290 likes | 779 Views
Java 13. Psikologji Fiziologjike. Semundjet mendore. Shkaktohen nga nderprerja e cirkuiteve qe kontrollojne aspektin konjitiv, motivacional, perceptual dhe afektiv te njeriut c’rregullime afektive C’rregullime te ankthit Skizofrenia . Semundjet mendore. Shfaqen si rezultat i:
E N D
Java 13 Psikologji Fiziologjike
Semundjet mendore Shkaktohen nga nderprerja e cirkuiteve qe kontrollojne aspektin konjitiv, motivacional, perceptual dhe afektiv te njeriut c’rregullime afektive C’rregullime te ankthit Skizofrenia
Semundjet mendore • Shfaqen si rezultat i: • c’rregullimeve kimike apo strukturale te trurit. Shpesh kane natyre gjenetike • Faktoreve ambientale, kushtet e jeteses • Kombinimeve te faktorit gjenetik me ate ambiental
C’rregullimet afektive (te sjelljes) Karakterizohen nga shfaqja e ndryshimeve ekstreme te menyres se sjelljes Lindin si rezultat i mungeses se aminave te serotonina dhe norepinefrina (teroia monoamine e depresionit) Emocione ekstreme Mani Depresion unipolar C’rregullimi bipolar
Depresioni unipolar I zakonshem tek njeriu Shoqerohet me probleme oreksi Veshtiresi per te fjetur Shperqendrim i lehte
C’rregullimi bipolar Njihet edhe si c’rregullimi maniako-depresiv Simptoma te njejta me depresionin unipolar Njeriu eshte energjik Mbivleresim per veten, eufori, gjykim i keq 2-3 jave deri ne vite Eshte kronik
Trajtimi Psikoterapi Trajtim biologjik: Drogat antidepresante Terapia elektrokompulsive Terapia e kurimit me litium
Drogat antidepresante Rritin nivelin e serotonines dhe norepinefrines Prozaku ul simptomat e depresionit, prodhon pak efekte anesore tek organizmi Trajtimi i depresionit me prozak shfaq probleme ne ato raste kur ky prodhon sjellje violente dhe nxit vetevrasjen Perdoret per depresione te lehta dhe per c’rregullimet obsesive-kompulsive
Terapia elektrokompulsive Perdoret ne depresioini unipolar ne 90% te rasteve Kryhet me rryme elektrike me intensitet te moderuar Perdoret anestezi, relaksim muskular dhe oksigjen Eliminon shfaqjen e krizave epileptike apo bllokimet e frymemarrjes Ndikon tek neurotransmetuesit
Terapia elektrokompulsive Ka efekte anesore: Humbje e orientimit Harrese Humbje e perkohshme e kujteses
Kurimi me litium Perdoret per c’rregullimin bipolar Perdoret per te ruajtur ose trajtuar fazen neurale te c’rregullimit Ndalon episodet depresive Ka efekt te shpejte mbi manine 5-10 dite pas perdorimit
C’rregullimet e ankthit Ndryshe nga ato efektive c’rregullimet e ankthit Simptoma: ankth i ashper frike Manifestohet me axhitim, djersitje, tharje e gojes Nivel i larte ankthi Nuk humbet kontakti me realitetin 3 kategori:
1. Ankthi i panikut Shfaqje e menjehershme e ankthit ekstrem Marrje fryme, rrahje zemre, djersitje, terror, frike etj. 3-4 here ne jave 15-20 minuta Shfaqet spontanisht, dhe ne rrethana jo te frikshme Nivel i ulet i norepinefrines
2. C’rregullimet obsesive-kompulsive Mjaft te perhapura Shfaqen permes ideve, mendimeve, deshirave dhe ceshtjeve qe qendrojne ne ndergjegjen e njeriut dhe refuzojne te largohen Obesione te lehta (sjellje) Obsesione te forta (sjellje + simptoma fizike, nuk dalin ne publik, jetojne me friken se do u ndodhe ndonje gje ne cdo cast
2. C’rregullimet obsesive-kompulsive Kompulsionet jane aksione te perseritura pa ndonje arsye logjike Gjendje e ndergjegjshme Pafuqi per te ndaluar keto sjellje Deficit te neurotransmetuesve ne ganglian bazale Kurohet me droga antiobesionale
3. Skizofrenia C’rregullimi me i rende psikologjik Humbje e kontaktit me realitetin Shkeputje mes ndjenjave dhe te menduarit te njeriut Simptoma pozitive: prezenca e sjelljeve anormale si halucincionet dhe deluzionet Simptoma negative: mungese sjelljeje
3. Skizofrenia Origjine biologjke Teoria e dopamines: marrja e droges amfetamine rrit nivelin e dopamines ne trupsikoza amfetaminozekurohet me drogera antiskizofrenike qe bllokojne rritjen e dopamines Efekte anesore: Parkinson Drogerat antiskizofrenike nuk jane efektive ne trajtimin e simptomave negative
3. Skizofrenia Teoria dysindromeshe: skizofrenia ndertohet nga dy c’rregullime te ndryshme, tipi 1 dhe tipi 2 Tipi 1 rezulton nga teprica e receptoreve te dopamines Tipi 2 rezulton nga demtime strukturale te trurit
Sjellja Baza neurale eshte ne korteksin frontal Shfaqen kryesisht simptomat negative Humbje e sjelljes sociale dhe reagimit emocional Sistemi limbik pergjegjes per simptomat pzitive
Kujtesa Aftesia e trurit per te lidhur te tashmen me te ardhmen Tipar pershtates vetem tek speciet me te zhvilluara Aftesi e domosdoshme mbijetese Shfaqja e emocioneve lidhet drejtperdrejt me kujtesen Kujtesa lidhet ngushte me procese superiore si perceptimi dhe te mesuarit
Teoria e konsolidimit te kujteses Kemi aftesi per te kujtuar histori te ndodhura shume kohe me pare dhe te harrojme ngjarje te disa minutave me pare Kujtesa afatshkurter (KASH): perfshin kujtimet qe jane aktive dhe prezente ne nje moment te dhene Kujtesa afatgjate (KAGJ): perfshin kujtimet qe jane depozituar per periudha te gjata kohe
Teoria e konsolidimit te kujteses D. Hebb: informacioni kalon ne menyre graduale nga KASH NE KAGJ Ne fazat e hershme kujtesa eshte e cenueshme nga nderhyrjet. Kur ndodh transformimi kujtesa behet shume rezistenteka nje moment kur kujtesa konsolidohet Kujtesa leviz nga nje gjendje e cenueshme ne KASH drejt nje gjendjeje me rezistente ne KAGJ
Teoria e konsolidimit te kujteses Amnezia retrograda: paaftesia qe kane njerezit e aksidentua per te kujtuar ngjarje qe kane ndodhur para traumes nervore Keto ngjarje nuk kane psur mundesi te konsolidohen dhe shkaterrohen
Procesi i konsolidimit te kujteses Chorover dhe Schiller konfirmuan teorine e konsolidimit KAGJ ka nje kapacitet qe varet nga rendesia perceptuese e ngjarjes dhe nga efekti i saj emocional Ne konsolidim ndihmojne hormoni epinefrin, hormoni adrenokortikotrof dhe neurotransmetuesi neuroepinefrin. Ketarritin aktivitetin ne tru menjehere pas trajnimit rrisin nxitjen e SNrritet konsolidimi
Faktore ndihmues ne konsolidim Hormone Neurotransmetues Drogera Opiatet reflektojne ulje te nivelit te norepinefrines Morfina vepron mbi endorfinat dhe shkakton amnezi retrograde Naloksoni pengon endorfinat, nuk e demtojne ruajtjen por e lehtesojne
Faktore ndihmues ne konsolidim Epinefrina konsolidon kapacitetet e dobeta te kujtesave Epinefrina nuk vepron direkt ne tru por nepermjet nervave periferike (nervi vagus) si dhe nepermjet prodhimit te glukozes Demtimi i amigdales ndikon ne efektin e norepinefrines
Mosha dhe kujtesa Relacion i drejte Konsolidimi zhvillohet ngadale tek moshat e reja Konsolidimi gradualisht humbet tek moshat e vjetra