çalışabilir.

18. İŞYERİ TEHLİKE SINIFLARI • İş Sağlığı Ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği 26 Aralık 2012 Sayı : 28509

19. İŞYERİ TEHLİKE SINIFLARI

20. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri MADDE 6 – (1) Mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunulmasına yönelik çalışmaları da kapsayacak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işveren; • Çalışanları arasından • iş güvenliği uzmanı, • işyeri hekimi ve • diğer sağlık personeli görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir.

21. 6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUİŞVERENİN GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ İşverenler, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. • Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim dahil her türlü tedbirin alınmasından, • Organizasyon, araç ve gereçlerin sağlanmasından, • Denetim ve gözetimden, • Risk değerlendirmesi (MADDE 10 – (1) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür.)(1 ocak 2013 tarihinde yürürlüğe girmiştir.) • Çalışanlara görev verirken işe uygunluklarının sağlanması, • İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz, • İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz…

22. 6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUİŞVERENİN GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ • MADDE 11 İşveren; • Acil Durum Planları hazırlayacak, • Acil durumlarla ilgili eğitimli yeterli sayıda kişinin görevlendirilmesini sağlayacak • İlk Yardım ekibi • Kurtarma ekibi • Söndürme ekibi • MADDE 14 : (İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi) İşveren; • İş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde. • Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunur.

23. İSG-KATİP • Kurumların yetkilendirilmesi, • Personel sözleşmeleri ve onayları, • Eğitim programı onayı, • OSGB - İşyeri hizmet sözleşmeleri, • Bireysel sözleşmeler, • İSG Profesyonellerinin takip ve kontrolü, • İşyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığında kayıt dışı hizmet verilmesini önlemek, • İş Teftiş ile bilgi paylaşımı yapılarak denetimin mekanizmasının arttırılmasını sağlamak, • Türkiye genelinde İSG hizmetlerine ilişkin veri raporlama,

24. 6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU • MADDE 15 (Sağlık Gözetimi) b) Aşağıdaki hallerde çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamak zorundadır; 1) İşe girişlerinde. 2) İş değişikliğinde. 3) İş kazası, meslek hastalığı veya sağlık nedeniyle tekrarlanan işten uzaklaşmalarından sonra işe dönüşlerinde talep etmeleri hâlinde. 4) İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla. • MADDE 17 (Çalışanların Eğitimi) İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almasını sağlar. Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce, çalışma yeri veya iş değişikliğinde, işekipmanının değişmesi hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde verilir. Eğitimler, değişen ve ortaya çıkan yeni risklere uygun olarak yenilenir, gerektiğinde ve düzenli aralıklarla tekrarlanır. (Bu eğitimler belgelenir ve çalışanın dosyasında saklanır.)

25. 6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU • MADDE 5 (3) İşveren, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda İSGB kurar. Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir. • MADDE 22 (İş sağlığı ve güvenliği kurulu) (1) Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular.

26. 6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU • Kurul Kimlerden Oluşur? • İşveren veya Vekili, • İş güvenliği uzmanı, • İş yeri hekimi, • İnsan kaynakları, personel,sosyal işler veya idari ve mali işler yürütmekte görevli bir kişi • Bulunması halinde sivil savunma uzmanı, • Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş temsilci • Kurulun başkanı işveren veya işveren vekili, • Kurulun sekreteri ise bu maddenin (b) bendinde sözü edilen kişidir. (b) : İş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanı

27. 6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU • MADDE 20 (Çalışan Temsilcisi) (1) İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla, belirtilen sayılarda çalışan temsilcisini görevlendirir.

28. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ -29.12.2012-ÇALIŞANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ • İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim doğrultusunda, işverenin bu konudaki talimatlarına uymak, • Verilen KKM Kişisel Koruyucu Malzemeleri kullanmak, • Kendisinin hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür. MADDE 8 – (1) Çalışanlar, sağlık ve güvenliklerini etkileyebilecek tehlikeleri iş sağlığı ve güvenliği kuruluna, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene bildirerek durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasını talep edebilir.

29. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ -29.12.2012- • (2)Çalışanlar ve temsilcileri, işyerinde yürütülecek iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin amaç ve usulleri konusunda haberdar edilir ve elde edilen verilerin kullanılması hakkında bilgilendirilirler.

30. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ -29.12.2012- • (3) Çalışanlar, işyerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının korunması ve geliştirilmesi için; a) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı veya işveren tarafından verilen iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili mevzuata uygun talimatlara uyar. b) İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirmek üzere işveren tarafından görevlendirilen kişi veya OSGB’lerin yapacağı çalışmalarda işbirliği yapar. c) İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin çalışmalara, sağlık muayenelerine, bilgilendirme ve eğitim programlarına katılır.

31. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ -29.12.2012- • ç) Makine, tesisat ve kişisel koruyucu donanımı verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda ve amacına uygun olarak kullanır. • d) Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve ilgili mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile işbirliği yapar. • e) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber verir.

32. YÜKÜMLÜLÜKLERİMİZİ YERİNE GETİRMEZSEK NE OLUR? • İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan işverene • 3000 Türk Lirası, • Aykırılığın devam ettiği her ay için • 4500 Türk Lirası, • Acil durum planları, yangınla mücadele, ilk yardım, acil/yakın tehlike halinde işyerinin tahliyesine aykırı hareket eden işverene, uyulmayan her bir yükümlülük için • 1000 Türk Lirası, • Aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar, • 1000 Türk Lirası, • İşyerinde genel iş sağlığı ve güvenliği sağlamayan, mesleki riskleri önlenmesi için koruyucu malzemeleri temin etmeyen, eğitim vermeyen, bilgilendirme yapmayan bu kapsamda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyen işverene her bir yükümlülük için ayrı ayrı • 2000 Türk Lirası, • 3 Ay boyunca hiçbir çalışma yapmayan bir işyeri için örnek ceza = en az 25 000 TL

33. YÜKÜMLÜLÜKLERİMİZİ YERİNE GETİRMEZSEK NE OLUR?

34. SAĞLIK SEKTÖRÜNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

35. Sağlık hizmetleri verilirken değişik meslek guruplarından birçok insan bir arada çalışmaktadır. • Bu yoğun ve yorucu çalışmalar sırasında, sağlık çalışanları pek çok hastalık ve kaza riskleri ile karşı karşıyadır.

36. Sağlık Sektöründeki Riskler • Biyolojik riskler: İğne batması veya kesilerle oluşan enfeksiyonlar, • Kimyasal riskler: Dezenfektanlar, antibiyotik ve kanser ilaçları • Fiziksel riskler: Termal konfor, iyonizan radyasyon gibi • Ergonomik riskler: Sabit pozisyonda çalışma, hasta kaldırma gibi • Psikososyal riskler: Şiddete maruz kalmak, nöbet ve gece çalışma gibi.

37. Sağlık Sektöründe Risk Değerlendirmesi • Çalışanların deneyimleri de dikkate alınarak çalışanların sağlığını olumsuz etkileyebilecek tehlikeler tanımlanır. • Tehlike ve risk tanımları yapılır.

38. Tehlike ve Risk Kavramları Bu durumda Köpek balığı; Tehlike midir ? Risk midir?

39. Tehlike ve Risk Kavramları • Bu durum için köpek balığı sadece bir TEHLİKEDİR. • Suya girerseniz köpek balığı bir RİSK olur.

40. Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyeli, • Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini belirtir. • Tehlikenin sonucu olarak riskler ortaya çıkar. • Tehlike yok olursa riskte yok olur.

41. Risk değerlendirmesi ekibi(İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ RİSK DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ (29.12.2012) MADDE 6 – (1) Risk değerlendirmesi ekibi aşağıdakilerden oluşur. a) İşveren veya işveren vekili. b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri. c) İşyerindeki çalışan temsilcileri. ç) İşyerindeki destek elemanları. d) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar.

42. RİSK DEĞERLENDİRMESİ 5 adımda yapılabilir.. 1-) Tehlikelerin tanımlanması 2-) Risklerin değerlendirilmesi 3-) Önlemlerin belirlenmesi 4-) Önlemlerin uygulanması 5-) İzleme ve gözden geçirme

43. Risklerin Tespiti

44. Risklerin Tespiti

48. Madde 25: İşin durdurulması İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar , hayati tehlikenin niteliği ve bu tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur.Çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş durdurulur. Madde 26: (ç) Risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptır mayan işverene üçbin Türk Lirası,aykırılığın devam ettiği her ay için dörtbinbeşyüz Türk Lirası idari para cezası uygulanır.

49. İş Kazası, Meslek Hastalıklarından Doğan Hukuki SonuçlarİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN HEDEFİ;

50. İŞ KAZASI ?