T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU

1. T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI TÜRKİYE KAMU HASTANELERİ KURUMU İzmir Kuzey Kamu Hastaneler Birliği Genel Sekreterliği Çiğli Devlet Hastanesi HEMODİYALİZ HASTA BİLGİLENDİRME SUNUMU ELİF KESKİN

2. BÖBREKLERİMİZ NE İŞE YARAR? • Böbrekler şekil olarak fasulye ye benzerler. • Normalde her insan’ da iki adet böbrek bulunur. • Böbreklerimiz çok sayıda görevi aynı anda yerine getirir. • Yediğimiz gıdalar vücudumuzda kullanılırken yararsız, hatta zararlı maddeler kanımızda artar.

3. BÖBREKLERİMİZ NE İŞE YARAR? Hekiminizden sıkça duyduğunuz: • Üre • Kreatin • Potasyum .vb… bu tür maddelerdir ve hepsinin dışarı atılması gerekir. • İşte bu maddeleri idrar ile vücudumuzdan uzaklaştırmak böbreklerimizin görevidir.

4. Böbreklerimiz başka işe yarar mı? • Vücudumuzun yarıdan fazlası değişik tuzları’ da içeren bir su deposudur. • Tansiyonumuzu ayarlamayı sağlar. • Kemik iliğini uyararak kan yapımına yardımcı olur. • Kemiklerin oluşmasında önemli bir rolü vardır. • Vücuttaki zararlı atık maddeleri süzerek, idrar yolu ile dışarı atar

5. Böbreklerimiz işe yaramaz hale gelirse ne olur? • Bacaklarımızın ve göz kapaklarımızın şişmesine • Aşırı miktarda kilo almamıza • Tansiyonumuzun yükselmesine • Daha ileri giderse akciğerlerimizde su birikmesine ve nefes darlığına • Değişik yapıdaki tuzların(potasyum..)aşırı birikmesi ileri derecede halsizliğe, felçlere ve • Kalbin durmasına sebep olabilir.

6. Böbreklerimiz işe yaramaz hale gelirse ne olur? • Kemik iliği yeterli miktarda uyarı alamadığı için kan üretemez bunun sonucu: • Kansızlık, • Halsizlik, • İştahsızlık, baş dönmesi, • Çabuk yorulma ve çarpıntı, olur.

7. BÖBREK YETMEZLİĞİ NEDİR? • Böbrek yetmezliği akut ve kronik olabilir. • Akut böbrek yetmezliği genellikle geri dönüşümlüdür. • Kronik böbrek yetmezliğiböbrekleri yavaşça bozanilerleyici bir hastalıktır.

8. Nasıl Bir Tedavi uygulanabilir? • Hemodiyaliz • Periton diyalizi • Ev hemodiyalizi • Organ nakli

9. HEMODİYALİZ NEDİR? • Hemodiyaliz kanın vücut dışında bir makine aracılığıyla temizlenip vücuda geri verilmesi işlemidir. • Hemodiyaliz tedavisi genellikle ömür boyu devam eder. • Bu işlem genellikle haftada 3 kez 4 saat uygulanır.

10. HEMODİYALİZ • Böbrek nakli yapılana kadar hastanın yaşamını sürdürmesi yalnızca diyaliz ile mümkündür. • Hemodiyaliz tedavisini rızanız ile kabul eder yada bu tedaviyi reddedebilirsiniz. • Hemodiyaliz işleminin uygulanmaması durumunda hasta bakımından hayati tehdit oluşabilir.

11. HEMODİYALİZ CİHAZI

12. Hemodiyaliz işlemi nasıl yapılır?

13. Hemodiyaliz işlemi nasıl yapılır? • İşlem için hastanın kanının belirli bir akımda alınması ve aletten geçirildikten sonra tekrar kendi dolaşımına verilmesi gerekir. • Bu amaçla boyun veya kasık bölgesine kateter adı verilen plastik tüp yerleştirilir. • Kol veya nadir olarak bacaktaki arter ve ven cerrahi bir işlemle birleştirilir , buna fistül adı verilir. • Genişlemiş bu vene batırılacak iki iğne ile hemodiyaliz işlemi sırasında kanın alınması ve verilmesi sağlanır.

14. Girişimden Sonra Hastanın Dikkat Etmesi Gereken Hususlar: • Fistülü olan hastalar için: • Hastaların mevcut fistüllerine iyi bakmaları, • Çok sıkı elbise giymemeleri, • Fistül’lü koldan kan aldırmamaları, • O koldan tansiyon ölçtürmemeleri • O kolla ağır yük kaldırmamaları kol üzerine yatmamaları gerekir.

15. Kateteri olan hastalar • Kateter kenarından sızıntı şeklinde ya da daha fazla kanama olabilir. • Kateteri olan hastalar kataterini temiz tutmalıdır. • Temizliğine dikkat etmediklerinde mikrop kapıp o bölgede bazen de tüm vücutta enfeksiyon oluşabilir.

16. Boyun bölgesinde kateteri olanlar: • Ani ve aşırı boyun hareketlerinden kaçınması istenir. • Hastaların kateteri ile oynamaması, • Üzerine yatmaması ,pansumanlarını doktorlarından habersiz açmamaları istenir. • Kateterin pıhtı ile tıkanması, daralması gibi komplikasyonlar sonucu kateterin değişmesi gerekebilir. • Kalıcı tedavi için ideal olarak fistül açılması gereklidir.

17. Hemodiyalizin riskleri nelerdir? • Setlerin takılması sırasında damara giriş problemleri, • Kan dolaşımına hava kaçağı, • Giriş yerinden olabilecek kanamalar. • Setlerde kanın pıhtılaşması riski her zaman olabilir. • Diyaliz esnasında çekilmesi planlanan miktardan fazla sıvı çekilmesi

18. Hemodiyalizin riskleri nelerdir? • Herhangi bir yerdeki enfeksiyonun tüm vücuda yayılması • Vücut ısısının aşırı düşmesi ve yükselmesi • Bazı virüs enfeksiyonlarının bulaşma riski (sarılık) • Karın ağrısı ,sırt ağrısı, göğüs ağrısı.

19. Hemodiyalizin riskleri nelerdir? • Nöbet geçirme • Zayıflama ve beslenme bozukluğu, kan şekeri düzeyinde değişiklikler olabilir • Tansiyon yükselmesi veya tansiyon düşmesi • Kramplar, baş ağrısı • Kalpte ritim bozuklukları • Ani kalp durması

20. Hemodiyalizde dikkat etmesi gerekenler: • Diyetine uymalıdırlar. • Sıvı ve tuz kısıtlanması yapmalıdır. • Kontrollerde belirlenecek ilaçlarını da düzenli kullanmalıdır. • Diyaliz seanslarına düzenli gelmelidir. • Hastalar seyahat edecekleri yerdeki diyaliz merkezinde yer ayarlayarak gitmelidir. • Kronik diyaliz hastaları çalışmaya devam edebilirler, ancak yoğun fiziksel güç gerektiren işler yapmamalıdır.

21. HEMODİYALİZİN OLUMLU YÖNLERİ • Zararlı maddeler vücuttan daha hızlı uzaklaştırılır. • Tedavi her gün değil, haftada 2-3 gün uygulanır. • Hasta ve yakının tedavi için eğitim alması gerekmez. • Hasta diyaliz merkezinde diğer hastalarla tanışır ve dostluk kurar.

22. HEMODİYALİZİN OLUMSUZ YÖNLERİ • Tedavi döneminde fiziksel aktivite kısıtlanır. • Diyet daha katıdır. • Katater ve fistül ameliyatı gerekir. • Anemi riski artmıştır. • Tedavi ancak uzman kişiler tarafından uygulanır. • Seyahat edilen yerde hemodiyaliz merkezinin bulunması gereklidir.

23. Periton diyalizi nedir? • Diğer bir tedavi yöntemidir. • Bu yöntemle karın boşluğuna bir katater yerleştirilir. • Katater’ den verilen diyaliz sıvıları ile karın boşluğu doldurulur. • Karın zarı filtre görevi görür. • Bu sıvının boşaltılması ile fazla sıvı ve zararlı maddeler vücuttan uzaklaştırılır.

24. Periton diyalizinin olumlu yönleri • Diyaliz her gün yapılır, zararlı maddelerin düzeyi daha az yükselir. • Aktivite kısıtlanmaz. • Tedavinin parçası olan hasta kendini daha iyi hisseder. • Diyet daha serbesttir. • Çocuklarda daha çok tercih edilir. • Hastaneye ve uzman kişiye bağımlılık daha azdır. • Seyahat etmek daha kolaydır. Sıvı ve setlerin bulundurulması yeter.

25. Periton diyalizinin olumsuz yönleri • Enfeksiyon riski artmıştır. • Günlük uygulama gerekir. • Periton katateri cerrahi operasyonla konur. • Diyalizde protein kaybı olur. • Hasta ve yakının eğitimi gereklidir.

26. Böbrek nakli nedir? • Uygun verici olduğu zaman (Akrabasından bağış veya vefat edenlerin ailelerinin bağışı ile) ameliyat ile nakil yapılır. • Hastanın sadece ilaç kullanıp kontrollerine gelmesi yeterlidir. Bir yere bağımlılığı yoktur. • Nakledilen böbrek vücudun tepkisine göre uzun süre kalabilir.

27. Böbrek nakli olumlu yanları • İdeal yöntemdir. • Yaşam normale döner. • Diyalize ihtiyaç yoktur. • Sıvı ve diyet kısıtlaması yoktur.

28. Böbrek nakli olumsuz yanları • Organ vericisi gereklidir. • Büyük bir ameliyat yapılır. • Organın reddedilme olasılığı vardır. • Reddedilmeye engellemek için kullanılan ilaçlara bağlı yan etkiler görülebilir.

30. TEŞEKÜR EDERİZ HEMODİYALİZ ÜNİTESİ