220 likes | 902 Views
Java 9. Psikologji Fiziologjike. Te piret. Ndryshueshmeria e sasise se pirjes se ujit varet nga faktore klimatike dhe jetesore Rruga neurale eshte e njejte si per procesin e te ngrenit Njeriu eshte I afte te rezervoje sasi ushqimore por jo sasi ujore ne organizem
E N D
Java 9 Psikologji Fiziologjike
Te piret Ndryshueshmeria e sasise se pirjes se ujitvaretngafaktoreklimatikedhejetesore Rruganeuraleeshte e njejtesi per procesin e tengrenit Njeriueshte I afteterezervojesasiushqimoreporjosasiujore ne organizem Natyreomeostatike: mungesa e ujitsinjalizohet ne sisteminnervorreagon duke marreuje
Rastemungeseuji Kafshakerkontepijeujengagoja (pergjigjeesplicite) Kafshakryennjepergjigjedrejtuarorganizmit ne brendesi (implicite) fokusohettektentativa per teulursasine e ujit me anete urines. Si kryhet Nje sere qelizashneurosekretuesetendodhuratekberthamasupraoptiketekhipotalamusiluajnerol ne sintetizimin e hormonitvazopresin I cilimenaxhonprocesin
Te piret Kyhormonmagazinohettekgjendratpituitaredhebehetoperativkurndihetmungesa e ujit ne organizem. Pas leshimitaiarrin ne veshkafillonhumbja e ujit me anete urines dherritetriabsorbimi I ujit ne gjak Absorbimikryhetkuruji I futur ne organizemarrintekzorret, dheprejandejtekqelizat e trupitvendosetekuilibri I balances ujoremesbrendisedheanes se jashtmeteqelizes
Te piret Ekuilibriarrihetngaperqendrimi I ujitdhekriperavemineralebrendadhejashteqelizes Kyekuilibershkaktonetjen Etjaosmotike: shfaqetkurindividieshte duke ngrenenjeushqimshumetekripur. Kontrollohetngahipotalamusi Etjavolemike: shfaqetkurorganizmihumbetujenepermjetporevetelekures (djersitje). Kontrollohetngaveshka (vena kava)
Te piret Ne tedyjallojet e etjeskemitebejme me njeparimhomeostatik: deprivim I organizmitngaujideficitujorrrethqelizessibrendadhejashte
Sinjalet e jashtmeteprocesittetepirit • Vijne nga: • Zorra e holle • Rryma e gjakut • Niveli I balances se ujitbrendadhejashteqelizes • Sinjaletngagojadhengastomaku Ketosinjalelidhen me trurin me aneteimpulseveneurale
Elementetetjere ne tepiret Elementi I: shfaqja e motivacionit per ujeeshterezultat I njeveprimikompleksqemenaxhohetngacirkuitetendryshem ne tru Elementi II: perberesit e kontrollitteprocesittetepiritjanete mire integruar me njeritjetrin
Gjumi Trupi gjate gjumit ruan energjine, gjenerohet nga aktiviteti i dites Gjumi eshte nje sjellje ne levizje Foshnjat: 10-12 ore gjume/dite Femijet: 9-10 ore gjume/dite Adultet: 7-8 ore gjume/dita Te moshuarit: 8-9 ore gjume/dite
Gjumi Studiojme gjumin nepermjet EEG Proces aktiv Aktiviteti i trurit: valet alfa, beta, theta dhe delta Syte hapur: beta Syte mbyllur: alfa Gjumi REM dhe JO-REM
Gjumi REM Levizje te shpeshta te syve Ndodh kryesisht ne oret e para te mengjesit, por edhe gjate nates Ne kete faze shfaqen kryesisht endrrat,te cilat i kujotjme sapo zgjohemi Vale beta E verejme ne fazen e zgjimit, me nje aktivitet ne rritje te trurit dhe valeve beta Frekuenca: 20 minuta Njeriu ka nevoje per nje sasi te caktuar gjume REM (emocionet, sjellja, perqendrimi)
Gjumi JO-REM Stadi I: pergjumje midis gjendjes se te qenit zgjuar dhe te qenit ne gjume. Alternim i shpejte i aktivitetit alfa dhe nje aktiviteti te crregullt beta Stadi II: shfaqet disa minuta pas pergjumjes. Leshim i muskujve, ngadalesim i frymemarrjes dhe pulsit. Vale delta
Gjumi JO-REM Stadi i trete: 15 min pas stadit te dyte Ngadalesim i plote i pulsit dhe frymemarrjes Vale delta Stadi IV: 15 min pas stadit III. Gjume i thelle Pushim i plote i muskujve Vale delta Shfaqen endrrat me ankthe, te cilat kane me shume veshtiresi te kujtohen
Dallime mes dy tipeve te gjumit Procesi i enderrimit Aplikimi i sjelljeve automatike, zemra ka proces te rregullt gjate fazave JO-REM dhe te crregullt gjate REM-it. Sjellja seksuale eshte e pranishme gjate REM-it Gjate REM-it muskujt skeletore jane me te bllokuar
Mekanizmat e gjumit Gjumi i lidhur me metabolizmin dhe ritmin biologjik Crregullimi i trurit te mesem (formacioni retikular)crregullim i gjumitkoma Teoria 1: gjumi proces pasiv Teoria 2: gjumi proces aktivekziston nje fare aktiviteti neural sado i vogel Zona pergjegjese per gjumin: berthamat Rafe dhe Locus coreuleus. Keto zona prodhojne neurotransmetuesit serotonine (indukton gjume) dhe norepinefrine (stimulon zgjimin)
Gjumi Endrrat: aktivitet neural aktiv, halucinacione, iluzione te eksperienca te verteta te njeriut Zona pergjegjese mendohet te jete ne uren e trurit Gjate endrres prodhohet noradrenaline
Crregullimet e gjumit Shkaqe fizike dhe fiziologjike Narkolepsia: shtim i gjumit, edhe gjate dites. Funksionim anormal i gjendrave te rregullimit te gjumit. Kriza gjumi te menjehershme Simptoma crregullimesh: te folurit, te urinuarit, kercitja e dhembeve, gerhitja, ankthi Ilacet ndikojne ne funksionimin natyral te gjumit
Crregullimet e gjumit Apnea: iluzion i njerezve per mungese ajri gjate gjumit Katapleksia: nje lloj narkolepsie por njeriu eshte i vetedijshem Paraliza e gjumit: pamundesi per te levizur Somnambulizmi: shfaqet gjate gjumit te thelle, shoqerohet edhe me te folur, i rrezikshem per shendetin
Terapia elektrokompulsive Trajton crregullimin e gjumit nepermjet administrimit me rryme elektrike me intensitet te moderuar Nderhyn tek neurotransmetuesit Ka efekte anesore (prishje kujtese perkohesisht, humbje e orientimit, nuk mbajne mend, halucinacione)
Efektet e deprivimit te gjumit Deprivimi me fazen REM sjell anomali gjate dites, njeriu ka tendencen te flere Veshtiresi ne te folur, irritim i lehte, konfuzion, gabime ne kujtese