Aleksandrów na tle Regionu Łódzkiego

2. Aleksandrów na tle Regionu Łódzkiego Prezentacja multimedialna

3. współczesne województwo łódzkie

4. znajduje się w samym środku Polski

5. jeszcze około 1800 roku te tereny porastały gęste lasy

6. których pozostałością jest np. Rezerwat Torfowiskowy Rąbień pod Aleksandrowem

7. dawniej była to Ziemia Łęczycka

8. gdzie podobno panoszył się diabeł Boruta

9. lud opowiadał o nim legendy Według legendy Boruta był żyjącym w XIV wieku szlachcicem. Około roku 1360, gdy budowany był Zamek Królewski w Łęczycy, król Kazimierz Wielki, przejeżdżając niedaleko Łęczycy, utknął w swej karecie na szerokich mokradłach. Silny młodzieniec o imieniu Boruta, pomógł mu i w zamian za to otrzymał zamek. Istnieje wiele wersji, jak Boruta stał się później diabłem. Ponoć w jego zamku pod koniec XIV wieku miał ukryć skarb książę mazowiecki. Do dziś, już ponad 700 lat w lochach zamku siedzi Boruta, czasami w nocy wychodząc na zewnątrz, pilnując skrzyń ze złotem. • Czart ten, niesłychanie sprytny i przebiegły, potrafi przybierać różne postaci: • jako „szlachcic” w kontuszu i z szablą przy boku spaceruje po zamkowym dziedzińcu, • w postaci „sowy” pilnuje lochów w zamku i skarbów w nich zgromadzonych, • jako ptak z ogromnymi skrzydłami widywany bywa na podłęczyckich łąkach, a ludzie mówią wtedy o nim ”błotny”, • jako Boruta „topielec”, przyjmuje kształt wielkiej ryby z rogami i pojawia się w wodach Bzury, • Boruta „czarny” z ogonem i widłami krąży w pobliżu romańskiej kolegiaty w Tumie, • w tumanie kurzu na polnych drogach tańczy Boruta „wietrzny”, • Boruta „bartnik” podkrada pszczelarzom miód z uli, • Boruta „młynarz” mieli mąkę w opuszczonym młynie, • Boruta „koń” galopuje nocami po polach. Boruta miał też swój udział przy wznoszeniu kolegiaty w Tumie. Jak głosi legenda, Boruta chciał obalić jej wieże: "ale wieża oparła się usiłowaniom diabła, tylko ślad łapy Boruty pozostał na murze i po dziś dzień można go jeszcze widzieć o kilka łokci od fundamentów”. We wszystkich legendach poświęconych diabłu Borucie objawia się on dużą przebiegłością oraz sprytem; wykazuje się także nadludzką siłą. Zwykle przechytrzał ludzi za pomocą swoich diabelskich "sztuczek", jednakże w wielu legendach objawia się on jako dobroczyńca, pomagając biednym. I do dziś Boruta płata figle w Łęczycy. Gdy tylko w zamku zgaśnie światło albo nie leci woda z kranów - zaraz wiadomo - diabeł w tym palce maczał.

10. ozdobą Łęczycy jest romańska kolegiata w Tumie z XII wieku

11. oraz królewski zamek Kazimierza Wielkiego z XIV wieku

12. gdzie współcześni rycerze kultywują dawne tradycje turniejowe

13. lud wiejski mieszkał w bielonych chatach i ubierał się w łowickie pasiaki

14. które można podziwiać w skansenie wiejskim koło Łowicza

15. około 1816 roku dziedzic Rafał Bratoszewski herbu Sulima założył miasto Aleksandrów

16. była to wzorcowa osada tkacka uznawana za "jedno z lepszych w Polszcze miasteczek"

17. od początku mieszkali tu oraz w całym regionie łódzkim wyznawcy różnych religii

18. mówiący różnymi językami niemieckim, polskim i jidysz

19. Aleksandrów początkowo był większy od Łodzi ale dziś jest oczywiście odwrotnie

20. oto najważniejsze zabytki z okresu początku miasta

21. domy tkaczy i zabytkowy park

22. około 1830 roku zaczął się rozwijać łódzki okręg włókienniczy

23. na jego stolicę szybko wyrosła Łódź z łódką w herbie

24. nowa przemysłowa metropolia do której z Aleksandrowa od 1910 r. jeździły tramwaje

25. oto Plac Wolności czyli Nowy Rynek gdzie zaczęła się historia przemysłowej Łodzi

26. i ulica Piotrkowska czyli bijące serce Łodzi

27. a na niej pomniki sławnych łodzian Rubinsteina, Tuwina, Reymonta, przemysłowców

28. fabryki Łodzi przemysłowej z XIX wieku

29. królestwo Izraela Poznańskiego dziś centrum handlowe Manufaktura

30. oraz pełen przepychu pałac Poznańskiego

31. o bajecznych bogactwach starego Izraela Poznańskiego krążyły legendy wśród robotników łódzkich Mówiono, że bogatemu Poznańskiemu złote ruble same się fabrykują. Podobno nawet jedną z komnat w pałacu przy Ogrodowej złotymi pięciorublówkami – na sztorc ułożonymi – wyłożyć zamierzał i to tak, by nie deptać po carskim wizerunku ani nie chadzać po dwugłowym orle, herbie Rosji. Według legendy podpatrzono, jak właściciel pałacu wypychał kieszenie złotymi i srebrnymi rublami branymi ze skrzyni umieszczonej w podziemiu. Ustawiony na dachu, przy kominie pałacowej kuchni kołowrotek obracał ukryty w kominie cały system kół, pasów i trybów, wybijając w prywatnej mennicy tysiące złotych i srebrnych monet. Jak wieść głosi, za każdym obrotem kołowrotka spadał do skrzyni jeden rubel! Legendy opowiadają o biesowskich udziałach w tworzeniu fabrykanckich fortun. O pokumaniu się właścicieli z samymi książętami piekieł, o cyrografach na wieży zamku w Łęczycy z diabłem podpisywanych. Ludzie gadali o częstych i tajemniczych nocnych wyjazdach w okolice bagien nad Bzurą, by się fabrykanci mogli z Borutą bratać. Mówiono, że diabły pozazdrościły sukcesów fabrykantom i jeden z nich drobny kuzyn Boruty Węsad, spróbował pracy u króla bawełny Scheiblera. Praca jego przy maszynie parowej, której ludzie przypisywali piekielne pochodzenie, napotkała opór robotników obawiających się utraty źródła dochodów. Bunt mający przepędzić diabła zakończył się przegraną robotników, których sąd w Łęczycy ukarał za niszczenie maszyn. Diabeł ocalał z pogromu.

32. który urodził się w 1833 roku w Aleksandrowie jako syn niezamożnegoi kupca Kalmana

33. Bibliografia • Aleksandrów Łódzki. Miasto trzech narodów, pod red. J. Wróbla, Aleksandrów Łódzki 2003. • Bunikiewicz W., Żywoty diabłów polskich, Poznań 2002. • Konicki Z., Dziwy nad Łódką. Łódź w baśni, legendzie, anegdocie, Łódź 1992. • Łęczyca. Historia i współczesność, pod red. T. Poklewskiego, Łęczyca 1988. • Łęczyca. Monografia miasta do 1990 roku, pod red. R. Rosina, Łęczyca-Łódź 2001. • Łódź. Dzieje miasta, pod red. R. Rosina, t. I do 1918 roku, Warszawa-Łódź 1980. • Łódź i województwo zapraszają. Turystyka, Łódź 2000. • Łódź w baśni i legendzie, Łódź 2001. • Na łowickim szlaku, Łowicz 2002. • O diable Borucie łęczyckie opowieści, Łęczyca 1979. • Pałac - Muzeum. Muzeum historii Miasta Łodzi. Informator – przewodnik, Łódź 1995. • Pietras T., Aleksandrów i okolice na dawnych mapach, „Aleksandrów wczoraj i dziś”, Aleksandrów 2001, s. 7-14. • Pietras T., Ludność Aleksandrowa według wyznań i narodowości od początków miasta do 1939 roku, „Aleksandrów wczoraj i dziś”, Aleksandrów 2003, s. 59-68. • Pietras T., Początki fortuny Poznańskich, „Wędrownik”, R. XLV, 2001, nr III (369), s. 51-52. • Podolska J., Łódź. Złota księga, Łódź 2004. • Skrzydło L., Rody fabrykanckie, Łódź 2000. • Słownik folkloru polskiego, pod red. J. Krzyżanowskiego, Warszawa 1965. • Tukaj H., Wróbel J., Aleksandrów Łódzki, Zarys dziejów 1816-1948, Aleksandrów 1992. • Wojalski M. Z., Kieszonkowa kronika dziejów Łodzi, Łódź 1996

34. Pracę przygotowali • Katarzyna Kluszczyńska • Katarzyna Podsiadła • Wojciech Gulak • Adam Małkiewicz • Konrad Szwed pod kierunkiem Marzeny Wlazłowicz-Pietras (Szkoła Podstawowa nr 4 w Aleksandrowie Łódzkim)