TÜBERKÜLOZ BİLDİRİMLERİ VE MEVZUAT

1. TÜBERKÜLOZ BİLDİRİMLERİ VE MEVZUAT Uz.Dr. Asiye İNAN SÜER 3 nolu Verem Savaş Dispanseri, Ankara Türk Toraks Derneği 17.yıllık kongre 04.04.2014

2. Herhangi bir ticari kuruluşla çıkar ilişkim yoktur.

3. Tüberküloz bildirimi zorunlu A grubu bir hastalıktır

4. Umumi Hıfzısıhha Kanunu (24.4.1930/1593sayı) Madde 113: Veremli hastanın isim ve adresi ile bildirimi zorunludur. Hastalar 8 gün, veremden ölümler 24 saat içinde tespit eden doktor tarafından en yakın sağlık kurumuna sözlü ya da yazılı bildirilir.

5. Umumi Hıfzısıhha Kanunu (24.4.1930/1593sayı) Madde 115: Hastanelerde, doğum evlerinde, hapishanelerde, diğe resmi veya özel sağlık ve yardım kuruluşlarındaki tüm verem hastaları ve verem ölümleri 24 saat içinde kurumun müdürü tarafından bildirilir. Askeri birlikler ve kuruluşlardaki veremliler de bağlı oldukları komutanlıklar aracılığıyla ilgili sağlık makamlarına bildirilir.

6. Bulaşıcı hastalıkların bildirimi sistemi yönergesi (24.02.2004/1534 sayı) • Madde 5: Her kurumda bildirimlerden sorumlu bir birim veya sağlık personeli belirlenir, kişi isimleri sağlık müdürlüğüne bildirilir. • Madde 8: Bildirilecek hastalıkların gruplandırılması, nasıl bildirileceği ve standart tanı kriterlerini içeren br rehber «Sürveyans ve Standart Tanı Rehberi» kullanılır. • Madde 14: Yönergeye uymayanlar hakkında önce uyarı yazısı yazılır, devamında düzelme olmazsa suç duyurusu yapılır.

7. Bulaşıcı hastalıkların bildirimi sistemi yönergesi (24.02.2004/1534 sayı) • Madde 9: Tüberkülozun dahil olduğu A grubu bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıkların bildirimi, ülke genelindeki hasta kabul eden ve tedavi düzenleyen bütün kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişi ve özel kuruluşlardan yapılır. • Form 014=Bildirimi Zorunlu Hastalıklar Fişi ile bildirim yapılır. • Tüberküloz için Sağlık Bakanlığı tarafından özel program yürütülmektedir.

8. SB Devlet hastaneleri SB eğitim hastaneleri Üniversite hastaneleri Belediye hastaneleri Diğer yataklı tedavi kurumları Özel Hekim Özel sağlık kurumları Form 014 Form 014 Form 014 İl Sağlık Müdürlüğü İlçe Grup Başkanlığı Sağlık ocakları Form 017 A Form 017 A Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Bulaşıcı ve Salgın hastalıklar Kontrolü Daire Başkanlığı Sıtma Savaş Daire Başkanlığı Verem Savaş Daire Başkanlığı Bilgi İşlem Daire Başkanlığı • Grup A Hastalıkların Bildirim Sistemi

9. Tüberkülozda Bildirim sistemi TB Tanısı/Tedavisi (hastane, VSD, özel hekim, aile hekimi vb) FormA,B/Form014 Süre: 1 gün O İlin Halk Sağlığı Müd. İl Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Birimi başka ilin hastası İl TB Koordinatörlüğü Bölge Verem Savaş Dispanseri adres yanlış Hastanın bulunması, kaydı, temaslı kontrolü, takibi

10. Kimler bildirilmelidir? Tanı* konulmuş ve/veya tedavi başlanmış her TB hastası bildirilir. *Bakteriyolojik, histopatolojikveya klinik olarak tanı konulabilir *Hiç tedavi almamış olsa bile TB tanılı ölümlerin de bildirimi gerekir.

11. Form 014*-Bulaşıcı hastalıklar bildirim formu • Hastanın adı soyadı • TC kimlik numarası • Hastalık tanısı • Adresi • Telefonu (mümkünse 2 ayrı numara) • Bildiren hekimin adı, soyadı, kurumu • Bildirim tarihi

12. Form A

13. Form B (Aylık)

14. İlaç bildirimi • TB tanısı koyan hastane yatan hasta için reçeteyle VSD’den ilaç istiyor. • VSD ilaç verirken «ilaç bildirim formu» düzenleyip Bulaşıcı hastalıklara faks çekiyor.

15. Bildirimin Nitelikleri • Doğru hasta (TB hastası) • Doğru bilgiler (kimlik, adres, telefon) • Doğru zaman (en kısa süre - 24 saat) • Doğru yer (Halk Sağlığı Müdürlüğü Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi)

16. Bildirim sorumluluğu • TB hastalığının bildiriminden hastalığı tespit eden hekim sorumludur. • Bildirim görevinin hekim tarafından bir başka çalışana verilmesi hekimin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz

17. Hastaneden Bildirim • Bildirim görevlisi (istatistik şubesi enfeksiyon kontrol ekibi vb) • Bildirim sorumlusu

18. Hastanelerde bildirim • Poliklinikte TB tanısı konulanlar • Serviste TB tedavisi başlananlar • Bakteriyoloji laboratuarında yayma pozitif veya kültür pozitif saptananlar • Patoloji laboratuarında granülamatöz iltihap saptananlar • Eczaneden TB ilacı verilenler (tek İsoniazid veya tek Rifampisin kullananlara dikkat) Yatan hastalarda 2 kez bildirim: -Tanı konulduğu gün (24 saat içinde Form 014 ile) -Taburcu olunca (epikriz ile)

19. Bildirimsiz kalan hasta • Mart 2014, Göğüs hast. polikliniğinde tanı: TB lenfadenit • Doktor bilgi notu ve reçete yazıyor, yazıya VSD adını da belirtiyor • Ancak bildirim unutuluyor • 20 gün sonra kontrole hasta gittiğinde; VSD’ye gitmemiş (gideceğini anlamamış) Eczanede ilaçları bulamamış sadece vitamin bulmuş onu içiyor Aile taraması yapılmamış (2 küçük çocuğu var) • Aynı gün VSD’ye yeniden yönlendirildi ve dosya açıldı, • Aile taraması yapıldı

20. Dispansere gelen bildirim formu

21. Verem Savaş Dispanserine (VSD) Gelen Bildirim • Hastaya adres-telefondan ulaşma çabaları • Gerçek adresi aynı mı? İlgili VSD neresi • TB tanısı var mı? • Tanı almamışsa: tanı koymaya yönelik çabalar • Tanısı varsa: -Dispanserde kayda alma -Temaslı taraması

22. Bildirim 1: DD • Şikayetle hastaneye başvuru, yaymalar negatif • Aktif sürveyansda “kültür (+)” olduğu için bildiriliyor • 3 noluVSD’ye bildirim geliyor • Adres yanlış(aile hekimi ve nufüsmüd.), yeni adres öğrenilemiyor. Tel yanlış. • Israrlı çabalar, aile hekiminin esnafa sormasıyla hastaya ulaşılıyor • Dispansere geldiğinde hastanın yaymaları da (+) • TB olduğundan haberi yok, seks sektöründe çalışıyor • Aile taramasında bir kardeşi de TB tanısı alıyor.

23. Bildirim 2: CS • Şubat 2014, EAH’depolklinikte muayene, AC filmi, ARB ve BT çekilmiş, antb verilmiş • Hasta tır şöforü, sonuç almaya ve göstermeye gitmemiş • Hastane ARB (+) gelince bildirim yapmış • Bildirim VSD’ye geldiği gün hasta arandı, tahlilleriyle VSD’ye davet edildi • AC filmi: yaygın infilt ve kavite • Bildirim yapan hastaneden bildirim görevlisi aranarak, balgam ARB teksif ve kültür pozitifliği öğrenildi • Hemen ilk doz HRZE içirildi.

24. Bildirimi sonuçlandırma • Dosya açıldı • Başka yerde tedavide (VSD bölgesinin hastası ancak başka bir VSD’de kayıtlı hasta) • Bölge dışı (başka bir VSD bölgesinde oturuyor) • TB değil • Ölüm • Ulaşılamadı-gelmedi

25. Bildirim sadece bir formalite değildir. • Ulusal TB Kontrol Programının yürütülebilmesi için ilk basamaktır.

26. Bildirim sayesinde; • TB hastalarının VSD’ye kaydı • TB şüphesi olanlarda; tanının doğrulanması • Tanısı kesinleşenlerde; tedavinin başlanıp sürdürülmesi, tamamlanması • Hasta temaslılarının muayenesi, hasta olanların ve koruyucu tedavi gerekenlerin tespiti

27. OLGU: Z.C. • Yayma (++++) Akciğer Tüberkülozu(TB) • İnşaat işçisi, gecekonduda yaşıyor, 5 çocuklu • Hastanede yatarken bildirim geliyor • Aile dispansere çağrılıp tetkik ediliyor • 2 çocuk (4 ve 7 yaş): TB tanısı alıyor • Diğer 3 çocuk ve eşi: Enfekte bile değil, 6 ay koruma veriliyor, koruma sonrası da enfekte değiller

28. Tüberkülozda bildirimin Ulusal Sürveyansa katkısı Tedavisi tamamlananlar Kayıtlı insidans Dispansere kaydedilenler ? Bildirimi yapılanlar ? Tüberküloz tanısı alanlar ? Sağlık kuruluşuna başvuranlar ? Şikayetlerinden, hasta olabileceğini düşünenler Gerçekinsidans Toplumdaki gerçek tüberkülozlu hasta sayısı

29. 3 nolu VSD 2013 TB hastalarının Bildirim Durumları/dökümü *48 hasta bildirimden önce VSD’ye geldi, 35’inde ise önce bildirim geldi biz hastayı çağırdık. ** Bildirimsiz olanların sadece 2’si bulaştırıcı AC TB idi.

30. 3 nolu VSD 2013 TB hastalarının Tanı yerlerine göre bildirim dökümü

31. VSD hekimi gözüyle bildirimdeki aksaklıklar • Sağlık personeli (öz. VSD tecrübesi olmayan) bildirimin önemini bilmiyor (farkındalık az) • Bazı hastalar bildirim dışı kalıyor • Bildirim geç yapılıyor • Bildirim doldurulurken eksik veya yanlış bilgiler (öz.adres-telefon) olabiliyor.

32. Son Söz • Bildirim TB kontrolünde çok önemlidir • Bildirimsiz bir hasta kontrol dışı dolayısıyla tedavisiz kalarak; toplum için risk oluşturabilir • Sağlık çalışanlarının bu konudaki farkındalıkları ve duyarlılıkları; bildirim konusundaki eksiklikleri azaltacaktır.

33. Teşekkürler