GÜZEL KOKULU MİKROKAPSÜL İÇEREN ANTİ-BAKTERİYEL AYAKKABI TABANLIĞI Enfal KAYAHAN, Sennur ALAY AKSOY

1. GÜZEL KOKULU MİKROKAPSÜL İÇEREN ANTİ-BAKTERİYEL AYAKKABI TABANLIĞI Enfal KAYAHAN, Sennur ALAY AKSOY Süleyman Demirel Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Tekstil Mühendisliği Bölümü,ISPARTA 1. Özet Bu projede, ayak kokusu problemi için, daha pratik bir çözüm olduğuna inandığımız ayakkabı tabanlığı üretimi amaçlanmıştır. Bu ürün bakteri oluşumunu önlemek için, doğal anti-bakteriyel bir lif olan soya lifinden üretilecektir. Soya lifinden üretilecek olan tekstil yüzeyinin dokusuz yüzey olması planlanmaktadır. Ayrıca nihai ürüne yüzey oluşumu sırasında veya sonrasında kokulu mikrokapsül aplikesiyle, hoş bir koku da kazandırılmış olacaktır. 2. Abstract In this project, the production of arch support is aimed which is considered a more practial solution for food odor problem. This product, to prevent the growth of bacteria, will be produced from soybean fiber which is a natural antibacterial fiber. The textile surface made of soybean fiber, is intended be non-woven. In addition, during or after the formation of the final product, fragrant microcapsule will be applied and a nice smell will be provided. 3. Projenin amacı Bu projenin amacı, bir çok insan için sıkıntılı bir durum olan ayak kokusu problemine etkili, pratik ve ucuz bir çözüm bulmaktır. Soya lifinden mamül ayakkabı tabanlığı antibakteriyel özelliği sayesinde bakteri oluşumunu engelleyecek, üstün nem tutma kapasitesiyle ayaklardaki terlemeyi minimize edecek ve içerdiği kokulu mikrokapsüllerle kullanıcıya farklı koku opsiyonları sunacaktır. Ayrıca bütün ayak numaralarına göre kesilmiş ve düşük gramajlı olduğundan ayakkabıların içine yerleştirilmesinde de hiçbir sıkıntı yaşanmayacaktır. 4. Giriş Ayak kokusu, ayakların terlemesi ve bakteri üremeye başlaması neticesinde vuku bulan ve bir çok insanı sıkıntıya sokan, istenmeyen bir durumdur. • Telafisi için anti bakteriyel sabunlar, terleme önleyici (antiperspirant)lar, ayak için üretilmiş olan ter önleyiciler, bakteri gelişimini durdurmak için anti bakteriyel jel ve ayak mantarını önlemek için mantar önleyici (antifungal) tozların kullanımı ayrıca günde birkaç defa çorapların değiştirilmesi vs. tavsiye edilmekteyse de, bu tedbirlerin hepsi özellikle çalışan insanlar için ekstra zaman gerektirmektedir. • Bu projede, üretilmesi hedeflenen mamül ürün ayakkabı tabanlığının, söz konusu sorun için daha pratik bir çözüm olacağına inanılmaktadır. Çünkü tabanlığın üretiminde kullanılacak soya lifinden mamul tekstil yüzeyi hem anti-bakteriyel aktiviteye hem de üstün nem alma ve çabuk kuruma özelliklerine sahiptir. Bu avantajlara ek olarak soya maliyeti düşük bir elyaftır. • Soya lifi; • Islaklığı hızlıca atması ve nemi kurutması, • Rahat ve ferah temas duyusu vermesi, • Ütüleme rahatlığı, hafif parlak, ve yumuşak olması, cildi yumuşatması ve nemlendirmesi, • Anti-Bakteriyel olup, bakterilerin oluşumunu engellemesi (Epiphyte, Gelanshi negatif bakteri ve electropositif bakteri, vs.  • gibi her türlü pathogen’i etkili bir şekilde önleyen bir yapıya sahip olma) gibi fonksiyonları sayesinde son yıllarda sektörde oldukça popüler bir hale gelmiştir. • Kokulu mikrokapsüller çeşitli duvar materyalleri kullanılarak (melamin, siklodektrin, kitosan vs.) üretilen, içerdikleri koku esansını kontrollü salınımla dışarıya veren mikro boyutlu partiküllerdir. Yapılan araştırmalara göre koku insanın satın alma içgüdüsünü doğrudan etkilediğinden, yenilikçi tekstil ürünlerine kokulu mikrokapsül aplikesi revaçta bir konudur. Öte yandan çeşitli kokuların aromaterapi etkileri nedeniyle de kokulu mikrokapsüller dikkat çekmektedir. Çünkü, günümüzde konvansiyonel tekstil ürünlerinden ziyade katma değeri yüksek yenilikçi • tekstil ürünlerine olan ilgi hızla artmaktadır. Bu alanda hem bilimsel araştırmaların, hem de tekstil üretici firmalarının Ar-Ge yatırımlarının arttığı görülmektedir. 7. Kaynaklar ALAY,S., 2010, Isıl enerji depolama özellikli mikrokapsüller içeren akıllı tekstil ürünlerinin geliştirilmesi, Doktora Tez, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta. COŞKUN, E., 2007, Akıllı Tekstiller ve Genel Özellikleri, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana GÖDE, F., KAYA, K., ALAY, S., 21-22 Ekim 2010 Koku İçeren Mikrokapsüllerin Sentezi, Karakterizasyonu ve Tekstile Uygulanması, Akıllı Tekstil Teknolojileri Ar-Ge Proje Pazarı, Gaziantep, Türkiye tekstilkütüphane.blogspot.com/protein esaslı suni lifler-zein-soya www.netdoktorum.com/sağlık/haberoku www.hayteks.biz.tr/soyasilk.php Piyasada üretilmekte olan kokulu kapsüllerin çeşitleri, herkesin zevkine hitap edecek bir koku yelpazesinin oluşturulmasını da mümkün kılacaktır. Güzel kokulu mikrokapsül aplike edilmiş, dokusuz yüzey yapılar, tekstil sektöründe kullanılan bilgisayarlı kalıp makineleri vasıtasıyla ayakkabı numaralarına göre kesilecek, tabanlıkların altına ince bir tabaka yapışkan madde sürülecek bu sayede kullanım esnasında ürünün kayması engellenecektir. Son yıllarda sektörde oldukça popüler olan süt kazeini, bambu elyaflarının konfor özellikleri ve bunun yanında nihai ürünün maliyeti dikkate alınarak farklı tür elyaflarla da üretim denemeleri yapılabilir. Şekil 3’de antibakteriyel ayakkabı tabanlığının temsili resmi gösterilmektedir (gittigidiyor.com) 6. Beklenen Sonuç Bu proje çalışması neticesinde, doğal anti bakteriyel bir lif olan, maliyeti düşük soya lifinden üretilmiş dokusuz yüzey kumaşlara kokulu mikrokapsül aplikesiyle, pratik bir kullanımı olan ayakkabı tabanlığı üretiminin gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir. Üretilen mamül tekstilde kullanılan bilgisayarlı kalıp makineleri yardımıyla bütün ayak numaralarına göre kesilmiş olacak, non-woven olduğu için kesildikten sonra sökülmeyecek ve bir yüzeyine sürülmüş ince yapışkan sayesinde kullanım esnasında kaymayacaktır. Ortaya çıkacak olan ürünün, birçok insanın ihtiyacına cevap vermesi ayrıca ticari açıdan da kayda değer bir başarı elde etmesi beklenmektedir. Şekil 1’de mikrokapsül yapısı verilmiştir (Ghosh, 2006). Şekil 2’de tekstil yüzeyine aplike edilmiş mikrokapsüllerin mikroskop altındaki görüntüsü verilmiştir (Coşkun, 2007). 5. Yaklaşım Literatürde yapılan çalışmalar incelendiğinde, tekstil ürünlerine kokulu veya ısı depolayan mikrokapsül uygulamaları gündemde konulardır. Fakat kokulu mikrokapsüller genelde el örgüsü yün ve akrilik ipliklerine ya da çamaşır makineleri için üretilen deterjanlara ilave edilmişlerdir. Bu projede ise koku maddesi içeren mikrokapsüllerin ayakkabılarda kötü koku oluşumunu önleyici bir ürün üretiminde kullanılması konusuna odaklanılmaktadır. Nihai ürün olan antibakteriyel ayakkabı tabanlığına tutundurulacak mikrokapsüller proje kapsamında üretilmeyecek, dışarıdan satın alınacaktır. Ayrıca mikrokapsül aplikesinin non-woven kumaş üretimi esnasında gerçekleştirilmesi amaçlandığından, ilave bir proses söz konusu olamayacak ve maliyet düşecektir. İkinci bir seçenek olarak da, mikrokapsüllerin hazırlanan yüzeylere apre kimyasalları gibi bağlanmaları seçeneği değerlendirilecektir. Her iki durumda da mikrokapsüllerin kumaş yapısında kalıcılığını artırmak için çapraz bağlayıcı kullanılacaktır. Arş. Gör. Enfal KAYAHAN, Süleyman Demirel Üniversitesi, Tekstil Mühendisliği Bölümü, 32260ISPARTA/TURKEY Tel: +90 0246 211 80 66 e-mail: enfalkayahan@sdu.edu.tr