Rahman ve Rahim Olan Allah’ın Adıyla

1. Rahman ve Rahim Olan Allah’ın Adıyla DUHA SURESİ

2. DUHA SURESİ وَالضُّحٰى ﴿١ 1 SABAHIN berrak aydınlığını temsil eden kuşluk vakti şahit olsun, وَالَّيْلِ اِذَا سَجٰى ﴿٢ 2 Karanlığın dibini bulup sakinleşen gece şahit olsun Bitip tükenmekte olan bir geceye sahip olan gündüze yemin olsun

3. DUHA SURESİ مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلٰى ﴿٣ 3 Ki; Rabbin seni terk etmedi ve sana darılmadı. وَلَلْاٰخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْاُولٰى ﴿٤ 4 Muhakkak ki, sonrası senin için öncesinden daha hayırlı olacaktır;

4. DUHA SURESİ وَلَسَوْفَ يُعْطٖيكَ رَبُّكَ فَتَرْضٰى ﴿٥ 5 Ve zamanı gelince Rabbin sana çeşitli imkanlar bahşedecek, sen de (bundan) hoşnut ve memnun olacaksın.

5. DUHA SURESİ اَلَمْ يَجِدْكَ يَتٖيمًا فَاٰوٰى ﴿٦ 6 O, seni bir yetim olarak bulup barınmanı sağlamadı mı? وَوَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدٰى ﴿٧ 7 Yine O, Sen şaşkın bir haldeyken seni doğru yola yöneltmişti. وَوَجَدَكَ عَائِلًا فَاَغْنٰى ﴿٨ 8 Seni, muhtaç bir halde bulup, muhtaç olmaktan ve mala tamahtan müstağni kılmıştı.

6. DUHA SURESİ فَاَمَّا الْيَتٖيمَ فَلَا تَقْهَرْ ﴿٩ 9 Öyleyse, asla yetime otoriter davranma! (yetimi ezme) وَاَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ ﴿١٠ 10 Her durumda yardım isteyeni azarlama! وَاَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ ﴿١١ 11 Ve her zaman Rabbinin (sonsuz) nimetini dilinden düşürme!

7. SURENİN KİMLİĞİ DUHA SURESİ Nuzul Sıra 5 Ayet Sayısı 11 Nuzul Yılı 1

8. NÜZUL YERİ

10. DUHA SURESİ Nuzul Ortamı: Vahyin zaman zaman, iniş sürecindeki gecikmeler, Allah Rasulü’nü derinden üzmüştür. Bu durum ister istemez dış dünyasına da yansımıştır. Mekkeli müşrikler bu durumu alay konusu haline getirerek rabbi Muhammedi terk etti demeye başlamışlar ve bunun üzerine bu ayetler inmeye başlamıştır.

11. DUHA SURESİ Yeminler Kur’an’da, bir mesele ortaya konulurken sıra dışı metodlar uygulanır. Bunlardan biri yemin metodudur. Ne için yemin edilir? Bir sözün daha inandırıcı olmasını sağlamak için yemin edilir. Kur’an’da 15-16 sure yeminle başlamaktadır. Yeminler farklı varlıklara tahsis edilerek yapılmaktadır.

12. DUHA SURESİ • Ne için yemin edilir? • Araplarda yemin geleneği vardır. Bu nedenle Kur’an da, hayata inmiş olması nedeniyle toplumun kullandığı uygulamaları kendisinde görebiliyoruz. • Bunu uygularken; • Bazen uygulamayı aynen alır. • Bazen rötuş yapar. • Bazen de mevcut uygulamayı red eder, yerine yenisini getirir.

13. DUHA SURESİ • Kur’an’da Niye Yemin Edilir? • Yemin edilen varlıkların (şeylerin) önemini kavratmak için. • Maddi varlıklar • Zaman kavramı • Beldeler • Nesneler • Kitap • Vahiy • Gök cisimleri…. Vb.

14. DUHA SURESİ Kur’an’da Niye Yemin Edilir? 2. Varlığa yemin etmek, o varlığın şahitliğini söz konusu etmektir. Neye yemin ediliyorsa mahşerde yemin edilen şeyler şahitliğe çağrılacaktır. Yani gizli kapaklı bir şey kalmayacak demektir. 3. Yeminlerden sonra gelen cümlelerde, sıra dışı mesajlara yer verileceğini muhataba kavratmak. Sıra dışı bir mesaj vermek istediği zaman yemin edilir.

15. DUHA SURESİ Kur’an’da Niye Yemin Edilir? 4. Yemin edilen varlıklar yada nesneler üzerinden dersler ve ibretler vermektir. 5. Sure başında tek şeye yemin ediliyorsa, bu yemin, sonrasında gelen mesajla yakın bir ilişkisi var demektir. 6. Birden fazla ve peş peşe gelen yeminlerde, yemin edilen varlıklar arasında mutlak surette bir anlam ilişkisi vardır. Tin Suresinde olduğu gibi….

16. DUHA SURESİ KONUSU 1. Vahyin Gelmesiyle, Cahiliye gecesi yok olacaktır. 2. Sen Rabbini terk etmezsen, Rabbin Seni terk etmez.

17. DUHA SURESİ KONUSU • 3. Müjdeler • Vahiyli bir hayat,Vahiysiz bir hayattan hayırlıdır. • Hayırlı bir işle meşgul olan kaybetmez, • Vahye sarılırsanız Allah imkanları önünüze serer ve asrı saadetteki gibi bir toplum olabilirsiniz

18. DUHA SURESİ KONUSU • 4. Kırmızı Çizgiler • Rabbinin ikram ve yardımları unutulmamalı. • Yetimler ezilmemeli. • Sorup İsteyen azarlanmamalı. • Allah’ın nimeti (Kur’an) anlatılmalı.

19. SURENİN BÖLÜMLERİ BÖLÜMLERİ -1- Yeminler Ve Müjdeler. (Ayet 1-5) -2- Peygamberlik Öncesine Dair Haberler. (Ayet 6-8) -3- Peygamberi Doğrudan İnşaa (Ayet 9-11)

20. Rahman ve Rahim Olan Allah’ın Adıyla DUHA SURESİ

21. DUHA SURESİ وَالضُّحٰى ﴿١ 1 SABAHIN berrak aydınlığını temsil eden kuşluk vakti şahit olsun, وَالَّيْلِ اِذَا سَجٰى ﴿٢ 2 Karanlığın dibini bulup sakinleşen gece şahit olsun مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلٰى ﴿٣ 3 Ki; Rabbin seni terk etmedi ve sana darılmadı.

22. AYET 1-2-3 Gece ve geceyi delen sabahın berrak Aydınlığı şahit olsun. Bitip tükenmekte olan bir geceye sahip olan gündüze yemin olsun. Rabbin Seni Terketmedi. Rabbin Sana Darılmadı. BİLAKİS SANA BİR MÜJDESİ VAR

23. DUHA SURESİ Bitip tükenmekte olan bir geceye sahip olan gündüze yemin olsun (şahit olsun) Sabahın Berrak aydınlığı ; Yeni bir günün başlangıcına delalet eder. Sakinleşen gece; gecenin bitmek üzere olduğuna delalet eder. Yani tüm zaman demektir.

24. DUHA SURESİ Mekkeli müşrikler; hayatı sadece bu dünyadan ibaret sayıp, kendilerinin ölüp yok olacağını düşünüyorlardı. Yani , bizi zaman yok eder diyorlardı. Bu nedenle Allah, adeta onlara şunu söylüyordu. Sizin itibar ettiğiniz bütün zamanlara yemin ediyorum ki (tüm zamanlar şahit olsun ki); Rabbin seni ter etmedi ve sana darılmadı.

25. DUHA SURESİ • Bu ayetlerden almamız gereken mesajlar; • Cahiliyenin zifiri karanlığının sona ereceği ve Vahyin aydınlığının başlamakta olduğuna bir gönderme vardır. • Yıldız ------------- Gece karanlığını deler • Vahiy ------------- Cahiliye karanlığını deler • Geçip gitmekte olan zamana dikkat ediniz, onun şahitliğini unutmayınız. • Bu zamanın kıymetini biliniz.

26. DUHA SURESİ • Bu ayetlerden almamız gereken mesajlar; • Kul, kendisi arkasını dönmediği sürece Allah, kuluna kapılarını kapatmaz. • Kul istemediği sürece Allah kulunu terk etmez. • Ey Muhammed, sen sahipsiz değilsin. (Peygambere, mü’minlere, müşriklere hitap olarak anlayabiliriz)

27. DUHA SURESİ • Bu ayetlerden almamız gereken mesajlar; • Seni koruyup gözeten biziz. (Peygambere, mü’minlere, müşriklere hitap olarak anlayabiliriz) • Allah’a güvenenlere Allah yeter. • Bilakis Sana Bir Müjdesi Var.

28. ALLAH’IN MÜJDESİ وَلَلْاٰخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْاُولٰى ﴿٤ 4 Muhakkak ki, sonrası senin için öncesinden daha hayırlı olacaktır; وَلَسَوْفَ يُعْطٖيكَ رَبُّكَ فَتَرْضٰى ﴿٥ 5 Ve zamanı gelince Rabbin sana çeşitli imkanlar bahşedecek, sen de (bundan) hoşnut ve memnun olacaksın.

29. Müldeler Ne Olabilir? -1- Rabbin Sana Bahşedek Ve Sen de Memnun Olacaksın. -2- Bu davanın Geleceği Bugünden Daha Parlak Olacak. -3- Peygamber- lik dönemi Önceki Döneme Göre daha Hayırlı olacak -4- Peygamber- liğin Medine dönemi Mekke Dönemine Göre daha Hayırlı olacak

30. DUHA SURESİ • Maksad: • Peygamberliğe yeni başlamış birine motivasyon vermek. • Peygambere moral desteği vermek. • Bizim için Ne Diyor? • Özel isim kullanılmaması nedeniyle burada peygambere verilen müjdenin bize de verildiği sonucuna varabiliriz. • Siz, hayırlı bir işle meşgulseniz, asla kaybetmezsiniz. • Doğru işlerde, zaman zaman sıkıntılarla karşılaşıp moraliniz bozulabilir, şevk ve heyecanınız zedelenebilir, iyi bilin ki her iyi, doğru ve faydalı iş, sonunda mutlaka hayırla tamamlanacaktır.

31. DUHA SURESİ • ncü Ayetle birleştirirsek; • Allah, kulunu terk etmez. • Onu, doğru işlerinde destekleyip sonunda başarıya ulaştırır ve mutlu eder. • Zorluk ve sıkıntılar, iyi işlerin engeli değil, başarının habercisi olmalıdır. • Sizin şer sandığınızda hayır olabilir. Bu nedenle Allah’ın hayırlı dediği şey hayırlıdır. • Allah, Hayırlı işlerin sonunu daha da hayırlı kılacaktır. • Ve zamanı gelince Rabbin sana çeşitli imkanlar bahşedecek, sen de (bundan) hoşnut ve memnun olacaksın.

32. DUHA SURESİ • İ’ta:cömertliğinin gereği olarak bir şeyi vermek. • İ’ta:maddi manevi, gönül huzuru gibi insanı mutlu edecek her türlü vermeyi içine alır. • Derin bir motivasyon ve moral veriyor. • Asr-ı Saadet toplumuna bir müjde. • Medine İslam toplumuna atıf olabilir.

33. DUHA SURESİ • Bizim için Ne Diyor? • Eğer Vahye karşı, o günkü insanların gösterdiği hassasiyeti gösterirseniz, siz de bugünün Asr-ı Saadet toplumunu kurabilirsiniz. • Dünya hayatında, Vahye gereken özeni ve dikkati ortaya koyan insanlar, ilahi rahmet ve ilahi nimetlerle dünyada da buluşturulacaktır. • İnsan, hayırlı işlerinde her zaman Allah’ın desteğini göreceğini bilmeli ve bu konuda Allah’a güvenmelidir.

34. DUHA SURESİ اَلَمْ يَجِدْكَ يَتٖيمًا فَاٰوٰى ﴿٦ 6 O, seni bir yetim olarak bulup barınmanı sağlamadı mı? وَوَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدٰى ﴿٧ 7 Yine O, Sen şaşkın bir haldeyken seni doğru yola yöneltmişti. وَوَجَدَكَ عَائِلًا فَاَغْنٰى ﴿٨ 8 Seni, muhtaç bir halde bulup, muhtaç olmaktan ve mala tamahtan müstağni kılmıştı.

35. SEN ALLAH 6-7-8 AYETLER 1 Yetimdin Barınak Oldu Şaşkındın. Doğru yola Yöneltti. Muhtaç İdin. Muhtaçlıktan Kurtardı. Öyleyse Şunlara Dikkat Etmelisin.

36. DUHA SURESİ Allah, geçmişte de sana bazı nimetleri vermişti. Yetimken barındırdı. Allah Rasulü; Doğmadan babasını, 6 yaşında annesini, 8 yaşında dedesini kaybetmiş ve yetim kalmış idi. Bu süreçte, yetimliğini hissetmeyecek şekilde Allah kendisin yardım etmiş ve kendisine sahip çıkılmasını sağlamıştı.

37. DUHA SURESİ • Allah, geçmişte de sana bazı nimetleri vermişti. • Muhammed’e Yetimken yardım eden Rabbin, bu risaletin ilk yıllarında karşılaşmış olduğu sıkıntılarda da ona yardım edeceği mesajını buradan anlıyoruz. • Onun bedensel bebeklik döneminde Allah ona nasıl sahip çıkmışsa, risaletin bebekli döneminde de ona sahip çıkacaktır. • Allah’ın yetimken seninle ilgilendiği gibi sen de yetimlerle ilgilen. • İhtiyaç sahibi insanların ihtiyaçlarının doğru bir şekilde giderilmeye çalışılması, diğer insanların görevleri arasındadır. • Allah, yetimin barınmasının sağlanmasını istiyor. • Yetim: sahip olması gereken herhangi bir şeyden yoksun olmayı ifade eder. Neyden yoksunsan o şeyin yetimisin demektir.

38. DUHA SURESİ • Allah, geçmişte de sana bazı nimetleri vermişti. • 2. Şaşkınken doğruya iletildi • Buradaki şaşkınlık; Mekke toplumunun içinde bulunduğu ağır ahlaksız yapıdan rahatsız olmak, kalbi sıkıntı çekmek ve ne yapacağını, nasıl düzelteceğini bilememenin, çözüm yolu bulamamanın verdiği bir şaşkınlıktır. • Onun,şaşkınlıktan kurtarılmasıve hakikat yoluna iletilmesi; peygamberlikle buluşturulmasıyla gerçekleştirilmiştir. • İnsan, zamanla çeşitli sıkıntı ve şaşkınlıklar yaşayabilir. Bu durumdan kendilerini çıkartacak bir varlığın olduğunu bilmelidirler. • Eğer, sizler de bugün sıkıntıya düşüyorsanız kesinlikle çözüm, bu sıkıntının giderilmesi Vahiyle mümkündür.

39. DUHA SURESİ • Allah, geçmişte de sana bazı nimetleri vermişti. • 3. Fakirken zenginleştirildi. • Evleninceye kadar ekonomik sıkıntı içinde olması ve Hz Hatice ile evlendikten sonra zenginliğe kavuşması (Geleneksel Anlayış - Doğrudur), • Peygamberliğin ilk yıllarındaki yalnızlığın, her geçen gün İslam’a katılanlarla giderilmesi, • Fakirlik ve yalnızlık, onun problemleri çözmek için tek başına olması ve problemi çözecek bir malzemeye sahip olmaması olarak da algılanabilir. Bu sorun Vahyin gönderilmesi ile bir iç huzur ve ruhi zenginliğe kavuşmuştur. • Allah asıl zengin olandır. Zenginlik, Allah’la arkadaşlıktır (yakınlıktır). Allah’la yakınlık kuran zengindir.

40. ÖYLEYSE DİKKAT!!! 3 UYARI فَاَمَّا الْيَتٖيمَ فَلَا تَقْهَرْ ﴿٩ 9 Öyleyse, asla yetime otoriter davranma! (Ezme) وَاَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ ﴿١٠ 10 Her durumda yardım isteyeni azarlama! وَاَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ ﴿١١ 11 Ve her zaman Rabbinin (sonsuz) nimetini dilinden düşürme (Anlat)!

41. AYET 9-10-11 Sana Verilen Nimetin Şükrü Kendi Cinsinden Olmalıdır. O Halde; Zayıfı Koru (Otoriter) (Davranma, Onu ezme) O Halde; (Yardım) İsteyeni Azarlama O Halde; Rabbinin Nimetini (Kur’an’ı) Anlat.

42. DUHA SURESİ • İnşa amaçlı hatırlatmalardan sonra uyarı (Kırmızı Çizgiler); • Yetimler ezilmemeli. • Yetim olan sana Allah nasıl muamele ettiyse sen de çevrendeki yetimleri gözet, onları sahiplen. (Her türlü yetim) • Yetimi itip kakmak, ilgilenmemek = Dini yalanlamaktır. (Maun Suresi) • Yetime ikram etmemek = Nankör insan tipi (Yetime ikram etmemek, rızkın kısılmasına sebeptir) (Fecr 15-16) • Yoksullara-Yetimlere ve Esirlere yemek yedirirlerdi (Ala Hubbihi=Sevdiği yemeği, sevdiğine, kendi muhtaç olmasına rağmen, Allah’ı sevdiği için seve seve verenlerdir = Cennet) - İnsan: 8 • Yediğinden yedirmelisin, giydiğinden giydirmelisin.

43. DUHA SURESİ • Sorup isteyenler azarlanmamalı. • Sail: Açıktan isteyen • Mahrum; açıktan isteyemeyen. • Sail; Soru soran demektir.

44. DUHA SURESİ • Soru soranı azarlamamak; Soru soranı ciddiye al demektir. • 7.nci ayetin karşılığıdır. Şaşkın bir halde, Mekke’nin gidişatına nasıl çözüm bulacağını soruyordun ve Hira’da bunun cevabını sana verdik, seni azarlamadık; o zaman sen de, sana hakikati öğrenmek için müracat edenleri sakın azarlamayasın. • Toplumda yardımlaşmanın yaygınlaştırılması. • Mağdurların (Mes’elesi olanın) mağduriyetinin giderilmesine yardımcı olmak, • Her türlü makul ve doğru isteğin karşılanması. • Öğrenmek için soru soranların azarlanmaması (Kur’an’i bir ahlaktır). • Çocukların soru sormasına da kızmamak, soru sorduğu için azarlamamak.

45. DUHA SURESİ • Allah’ın Nimeti anlatılmalı • Rabbinin nimeti sayesinde (karşılığında) gerçeği anlat. Maide3: Niğmet = Kur’an • İnsanları İslam’a davet ederken; kendine, cemaatine, partine, mezhebine davet etme.

46. BANA NE DİYOR? Rabbim Bana Birçok İmkanlar Sundu. Rabbine Borçlu Olduğunu Hisset. İmkanlarını Başkalarıyla Paylaş. Kur’an vePeygamber sizin için muhteşem bir nimettir. Siz sahip olduğunuz bu büyük nimeti anlatın.