E N D
GRUPI 3 TEMA: ENIAC
Njësia qendrore e përpunimit Njësiaqendrore e përpunimit (anglisht:CentralProcessing Unit) oseshkurt CPU, ështëpjesë e njësistemikompjuterikicilikryenudhëzimet e njëprogramikompjuterik, dheështënjë element parësornëushtrimin e funksionevekompjuterike.Ky term ka qenënëpërdorimnëindustrinë e kompjuterëvetëpaktënqëprejfillimittëviteve 1960.
Forma, hartimidhezbatimii CPU kanëndryshuarnëmënyrëdramatikeqëngashembujtmëtëhershme, poroperacioniityrethemelormbetetinjëjtë. Veprimet e tijjanëtëcaktuaranganjë program me kodin e makinës. Detyratkryesoretëtijjanëoperacionetaritmetike, leximidheshkrimiitëdhënavenëregjistrin e punës (kujtesaRAM) sizbatimin e urdhëresavenëPrograme. Format modernetë CPU-sëjanëMikroprocesorëtnëtëcilattëgjithaintegraletdhepjesëttjerapërbërëstë CPU-sëjanëtëfuturanënjëmikrointegral (mikrochip).
Historia Kompjuterasi ENIAC duhettërikablloheshinpërtëkryerdetyratëveçanta, kështuqëfilluantëquheshinkompjutera me program tëpandryshueshëm. Nëpërgjithësitermi CPU ishtepërkufizuarsinjëpaisjeekzekutueseprogrameshdhepaisjet e paraqë me tëdrejtëfilluantëquheshin CPU, erdhën me shpikjen e kompjuteravetëparë me program tëmemorizuar. Idea e këtyrekompjuteraveishte e pranishmenëprojektinpër ENIAC-un tëJ. Presper Eckert-it dhetëJohn William Mauchly-it porfillimisht u la mënjanëpërtëmbaruarmëshpejtpaisjen. Nëdatën 30 qershor 1945, përparambarimittë ENIAC-ut, matematicieniJohn von Neumannparaqitinjëtezë me titullinFirst Draft of a Report on the EDVAC (Planiiparëiraportitpër EDVAC).
Kjotezëpërshkruanteprojektin e njëkompjuteri me program tëmemorizuar, qësipasplanit do tëmbarohej ne gushttë 1949-ës. EDVAC-u ishteprojektuarpërtëkryerdisakomandatëndryshme. Këtokomandamundtëkombinoheshin duke krijuarprogrametëdobishmepërtëvënënëpunë ENIAC-un. Programet e shkruajturapër ENIAC-un ruheshinnëmemoriekompjuteritëshpejta, në vend qëtëspecifikoheshinngainstalimetelektriketëkompjuterit. Nëkëtëmënyrë u tejkaluankufizimetëmëdhatë ENIAC-ut, sipsh. kohadhemundimiikonsiderueshëmpërtërikonfiguruarpaisjennëseduhejtëkryentedetyratëtjera.
Me projektin e Von Neumanprogrami,ose software, që ENIAC-u ekzekutontemundtëndryshohejthjesht duke ndryshuarpërmbajtennëmemorjen e kompjuterit. Ndërsa Von Neumannjihetpërprojektin e kompjuterittëparë me program tëmemorizuar, tëtjerëparatijsipsh. KonradZusehartuandhevunënëzbatimidetëngjashme. E ashtuquajturaArkitektura e Harvardit e paisjesHarvard Mark I, e cilambaroisëndërtuaripara EDVAC-ut, përdortegjithashtuprogrametëmemorizuaraporpërdorteShiritaletre me vrimanë vend tëmemorjeselektronike. Dallimikryesor midis arkitekturëssë Van Neuman-it dheasajtëHarvarditështëky: e dytandanmemorizimindhepërpunimin e komandavetë CPU-sëdhetëdhënave (data), ndërsa e parapërdortënjëjtënhapësirënëmemorjepërtëdy (nëtënjëjtin vend ruhentëdhënatdhekomandat e CPU-së).
Shumica e CPU-vemoderneruannë plan tëparëprojektin e Von Neuman-it, por ka edheelmentengaarkitektura e Harvardit. CPU ështëpaisjedixhitale, dhepërdorshifrabinare (1 dhe 0), kështuqëduhettëjetëndërtuar me paisjemëtëvoglaqëkalojnënga 1 në 0 përnjëkohëshumëtëshkurtër. Përparashpikjessëtranzistorit, përdoreshinreléelektrikedheValvulatermijonike (ang. Vacuum tubes). Tranzistorëtkishinshumëlehtësiranëkrahasim me valvulatdhereletë, tëcilatishinkryesishtmekanikenëlëvizjedhetëpapërshtatshmepërarsyetëtjera.
Mikroprocesorët Futja e mikroprocesornëvitet 1970 ndikuardukshëmnëhartimindhezbatimin e CPUs. Qëngafutja e mikroprocesorparëtregtarenëdispozicion (Intel 4004) në 1970 dhemikroprocesor e parë e përdorurgjerësisht (Intel 8080) në 1974, kjoklasë e CPU ka pothuajsetërësishtzënëtëgjithametodat e tjeraqendroretëpërpunimittënjësisësëzbatimit. Mainframe dhe minicomputer prodhuesit e kohësfilloitëpronarittëzhvillimittëprogramevetë IC përtëpërmirësuararkitekturavetëvjetër e tyrekompjuterike, dheudhëzimiiprodhuarnë fund tëvendosur microprocessors compatible qëishinkthyernga-përputhje me hardware dhe software e tyretëvjetër.
Kombinuar me ardhjendhesuksesi eventual tëmadhetëkompjuterësh, qëtanikudo personal, CPU term ështëaplikuartanipothuajseekskluzivishtpër microprocessors. CPU Disamundtëkombinohennënjëçiptëpërpunimittëvetme. gjeneratat e mëparshmetë CPUs janëzbatuarsikomponentëdiskretedhetëqarqevetëshumtatëvoglatëintegruara (ICS), nënjëosemëshumëbordet e qark. Microprocessors, nëanëntjetër, janëtë CPU prodhuarnënjënumërshumëivogëli ICS, zakonishtvetëmnjë. Përgjithshëmtëvoglatëmadhësisë CPU sirezultatipozbatohetnënjëvdesinvetme do tëthotëkohënmëtëshpejtë switching përshkaktëfaktorëvefiziksivëllimportaulurparazitare.
Kjo ka lejuar microprocessors sinkrontëkenënormatëkohës duke filluarngadhjetra megahertz të gigahertz disa. Përveçkësaj, siaftësipërtëndërtuarjashtëzakonishttransistorëvetëvogëlnënjë IC ështërritur, kompleksitetidhenumriitransistorëvenënjë CPU ivetëm ka rriturnëmënyrëdramatike. Kjogjerësisht trend vërehetështëpërshkruarngaligjii Moore, icili ka provuartëjetënjëparashikuesmjafttësakta e rritjessë CPU (dhe IC tjera) kompleksitetiderimë sot. Ndërsa, ndërtimikompleksitetinmadhësia,, dhe forma e përgjithshme e CPU kanëndryshuarnëmënyrëdrastikegjatëvitevetëgjashtëdhjetëtëfundit, ajoështëdukshëmqëprojektinkryesordhefunksionnuk ka ndryshuarshumënëtëgjitha
Pothuajsetëgjithë e zakonshme sot CPU mundtëjenëshumëtësaktëpërshkruhetsi von Neumann ruajturmakinat-program. Si ligji Moore lartpërmendurvazhdontëmbajëtëvërtetë, shqetësimetjanëngriturnëlidhje me kufijtë e tranzitorteknologjisëqarktëintegruar. miniaturization ekstreme e portaveelektronikeështë duke shkaktuarefektet e fenomenevesielectromigrationdherrjedhjesubthresholdtëbëhetshumëmë e rëndësishme. Këtoshqetësimetëreja, janëndërfaktorëtqëshkaktojnëshumëstudiuesvepërtëhetuarmetodatërejatëtillasiinformatikëkuantikekompjuter, sidhepërzgjerimin e përdorimittëparalelizmidhemetodatëtjeraqështrihendobinë e modelitklasik von Neumann.
PUNOI: BELKISA BEKTESHI RUMEJSA LIVAREKA ARIFE AMET AJLA SAITOVIQ BELKISA BEQIRI REXHIE AVDIJA EMINE DEMIROVSKA ARZIE SEFERI