Projekt p ols ki e j podstawy programowej wychowania fizycznego na tle rozwiązań europejskich

1. Jerzy Pośpiech Projekt polskiej podstawy programowej wychowania fizycznego na tle rozwiązań europejskich Wrocław 16-17.12.2008r.

2. Programy szkolnego wychowania fizycznego w krajach Europy • -cele • -teoretyczne podstawy • -praktyczne rozwiązania. • Czy nowa propozycja podstawy programowej wychowania fizycznego jest zgodna zewspółczesnymi tendencjami europejskimi? Wstecz

3. Wychowanie fizyczne postrzegane są jako ważna część programów szkolnych państw Unii Europejskiej. Polityka edukacyjna Unii zakłada harmonizację programów oświatowych wszystkich członków, nie przeciwstawiając tego regionalnej tożsamościi odrębności. Wychowanie fizyczne uczestniczy aktywnie w tym procesie.

4. Działalność edukacyjna, której celem byłaby wyłącznie wysoka sprawność fizyczna dzieci i młodzieży nie jest już wystarczającym argumentem dla włączenia wychowania fizycznego do programów szkolnych Jak definiuje się współcześnie cele europejskiego wychowania fizycznego ? Jakie wychowanie fizyczne może być uznane obecnie jako fundamentalny składnik nowoczesnego systemu edukacyjnego?

5. B.Crum (2007) definiuje wychowanie fizyczne jako proces przygotowania młodych ludzi do: • świadomego, • samodzielnego, • satysfakcjonującego, • całożyciowego • uczestnictwa w kulturze ruchu.

6. Tab.2. Ranking programowych celów wychowania fizycznego w szkołach ponadpodstawowych (Hardman K., 2001)

7. Szukając analogii z innymi przedmiotami szkolnymi przygotowującymi do różnych ról społecznych i uczestnictwa w kulturze, zdaniem wielu uczonych europejskich, misją wychowania fizycznego winno być: wyposażenie uczniów w kompetencje niezbędne do uprawiania aktywności fizycznej i sportu przez całe życie, przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w życiu zawodowym, rodzinnym i odpoczynku w XXI stuleciu.

9. W europejskim wychowaniu fizycznym obserwuje się dwie nowe tendencje w konstruowaniu i realizacji programów szkolnych: treściowa wolność i całościowe wspieranie. Treściowa wolność wyraża się głównie tym, że reformowane w większości krajów europejskich programy nauczania odstępują od materiałowego (treściowego) wyobrażenia o kształceniu i wychowaniu na rzecz określenia oczekiwanych efektów tego procesu. Wstecz

10. Jak wykazały prowadzone w wielu krajach europejskich badania, proponowane uczniom na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych w szkole formy aktywności sportowej są mniej atrakcyjne niż pozaszkolne lub oglądane w mediach W szkole o wyborze treści lekcji decydujenauczyciel, a nie uczeń. Uczeń, nie mając wyboru pomiędzy różnymi formami aktywności sportowej, odrzuca całą ofertę programową szkoły określając ją jako nudną.

11. Wytyczne EUPEA zawarte w „Kodeksie etycznym i przewodniku dobrej praktyki w wychowaniu fizycznym”m.in.: - program, który zawiera szeroką propozycję dostępnych dla uczniów form aktywności ruchowej. - każdy uczeń znajduje w nim ofertę dla siebie,pozwalającą uzyskiwać postęp w każdym kolejnym roku szkolnym

12. Współczesne koncepcje europejskiego wychowania fizycznego zakładają całościowe wspieranie rozwoju ucznia obejmujące jednocześnie jego fizyczno-motoryczne, kognitywne, socjalizacyjne i emocjonalne aspekty. W ostatniej dekadzie wiele krajów europejskich dokonało rewizji swoich programów wychowania fizycznego. Poza rozwojem fizycznym akcentuje się w nich zadania edukacji zdrowotnej, ekologicznej oraz przygotowanie do uczestnictwa w „kulturze ruchu”.

13. W. Laporte analizując programy wychowania fizycznego w poszczególnych krajach Unii, doszedł do wniosku, że nie ma między nimi istotnych różnic. Wszystkie eksponują sprawność fizyczną, kompetencje ruchowe, umiejętności sportowe, walory wychowawcze i zdrowotne aktywności ruchowej.

14. Różnice dotyczą jedynie innego rozłożenia akcentów. Kraje, które przez długi czas były pod wpływami gimnastyki szwedzkiej, zdrowie i sprawność fizyczną uznają w dalszym ciągu za priorytety wychowania fizycznego Inne są preferencje programowe krajów o bogatych tradycjach sportowych.

15. Przedmiotem analizy przeprowadzonej przez Europejskie Stowarzyszenie Wychowania Fizycznego była również treść programów wychowania fizycznego realizowanych w szkołach europejskich. Generalnie można stwierdzić, że zarówno w szkołach podstawowych,i średnich najwięcej czasu na lekcjach wychowania fizycznego przeznacza się na: -gry zespołowe (średnio 25%), -lekkoatletykę i gimnastykę (około 15%), -ćwiczenia muzyczno-ruchowe i pływanie (po 10%).

16. W większości krajów europejskich dużą wagę przykłada się ponad to do: • edukacji zdrowotnej, • kształtowania właściwej sylwetki (budowy ciała) i sprawności fizycznej (4%–15%)

17. Do najpopularniejszych gier należą: piłka nożna, koszykówka, siatkówka i piłka ręczna. W kilku zaledwie krajach uprawia się rugby (Andora, Francja, Wielka Brytania, Rumunia) oraz unihokej (Belgia, Finlandia, Litwa, Polska). Specyficznymi grami są korfball (Holandia), netball (Malta, Holandia) i softball (Czechy).

18. Najczęściej uprawianymi sportami indywidualnymi w szkołach europejskich są: gimnastyka, tańce, pływanie i lekka atletyka (26 krajów) badminton, squash, tenis i tenis stołowy. Mniejszą popularnością cieszą się: kanioning, wspinaczka na ściance, bieg na orientację, jogging, wędrówki górskie, żeglarstwo, nurkowanie, narciarstwo (biegowe i zjazdowe), snowboard, boks, kręgle, ekspresyjne formy ruchu, szermierka, szachy, fitness, łyżwiarstwo figurowe, judo, karate, łyżwiarstwo szybkie, łyżworolki, wioślarstwo, jazda skuterem śnieżnym, piłka wodna, breakdance i zapasy.

19. III ETAP IV ETAP II ETAP I ETAP 2 GODZ.LEKCYJNE 4 GODZ. LEKCYJNE 2 GODZ.LEKCYJNE 1 GODZ. LEKC. 2 GODZ. FAKULT. 2 GODZ.FAKULT. 2 GODZ. FAKULT. 18 lat 6 lat Godziny lekcyjne W tradycyjnym systemie klasowo-lekcyjnym Godziny fakultatywne Pozalekcyjne lub pozaszkolne, obligatoryjne co do udziału i fakultatywne co do treści Nowa podstawa programowa Co nowego w sprawie ilości WF? 4-5.12.08r. Tomasz Frołowicz

20. Zajęcia w systemie klasowo – lekcyjnym 1. Podstawa definiuje konkretnie to, co uczeń ma wiedzieć i umieć z zakresu różnych obszarów działania. 2. Zapis określa jedynie to, co stanowi konieczne minimum, które musi stać się udziałem każdego ucznia. 3. Po zrealizowaniu treści obowiązkowych, nauczyciel sam określa treści uzupełniające w zależności od możliwości swoich uczniów oraz warunków szkolnych.

21. Przykłady wymagań względem ucznia - GIMNAZJUM Diagnoza sprawności i aktywności fizycznej oraz rozwoju fizycznego Uczeń wykonuje wybrany przez siebie zestaw prób do oceny wytrzymałości, siły i gibkości Trening zdrowotny Uczeń opracowuje i demonstruje zestaw ćwiczeń kształtujących wybrane zdolności motoryczne, w tym wzmacniające mięśnie brzucha, grzbietu oraz kończyn górnych i dolnych, rozwijające gibkość, zwiększające wytrzymałość, a także ułatwiające utrzymywanie prawidłowej postawy ciała.

22. Uczeń wymienia miejsca, obiekty i urządzenia w najbliższej okolicy, które można wykorzystać do aktywności fizycznej Sporty całego życia i wypoczynek Uczeń demonstruje ergonomiczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów o różnej wielkości i różnym ciężarze Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista Uczeń planuje szkolne rozgrywki sportowe według systemu pucharowego i „każdy z każdym Sport Uczeń opracowuje i wykonuje indywidualnie, w parze lub zespole dowolny układ tańca. Taniec Uczeń identyfikuje swoje mocne strony, planuje sposoby ich rozwoju oraz ma świadomość słabych stron, nad którymi należy pracować Edukacja zdrowotna

23. Przykłady wymagań względem ucznia - LICEUM Uczeń opracowuje i realizuje program aktywności fizycznej dostosowany do własnych potrzeb Diagnoza sprawności i aktywności fizycznej Uczeń wylicza oraz interpretuje własny wskaźnik wagowo-wzrostowy (BMI) Trening zdrowotny Uczeń stosuje poznane elementy techniki i taktyki w wybranych indywidualnych i zespołowych formach aktywności fizycznej Sporty całego życia i wypoczynek Uczeń wykonuje ćwiczenia kształtujące i kompensacyjne w celu przeciwdziałania negatywnym dla zdrowia skutkom pracy, w tym pracy w pozycji siedzącej i przy komputerze Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista

24. Sporty całego życia i wypoczynek. Uczeń: • stosuje w grze: odbicie piłki oburącz sposobem dolnym, zagrywkę, forhend i bekhend, zwody; • ustawia się prawidłowo na boisku w ataku i obronie;

25. III ETAP IV ETAP II ETAP I ETAP 2 GODZ.LEKCYJNE 4 GODZ. LEKCYJNE 2 GODZ.LEKCYJNE 18 lat 6 lat 1 GODZ. LEKC. 2 GODZ. FAKULT. 2 GODZ.FAKULT. 2 GODZ. FAKULT. Wymagania szczegółowe w zakresie: Nowa podstawa programowa Co nowego w sprawie jakości WF? diagnozy sprawności fizycznej diagnozyspraw. i aktywności fiz. oraz rozwoju fiz. diagnozysprawności i aktywności fiz. diagnozy sprawności fiz. i rozwoju fiz. treningu zdrowotnego treningu zdrowotnego treningu zdrowotnego treningu zdrowotnego sportów całego życia i wypoczynku sportów całego życia i wypoczynku sportów całego życia i wypoczynku sportów całego życia i wypoczynku bezpieczeństwa i higieny osobistej bezpiecznej aktywności fiz. i higieny osobistej bezpiecznej aktywności fiz. i higieny osobistej bezpiecznej aktywności fiz. i higieny osobistej sportu sportu sportu 4-5.12.08r. Tomasz Frołowicz tańca tańca

26. Nowa podstawa programowa Co nowego w sprawie obligatoryjności WF? Fakultety Szkoła, uwzględniając lokalne tradycje i warunki, a także potrzeby i oczekiwania uczniów oraz ich rodziców (prawnych opiekunów) ustala formy aktywności fizycznej w ramach fakultetów o różnych profilach. Różnorodność fakultetów powinna gwarantować możliwość udziału uczniów w zajęciach dostosowanych do ich możliwości i zainteresowań, stwarzając okazję do satysfakcjonującej aktywności i osiągnięć. 4-5.12.08r. Tomasz Frołowicz

27. III ETAP IV ETAP II ETAP I ETAP 2 GODZ.LEKCYJNE 4 GODZ. LEKCYJNE 2 GODZ.LEKCYJNE 18 lat 6 lat 1 GODZ. LEKC. 2 GODZ. FAKULT. 2 GODZ.FAKULT. 2 GODZ. FAKULT. Różne oferty dla różnych uczniów: Nowa podstawa programowa Co nowego w sprawie obligatoryjności WF? profil sportowy profil sportowy profil sportowy profil rekreacyjny profil rekreacyjny profil rekreacyjno-zdrowotny profil taneczny profil taneczny profil taneczny profil turystyczny profil turystyczny profil turystyczny 4-5.12.08r. Tomasz Frołowicz

28. Profil turystyczny

29. Profil taneczny

30. Profil sportowy

31. Profil rekreacyjny

32. Co zyskujemy dzięki zajeciom w ramach fakultetów? Uczeń – ćwiczy to, co lubi, a nie to, co narzuca mu szkoła. Nauczyciel – ma na zajęciach uczniów, którzy ćwiczą z większym zaangażowaniem. Szkoła – posiada ciekawszą, być może konkurencyjna ofertę.

33. Co zmieni się w wychowaniu fizycznym? - nastąpi częściowe odejście od zajęć prowadzonych w systemie klasowo – lekcyjnym - uczeń będzie dokonywał wyborów form aktywności fizycznej kierując się swoimi zainteresowaniami i możliwościami - podkreślona zostanie ranga zdrowia jako ważnej wartości w życiu człowieka - planując treści edukacji będzie się częściej uwzględniać potrzeby ucznia - nauczyciel otrzyma większą swobodę doboru treści kształcenia - szkoła będzie musiała pracować nad ciekawą ofertą zajęć fakultatywnych - szkoła bliżej życia

34. Wnioski: 1. Analiza porównawcza nowelizowanej podstawy programowej wychowania fizycznego z koncepcjami programowymi realizowanymi w krajach Unii Europejskiej wskazuje na jej zgodność z najnowszymi tendencjami w tym zakresie tj.: wolnością treści oraz całościowym wspieraniu rozwoju ucznia.

35. 2.Hierarchia celów oraz istota współczesnego wychowania fizycznego w polskiej i europejskiej teorii naukowej są zbieżne. 3. W obu przypadkach podkreśla się pedagogiczny i prospektywny charakter tego procesu oraz potrzebę kształtowania kompetencji behawioralnych i instrumentalnych. 4. Zauważalna jest jednocześnie różnica w akcentowaniu priorytetów edukacyjnych.

36. 5. W zachodnioeuropejskiej teorii naukowej mniejszy nacisk kładzie się na fizyczne (cielesne) aspekty edukacji fizycznej, będącej subsystemem kultury ruchu. • 6. Wspólne dla większości autorów definicji europejskiego wychowania fizycznego, wydaje się być pojmowanie go jako pedagogicznej operacjonalizacji kultury ruchu (bądź kultury fizycznej, głównie w krajach Europy Środkowo-Wschodniej).

37. 7. Jako ważny i niezbędny składnik nowoczesnego systemu edukacyjnego może być uznane obecnie tylko takie wychowanie fizyczne, które zapewnia wszystkim uczniom solidne fundamenty zdrowia(fizycznego, psychicznego i społecznego), a także radość z regularnej aktywności ruchowej. 8. Wyposażenie ucznia w kompetencje umożliwiające uczestnictwo w kulturze fizycznej (ruchu), fundamentalnym składniku zdrowego stylu życia, wydaje się być wystarczającą legitymizacją wychowania fizycznego w programach szkolnych.

38. z-----Oorspronkelijk bericht-----Van: Meiners-Pieters, C.M.M. Verzonden: woensdag 20 oktober 2004 9:37Aan: 'Jerzy Pospiech'Onderwerp: FW: Re-presentation EYES Closing Ceremony/pospiechDear Mr Pospiech, In your speech you can inform the delegates of the way Poland hasarranged there physical education. As I understand you were the president of the commission that made the physical education programma for the Polish government (I've read a Dutch translation of your English article on this issue). I think Poland is far ahead and we can learn a lot from your approach. It would be nice if you elaborate a bit about the reason that Poland has chosen this approach on physical education and what other countries can learn from Poland (would it even work in every country?). W twojej prezentacji możesz przedstawić organizację wychowania fizycznego w Polsce. Jak mi wiadomo przewodniczyłeś zespołowi, który na zlecenie polskich władz opracował program wychowania fizycznego (czytałam holenderskie tłumaczenie twojego anglojęzycznego artykułu na ten temat). Myślę,że Polska przoduje pod tym względem i my możemy się wiele od was nauczyć. Dobrze byłoby, gdybyś powiedział coś na temat powodów dla których wybraliście taką koncepcję programową wychowania fizycznego i czego inne kraje mogłyby się nauczyć od Polski (co mogłoby się sprawdzić we wszystkich krajach?)

39. Wstecz

40. Dziękuję za cierpliwość i uwagę