Psikologji komunikimi

Psikologji komunikimi Leksioni i pestë

Përfaqëson një sistem të plotë e të përkryer mekanizmash që e vënë atë në lëvizje • Në krahasim me komunikimet e gjallesave të tjera, komunikimi njerëzor karakterizohet si një sistem i lartë komunikimi, i vetëdijshëm dhe i qëllimshëm Komunikimi njerëzor si sistem

Ka njëaparat universal drejtimi dhe kontrolli (proceset mendore) • Ka një kompleks kanalesh, përdor organet e shqisave dhe aparatin shqisor • Synon të arrijë objektivat e njeriut • Ka një përmbajtje dhe shtjellohet brenda një strukturë organizative relativisht të qartë • Përdor taktika, strategji, metoda, stile • Mbështetet në disa ligjësi, parime e rregulla Komunikimi si sistem

Dhënie-marrje • Marrje-dhënie Dy nënsisteme

Kanë rol qëndror aftësitë mendore • Truri bombardohet nga stimuj të shumtë që i quajmë inpute. • Aftësitë mendore bëjnë të mundur ruajtjen dhe përdorimin e dijeve, emocioneve, sjelljeve dhe qëndrimet • Inputet ndërtojnë mesazhet që tejçohen Nënsistemi dhënie-marrje

Mesazhi

Kanë të bëjnë me përpjekjet e ndërgjegjshme për tëkomunikuar me tëtjerët nëpërmjetgjuhës dhe tëfolurit në atëgjuhë • Përdorimiisimboleveverbale: tipari mëunikikomunikimitnjerëzor Mesazhetverbale të qëllimshme

Janëgjërat qëthemi pa u menduar (për kuptimin e tyre), me fjalëdheshprehje • I përdorim pa ndonjë qëllim tëcaktuar • Janë tëpandërgjegjshëm dhendodh qëndërgjegjësohemi për to nërast feedback • Zvogëlohet përdorimiityre me rritjen e aftësivekomunikuese Mesazhetverbale tëpaqëllimshme

Përcillen në mënyrë të ndërgjegjshme me anë të «gjuhës» së trupit (gjuha joverbale) • Kjo gjuhëështë nën kontrollin tonë sepse jemi të ndërgjegjshëm në përdorimin e tyre • Mbështesin mesazhet verbale • Shpreh më qartë gjendjen emocionale të individit dhe është më i besueshëm Mesazhe joverbale të qëllimshme

Bën pjesëçdo mesazh joverbal që transmetohet pa kontrollin e vetëdijes • Transmetojmë tek tjetri diçka që nuk do të dëshironim të transmetonim • Zvogëlohet numri i tyre në lidhje me rritjen e aftësive së komunikimit Mesazhe joverbale të paqëllimshme

- Jemi të vetëdijshëm për ekzistencën e tyre në rast interference • Janë të shumëllojshëm • Shumëllojshmëria e kanaleve rrit mundësinë e komunikimit Kanalet e komunikimit

Pengojnë efikasitetin e komunikimit • Sjellin keqkuptime, dëmtime, deformime dhe ndërprerje të komunikimit • Psh., zhurmat, mjedisi, ndriçimi (i zbehtë apo shkëlqyes), aromat e forta, tingujt e shqiptuar keq etj. Interferencat

Interferencat teknike • Kur dërguesi shqipton fjalët paqartësisht • Kur marrësi percepton shformime në stimujt dhe informacionin e marrë • Interferencat semantike • Kur marrësi nuk i jep sinjalit atë kuptim që i jep dërguesi • Keqkuptime në bazë të fjalëve (ndodh për një kohë të shkurtër) Interferencat

Aktivizimi intensiv i perceptimit me theks vizual • Karakteri dinamik i raportit bashkëbisedues (ndryshueshmëria kohore si rezultat i bashkëveprimit) - Komunikimi nuk është statik Komunikimi në sensin marrje- dhënie

Teoria e kompetencës komunikative: • Tërësi kushtesh për njohjen dhe zbatimin e rregullave, që mundësojnë realizimin e komunikimit Aftësia komunikuese

Ndihmon në përkatësinë në një grup • Aftësi për të prodhuar dhe për të komunikuar mesazhe, në ndërvënie komunikative me folës të tjerë • Aftësi gjuhësore dhe jashtëgjuhësore Teoria e kompetencës komunikative

Duhet formuluar qartë teoria e ekzekutimit, në ndërlidhje me një kontekst të caktuar që e kushtëzon • Mosnënvlerësim i kuptimeve të dyta të mesazhit (nuancat stilistikore ose stili i komunikimit) • Duhen kuptuar për çfarë shërbejnë mesazhet gjuhësore dhe jogjuhësore Teoria e kompetencës komunikative

Background knowledge (njohuria vetiake) • Foreground knowledge (njohuria e jashtme) • Emergent grounds (zona emergjente) • Transcendent grounds (zona e prejardhur) • Njohuritë sociosituacionale 5 tregues në aftësinë e komunikimit

Zotërimi i njohurive të cilat shërbejnë si parakushte të mirëfillta e universale në bashkëbisedim • Përgjegjës për zhvillimin e rregullt dhe të arsyeshëm të bashkëbisedimit Bakground knowledge (njohuria vetiake)

Njohuritë rreth atyre rregullave të komunikimit që janë të pranishme vetëm në disa situata ndërkohë që mungojnë në disa të tjera • Këto njohuri janë evidente kur shkelen rregullat Foreground knowledge (njohuria e jashtme)

Njohuritë e nevojshme në njëçast të caktuar të ndërveprimit komunikativ Emergent grounds (zona emergjente)

Janë njohuri që janë të rëndësishme për pjesëtarët e bashkëbisedimit • Janë njohuritë «bomba» që dialoguesit i nxjerrin nëçastin oportun për përfitim vetiak Transcendent grounds (zona e prejardhur)

Përfaqësojnë kulturën e situatës, zotërojnë një sërë qëndrimesh, lidhen me elementë të karakterit të ngushtë Njohuria sociosituacionale

Kompetenca gjuhësore • Kompetenca kinetike • Kompetenca paragjuhësore • Kompetenca prosemike • Kompetenca performative • Kompetenca pragmatike • Kompetenca sociokulturore Kompetencat e komunikimit

Aftësia për të moduluar disa cilësi të kuptimit si emfaza, rënia e shqiptimit, thirrjet, ritmet e të qeshurit etj. Kompetenca paragjuhësore

Aftësia për të prodhuar dhe interpretuar shenja verbale • E ndajmë në: • Nënkompetencë fonologjike (aftësi për prodhim dhe njohje tingujsh) • Nënkompetencë sintaksore (aftësi per formim fjalish) • Nënkompetencë semantike (aftësi për prodhim dhe njohje kuptimesh) • Nënkompetencë tekstuale (aftësi lidhjeje dhe ndërthurjeje të fjalive) Kompetenca gjuhësore

Aftësia për të realizuar komunikimin nëpërmjet shenjave gjestuale, shprehjeve të mimikës, lëvizjes së duarve, syve etj. Kompetenca kinetike

Aftësia për t’u orientuar në hapësirat e komunikimit dhe për të përcaktuar largësitë ndërvetiake të aktit komunikativ Kompetenca prosemike

Aftësia e ndërveprimit shoqëror • Përdorimi i aktit gjuhësor dhe jogjuhësor për të realizuar qëllimin komunikativ vetiak Kompetenca performative

Aftësia e përdorimit të shenjave gjuhësore dhe jogjuhësore në përputhje me situatën dhe qëllimet vetiake Kompetenca pragmatike

Aftësia për të njohur situatat shoqërore dhe marrëdhëniet e rolit • Aftësia për të njohur dhe për të kapur kuptimet dhe elementët dallues të një kulture të veçantë Kompetenca sociokulturore

Janë të integruara në procesin e sjelljes komunikative, që mund të shpërbëhet në elementë të veçantë, vetëm për qëllime analize Kompetenca të tjera të pakategorizuara

Janë elementë të veçantë që analizohen në kuadrin e ndërveprimit komunikativ. • Këta elementë janë nën gjendjen e ndryshueshmërisë së përhershme Elementët dinamikë të ndërveprimit

Sistemi verbal intonacional • Sistemi paragjuhësor • Sistemi kinetik Sistemet ku kategorizohen elementët

Përdorimi i emfazës, i theksimeve, i ndryshimeve të zërit, pra fjalët por edhe intonacioni Sistemi verbal intonacional

Mërmëritja, pëshpërima, e qeshura, kollitja, ritmi, shpejtësia e bisedës, pauzat e hezitimit Sistemi paragjuhësor

Lëvizjet e kokës, të duarve, të trupit,shprehjet e fytyrës, shikimi, kontakti pamor reciprok Sistemi kinetik

E gjithë sjellja, verbale dhe joverbale, në situata bashkëveprimi ka një vlerë komunikimi pavarësisht nga qëllimet e bashkëbiseduesve. Teoria e komunikimit sipas Watzlawick

Nuk është e mundur të mos komunikohet • Çdo komunikim ka një aspekt përmbajtjeje dhe një aspekt lidhjeje • Natyra e një komunikimi varet nga pikëzimi i sekuencës së komunikimit mes komunikuesve. • Qeniet njerëzore komunikojnë me modulin numerik dhe me atë analogjik • Shkëmbimet komunikative janë simetrike ose përplotësuese sipas rastit 5 aksiomat e komunikimit njerëzor

Edhe heshtja ka vlerë mesazhi • Nëse A nuk do të komunikojë me B, krijohen 4 lidhje: Nuk është e mundur të mos komunikohet

Refuzim i komunikimit: nëse është eksplicite dhe e motivuar kemi një komunikim të përshtatshëm Lidhja e parë në aksiomën e parë

Pranim pa kushte i komunikimit: A pranon të komunikojë me B Lidhja e dytë në aksiomën e parë

Skualifikim i komunikimit: A i komunikon B se komunikimi i tij nuk vlen, është pa vlerë Lidhja e tretë në aksiomën e parë

Simptoma si komunikim: A stimulon çfarëdo lloj gjendje vështirësie që mund të justifikojë mospranimin e komunikimit. (Mesazhi indirekt , implicit, do të ishte: «do të më pëlqente shumë të flisja me ty, por ka diçka më të fortë se unë, që më pengon ta bëj». Lidhja e katërt në aksiomën e parë

A i komunikon B se si sheh veten (bën një përcaktim të vetes, të rolit të tij dhe të llojit të lidhjes ekzistuese • B mund të përgjigjet në 4 mënyra: Niveli i përmbajtjes dhe i lidhjes

Konfirmim: B konfirmon përcaktimin që ka A për veten në lidhje Lidhja e parë në aksiomën e dytë

Refuzim: B nuk pranon përcaktimin që A ka dhënë për veten, duket sikur i thotë: «e ke gabim» Lidhja e dytë në aksiomën e dytë

Diskonfirmim: B mohon realitetin e A si emetues i vetpërcaktimit (vlerësimit), është njëlloj sikur t’i thotë «nuk ekziston». Lidhja e tretë në aksiomën e dytë

Diskutim mbi lidhjen: B pranon përmbajtjen dhe përcaktimin që A ka dhënë për lidhjen dhe për veten dhe në të njëjtën kohë hap mundësinë e një rishikimi të përcaktimit të roleve, në tentativën për të spostuar lidhjen nga përplotësuese në simetrike, nga rolet tek personat Lidhja e katërt në aksiomën e dytë

Nërastet kur kemi mospërputhje pikëzimi mund tëkrijohet njëdyshim se kush ështëshkaku dhe kush ështëefekti. • Nëkonfliktet e pikëzimit (shenjave të pikëzimit), bashkëbiseduesi beson se po reagon ndaj disa sjelljeve dhe jo se po i provokon ai vetë. Pikëzimi i shkëmbimeve komunikative

Psikologji komunikimi