De coachende rol van de psycholoog in een palliatief support team (in een ziekenhuis )

1. De coachende rol van de psycholoog in een palliatief support team (in een ziekenhuis) Studiedag Federatie Palliatieve zorg Vlaanderen Sint-Niklaas, 15.12.2006 Walter Rombouts Klinisch Psycholoog dienst medische oncologie en palliatief support team UZ Leuven Opleider bureau voor opleiding en vorming Perspectief Holsbeek

2. ter inleiding • PST dat zijn ‘structurele’ opdracht opneemt • En dus niet alleen • Patiëntenzorg • Oncologische patiënten • Ontslag van patiënten

3. Coachende rol op verschillende niveaus Coaching van • Eigen patiëntenzorg als PST • Verhouding van het PST tgo de vragende teams • Verhouding van het PST tgo zichzelf als team • Verhouding van de teamleden tgo zichzelf als hulpverlener

4. Coaching van de eigen patiëntenzorg als PST • Integreren we de psychologische dimensie ? Ook bij ernstige lichamelijke verschijnselen als misselijkheid, braken, delier, verwardheid…. • Hoe omgaan met overdracht en tegenoverdracht ? • Andere teamleden van het PST helpen om te gaan met ernstige emoties in (hun) patiëntenzorg • Hoe een interventie met een familie/omgeving opzetten (gezinsgesprek, inzet benoemen…) • RESULTAAT: • structuur brengen in moeilijke situaties • Uitbouw van psychologische en systeemgerichte vaardigheden

5. Coaching van de verhouding van het PST tgo de vragende teams • Hanteren van de eenvoudige vraag: • Is dit een ‘crisisvraag’ van het vragende team ? • Is dit een ‘weloverwogen’ vraag van het vragende team ? • ‘Beslissingsboom rond eigen handelen als team’ • Helpen om de ‘tegenoverdracht’ van het vragende team bespreekbaar te maken ! • Casus TIM • PST vragen leren stellen aan het vragende team “Leer ons begrijpen hoe het komt dat…”

6. Coaching van de verhouding van het PST tgo de vragende teams • Opzetten van “gesprekken tussen PST en team” over eigen functioneren van ander team • Hoe gaan wij om met euthanasievragen ? • Hoe overleggen wij bij palliatieve patiënten tussen artsen en verpleegkundigen ? • Adviezen geven aan andere teams ipv zelf op te nemen • Zouden wij, als vragend team, voeding stoppen ? • Hoe kunnen wij, als vragend team, zelf een palliatief beleid starten en uitbouwen ?

7. Coaching van het PST in de “verhouding met zichzelf” • Uitbouw van de “procesfunctie” van het PST (tgo de “produktfunctie”, bv patiëntenzorg) • Dit is het bevorderen van het proces van ontwikkeling van palliatieve zorg binnen de eigen instelling

8. Coaching van het PST in de “verhouding met zichzelf” • Uitbouw procesfunctie • VIA PROJECTEN • bv Scharniermomenten • VIA ONDERSTEUNING VAN REFERENTIEFIGUREN • bv Intervisie referentieverpleegkundigen • VIA (SAMEN WERKEN AAN) ONDERZOEK • Bv Onderzoek ‘Wat weten patiënten over eigen diagnose en prognose’; ‘Kijk op ethische besluitvorming vanuit verschillende beroepsgroepen’ • Kijk op eigen ‘cyclische ontwikkeling’ • Eerst kwam oncologie, en toen ging het goed… • En toen kwamen andere diensten, en begon alles opnieuw ! • Wat wil dit zeggen voor ons ? • Ons gedrag ? • Onze beleving ?

9. Coaching van de teamleden in de verhouding met zichzelf als hulpverlener • “Je helpt ons te leren uit de situaties…”: REFLECTEREND LEREN BEVORDEREN • “Doelbewust van het individueel verhaal het verhaal van de groep maken…”: EMOTIONELE ONDERSTEUNING TER PREVENTIE VAN EMOTIONAL FATIGUE (Figley) LET OP: niet de psycholoog voor anderen, maar iedereen voor iedereen binnen het team !!!

10. Coach… • Emancipatorisch tav andere teamleden • Empoweren • ‘werken met de lichtjes…’ • Ook bij zeer moeilijke psychologische begeleidingen ! Niet snel overnemen • In het eigen team, en in de teams waarmee samengewerkt wordt: “woorden wekken, voorbeelden strekken” • Dit wil niet zeggen “niet kritisch !”

11. Coach… • Veiligheid creëren om uit fouten te leren • Veiligheid creëren om kwetsbaarheid bespreekbaar te maken • Voorbeeldfunctie rond kwetsbaarheid • Voorbeeldfunctie rond bevraging van zichzelf