„Etyka zawodowa w zawodzie tłumacza”

1. „Etyka zawodowa w zawodzie tłumacza” Prowadzący: Maciej Andrzejczak Biuro Tłumaczeń ProVerba biuro@proverba.pl

2. WPROWADZENIE TEORETYCZNE ETYKA ZAWODOWA – DYLEMATY CODZIENNOŚCI 2. ZACHOWANIA NIEETYCZNE NIEJEDNO MAJĄ IMIĘ 3. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE 4. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY TECHNICZNE (ochrona danych) Treść prezentacji

3. Próba najkrótszej definicji: Etyka to zbiór wartości i standardów zachowań, przy czym... normy etyczne nie zawsze pokrywają się z prawnymi. Organizacje świadome etyczności działania tworzą własne kodeksy etyczno-moralne (vide PSBT) stanowiące zbiór profesjonalnych wzorów zachowań obowiązujących pracowników firmy lub członków stowarzyszenia. ETYKA ZAWODOWA – DYLEMATY CODZIENNOŚCI

4. Kto definiuje wartości i standardy zachowań w danej organizacji/firmie/stowarzyszeniu etc.? Źródłem wartości etycznych w każdym biznesie jest jego twórca/właściciel. Od jego moralności, dojrzałości, odpowiedzialności zależy istnienie i rozwój firmy, jak również kultura organizacyjna, w której jest osadzona etyka. ETYKA ZAWODOWA – DYLEMATY CODZIENNOŚCI

5. Co stanowi ramy, które definiują etykę? Jest nią kultura organizacyjna. Zbiór wierzeń, przekonań szerzących się w firmie, dotyczących tego, jak prowadzić interesy, jak powinni zachowywać się pracownicy i jak powinni być traktowani. Właściwy klimat organizacyjny i sposób zarządzania, system zachęt, kwalifikacji, stosunki międzyludzkie. Niepisane, przestrzegane często podświadomie zasady, które wypełniają lukę między tym, co napisane, a tym, co się rzeczywiście dzieje. Kultura dotyczy wspólnych poglądów, ideologii, wartości, przekonań, oczekiwań i norm. W przełożeniu na język praktyki: od kultury organizacyjnej zależą wyniki ekonomiczne firmy i kształtowanie poprawnych relacji z otoczeniem firmy. ETYKA ZAWODOWA – DYLEMATY CODZIENNOŚCI

6. Przekładając na praktykę,... Działanie etyczne = zaufanie klientów i partnerów biznesowych Jeśli twórcą danego biznesu jest człowiek o niskich pobudkach i słabej moralności, ma szansę stworzyć krótkotrwałą łupieżczą działalność. Ale taka działalność w dłuższej perspektywie jest samobójcza. Wyczerpie swoje możliwości, a klienci i partnerzy biznesowi odsuną się od niego.Aby biznes trwał i rozwijał się latami, potrzebne jest zaufanie klientów, partnerów biznesowych, ich szacunek oraz przejrzystość i przewidywalność zachowań. (A.Blikle) Im większa jest uczciwość, przyzwoitość, odpowiedzialność społeczna, chęć pomocy, w połączeniu z przedsiębiorczością, aktywnością, interdyscyplinarnością, efektywnością, tym większe jest zaufanie partnerów biznesowych i chęć współpracy. Czasami nawet przy mniejszej opłacalności, ale z gwarancją pewności i jakości. ETYKA ZAWODOWA – DYLEMATY CODZIENNOŚCI

7. Czas najwyższy na łyżkę dziegciu Jak pogodzić pozorną sprzeczność wynikającą z zależności: Etyka nie może być interesowna, a podstawą działalności jest przecież zysk W efekcie rodzi to: szereg pytań: czy sukces z czasem niszczy prowadzenie biznesu w sposób etyczny? czy firma może na początku działać etycznie, a potem – w miarę rozwoju – zaprzestać takich działań? Albo odwrotnie – w myśl zasady „pierwszy milion trzeba ukraść, a potem...” czy normy etyczne przystają do każdej specyfiki biznesu? czy branża tłumaczeń ma swoje własne specyficzne normy? (np. odmowa tłumaczeń dotyczących kwestii wątpliwych etycznie) czy etyka biznesu ma tylko opisywać zachowania czy narzucać wzorce? ETYKA ZAWODOWA – DYLEMATY CODZIENNOŚCI

8. Czas najwyższy na łyżkę dziegciu Pokusa ulegania stereotypom „pierwszy milion musi być skradziony" „wszyscy ludzie dookoła oszukują" „świat biznesu to dżungla" „biznes to jest gra" ETYKA ZAWODOWA – DYLEMATY CODZIENNOŚCI

9. Dziedziny etyki biznesu a) etyka wewnątrzfirmowa – relacje z pracownikami, lojalność pracowników wobec firmy; b) etyka w relacjach biznesowych z klientami – przestrzeganie umów, ustaleń, terminów płatności i ogólnych warunków świadczenia usług, rzetelność wycen (przysłowiowe 1126 znaków), przekupstwo, prowizje za polecenie klienta; c) etyka w przekazie reklamowo-promocyjnym – przekazywanie prawdziwych informacji (stosowane QA, współpracujący native speakerzy, posiadane CAT, specjalizacje); d) etyka w odniesieniu do konkurencji – szerzenie nieprawdziwych informacji (czarny PR). ETYKA ZAWODOWA – DYLEMATY CODZIENNOŚCI

10. Obszary sprzyjające zachowaniom nieetycznym w relacjach pracownik–pracodawca. Stosunek pracy. Obszary sprzyjające zachowaniom nieetycznym w relacjach między podmiotami gospodarczymi (tłumacz–biuro). Stosunek cywilnoprawny. ZACHOWANIA NIEETYCZNE NIEJEDNO MAJĄ IMIĘ

11. RELACJE PRACOWNIK–PRACODAWCA Wyniki ankiety z dnia 29.01.2010 r. na forum prawnym wp.pl Aż 62 proc. pracowników przyznało się do nielojalności wobec swojego pracodawcy – wynika z ankiety, którą przeprowadziliśmy w serwisie Praca.wp.pl. Kolejne 11 proc. stawiaw złym świetle swoją firmę. Dla konkurencji pracuje 4 proc. ankietowanych, taka sama liczba osób przyznała, że sprzedaje informacje innym firmom. ZACHOWANIA NIEETYCZNE NIEJEDNO MAJĄ IMIĘ

12. Rodzaje nielojalności a) bierna – brak podejmowania z własnej inicjatywy działań na rzecz rozwoju firmy pracodawcy. b) czynna – podejmowanie z własnej inicjatywy działań na szkodę firmy pracodawcy. ZACHOWANIA NIEETYCZNE NIEJEDNO MAJĄ IMIĘ

13. Stadia nasilenia zachowań nieetycznych nieefektywne wykorzystanie czasu pracy (Internet, komunikatory!, pogaduszki) nieefektywne wykorzystanie powierzanego mienia (koszty druku, koszty wysyłek korespondencji bez sprawdzenia wagi, rozmowy telefoniczne na koszt firmy etc.) przywłaszczenie mienia pracodawcy (przestępstwo karne) przedstawianie firmy w złym świetle (fora internetowe) wyprowadzanie danych firmowych do konkurencji lub na własne potrzeby, ich niezamierzona utrata (przenoszenie ich za pomocą niezabezpieczonych urządzeń USB) lub ujawnienie (przesyłanie mailem poufnych informacji firmowych). Solidna podstawa do roszczeń odszkodowawczych. ZACHOWANIA NIEETYCZNE NIEJEDNO MAJĄ IMIĘ

14. Wyniki badań w USA Dane najczęściej kopiowane przez pracowników to: informacje o klientach - 25% informacje finansowe - 17% plany biznesowe - 15% dane pracowników - 13% plany marketingowe - 13% własność intelektualna przedsiębiorstwa - 6% kody źródłowe - 6% ZACHOWANIA NIEETYCZNE NIEJEDNO MAJĄ IMIĘ

15. Przyczyny zachowań nieetycznych w relacjach pracodawca–pracownik Nielojalne zachowania pracowników wobec macierzystej firmy wynikają z różnych powodów, które generalnie można ująć w trzy kategorie: a) brak dostatecznej wiedzy na temat tego, co może firmie zaszkodzić, a co może umocnić jej korzystny wizerunek na rynku oraz mała świadomość znaczenia lojalności wobec pracodawcy (niezbędne określenie, np. co stanowi obszar informacji poufnych); b) negatywne nastawienie wobec miejsca pracy oraz ludzi tworzących firmę, czyli różnego rodzaju negatywne emocje związane z firmą, takie jak np. częste stresy, ciągłe napięcie związane z niekorzystnym klimatem w miejscu pracy, zawód, rozczarowanie, poczucie bycia wykorzystywanym lub zniechęcenie związane z poczuciem braku sensu w pracy zawodowej; c) brak odpowiednich wzorców zachowań, które mogłoby być ekspresją lojalności wobec firmy. ZACHOWANIA NIEETYCZNE NIEJEDNO MAJĄ IMIĘ

16. RELACJE MIĘDZY PODMIOTAMI GOSPODARCZYMI (BIURO–TŁUMACZ) CZYLI DIABEŁ TKWI W SZCZEGÓŁACH... ZATEM PRZEJDŹMY DO KONKRETÓW: ZACHOWANIA NIEETYCZNE NIEJEDNO MAJĄ IMIĘ

17. POTENCJALNE OBSZARY ZACHOWAŃ NIEETYCZNYCH: a) narzucanie pakietu warunków współpracy w formie gotowej do podpisania. W większości przypadków uprzywilejowana pozycja biura względem tłumacza ze względu na wielkość biura. b) fałszywa symetria – dysproporcje między naliczaniem kar za niedotrzymanie terminu dostawy tłumaczenia, przy jednoczesnym braku terminowych płatności (lub płatności po terminie bez odsetek). c) arbitralność – brak sprecyzowania zasad/przedziałów oceny jakościowej, jej arbitralność po jednej lub drugiej strony (u biur – wyszukiwanie furtek do potrącenia zapłaty; u tłumaczy – brak zrozumienia mechanizmów oceny). ZACHOWANIA NIEETYCZNE NIEJEDNO MAJĄ IMIĘ

18. d) poszerzanie zakresu zlecenia bez zmiany kwoty zamówienia („jeszcze kilka dosłownie zdań do dotłumaczenia”; sprawdzenie kilkunastu stron w formacie pdf w cenie, czyli bez dopłaty) e) wykorzystywanie segmentów z otrzymywanych tłumaczeń do tworzenia dostępnych odpłatnie bądź sprzedawanych baz słownikowych. f) brak jasnej regulacji dopuszczalności podzlecania bądź jej braku. g) kwestie uregulowań z obszaru zakazu konkurencji: okres czasu, w którym tłumacz nie może wykonywać usług na rzecz klientów biura. ZACHOWANIA NIEETYCZNE NIEJEDNO MAJĄ IMIĘ

19. DWIE NAJBARDZIEJ DRAŻLIWE KWESTIE W TRAKCIE WSPÓŁPRACY 1) ZACHOWANIE POUFNOŚCI INFORMACJI/DANYCH FIRMOWYCH 2) ZAKAZ KONKURENCJI PO USTANIU OBOWIĄZYWANIA ZATRUDNIENIA/WSPÓŁPRACY KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

20. Ustawa z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w wersji znowelizowanej DZIENNIK USTAW Z 2003 R. NR 153 POZ. 1503 KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

21. WYKAZ CZYNÓW NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI: Art. 5. Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa. Art. 6. 1. Jeżeli oznaczenie przedsiębiorstwa nazwiskiem przedsiębiorcy może wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości z innym przedsiębiorstwem, które wcześniej używało podobnego oznaczenia, przedsiębiorca ten powinien podjąć środki mające na celu usunięcie niebezpieczeństwa wprowadzenia w błąd osób trzecich. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

22. WYKAZ CZYNÓW NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI: Art. 11. 1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy. 2. Przepis ust. 1 stosuje się również do osoby, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego - przez okres trzech lat od jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

23. WYKAZ CZYNÓW NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI: Art. 11 cd. 3.  Przepisu ust. 1 nie stosuje się wobec tego, kto od nieuprawnionego nabył, w dobrej wierze, na podstawie odpłatnej czynności prawnej, informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa. Sąd może zobowiązać nabywcę do zapłaty stosownego wynagrodzenia za korzystanie z nich, nie dłużej jednak niż do ustania stanu tajemnicy. 4.  Przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

24. INSTRUMENTY OCHRONY POSZKODOWANEGO Art. 18. 1. W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:   1)   zaniechania niedozwolonych działań;   2)   usunięcia skutków niedozwolonych działań;   3)   złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;   4)   naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;   5)   wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;   6)   zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

25. Art. 20. Roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji ulegają przedawnieniu z upływem lat trzech. Bieg przedawnienia rozpoczyna się oddzielnie co do każdego naruszenia. Przepis art. 442 Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio. Nowelizacja kodeksu cywilnego wprowadza dłuższe terminy przedawnienia do dochodzenia roszczeń z czynów niedozwolonych. Nowelizacja KC z 16.02.2007 wprowadza zmiany w treści przepisów regulujących terminy przedawnienia do dochodzenia roszczenia o naprawę szkody wyrządzonej czynami niedozwolonymi. Aktualne brzmienie art. 442 § 1 k.c. jest następujące: „Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże w każdym wypadku roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę”. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

26. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA Art. 23.  1.  Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w stosunku do przedsiębiorcy, ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 2.  Tej samej karze podlega, kto, uzyskawszy bezprawnie informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, ujawnia ją innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

27. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA Art. 26.  1.  Kto rozpowszechnia nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd wiadomości o przedsiębiorstwie, w szczególności o osobach kierujących przedsiębiorstwem, wytwarzanych towarach, świadczonych usługach lub stosowanych cenach albo o sytuacji gospodarczej lub prawnej przedsiębiorstwa, w celu szkodzenia przedsiębiorcy, podlega karze aresztu albo grzywny. 2.  Tej samej karze podlega, kto, w celu przysporzenia korzyści majątkowej lub osobistej sobie, swojemu przedsiębiorstwu lub osobom trzecim, rozpowszechnia nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd wiadomości o swoim przedsiębiorstwie lub przedsiębiorcy, w szczególności o osobach kierujących przedsiębiorstwem, wytwarzanych towarach, świadczonych usługach lub stosowanych cenach albo o sytuacji gospodarczej lub prawnej przedsiębiorcy lub przedsiębiorstwa. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

28. ZAKAZ KONKURENCJI PO ROZWIĄZANIU/WYGAŚNIĘCIU UMOWY: Strony związane umową o pracę. (KP) Strony związane umową cywilnoprawną. (KC) KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

29. Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy Kwestie dotyczące zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy reguluje art. 101 K.p. Strony mogą podpisać umowę, w której ustalą, że pracownik po rozwiązaniu umowy o pracę zobowiązany jest nie podejmować działań konkurencyjnych wobec działalności byłego szefa. Trzeba jednak pamiętać, że zawarcie takiej umowy jest możliwe tylko i wyłącznie z podwładnym posiadającym dostęp do szczególnie istotnych informacji, których wypłynięcie z firmy mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Czym jest szczególnie istotna informacja? Brak ścisłej definicji. W myśl art. Ustawy o nieuczciwej konkurencji, czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie bądź wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

30. Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy Tajemnicę przedsiębiorstwa stanowią natomiast nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

31. Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy Co w umowie? Jedną umową można objąć zakaz konkurencji w trakcie obowiązywania i po rozwiązaniu umowy. Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy nie może być bezterminowa (choć brak wskazań ustawodawcy co do definicji okresu). Brak terminu końcowego decyduje o nieważności (wyrok SN). Niezbędne jest wskazanie zasięgu terytorialnego (kraj). Co do zasady nie powinno się jednak ograniczać swobody działalności pracownika poza terytorium, na którym działa jego ekspracodawca. Równie ważne jest dokładne określenie zakresu przedmiotowego i podmiotowego zakazu konkurencji. Innymi słowy, chodzi tu o wskazanie rodzaju działalności i podmiotów (np. nazw firm), na których rzecz nie wolno jej świadczyć. Jeżeli w umowie brak jest konkretnego zapisu, przyjęło się, że zakaz obejmuje wszelkie stosunki prawne, a więc zarówno umowę o pracę, umowę cywilnoprawną, jak i prowadzenie własnego biznesu. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

32. Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy Odszkodowanie Nieodzownym elementem treści umowy jest także określenie wysokości odszkodowania należnego pracownikowi, które w myśl art. 1012 § 3 K.p. nie może wynosić mniej niż 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem zatrudnienia, przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. Co w sytuacji, gdy zakaz konkurencji jest dłuższy niż okres zatrudnienia? Konstrukcja dopuszczalna prawnie, gdyż przemawia za tym cel takiej umowy, a więc zapewnienie ochrony pracodawcy, który dopuścił pracownika do informacji stanowiących tajemnicę firmy (wyrok SN). Wypłata odszkodowania w ratach miesięcznych. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

33. Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy Rozwiązanie umowy w części dotyczącej zakazu konkurencji: a) upływ terminu Ponadto zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa w razie: b) ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz (np. upublicznienie informacji, które były objęte tajemnicą), c) niewywiązania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

34. Zakaz konkurencji po ustaniu obowiązywania umowy cywilnoprawnej Pytanie: Czy podpisując umowę cywilnoprawną (zlecenie, o dzieło, współpracy) można w niej zawrzeć zakaz konkurencji? Czy taki zapis (po ustaniu współpracy) powinien wiązać się z wypłatą odszkodowania? Biorąc pod uwagę obowiązujące prawo oraz orzecznictwo w tym zakresie, wskazać należy: Zgodnie z zasadą swobody zawierania umów (art. 353 przyp.1  K.c.): „strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

35. Zakaz konkurencji po ustaniu obowiązywania umowy cywilnoprawnej Jeżeli strona wyraziła zgodę na zamieszczenie w umowie klauzuli o zakazie konkurencji, staje się zobowiązana do jej respektowania. W doktrynie wskazuje się jednak na znaczne różnice w klauzuli o zakazie konkurencji zawartej w umowie o pracę a w umowie cywilnoprawnej. Niemniej pogląd, iż zakaz konkurencji można rozszerzyć na okres po ustaniu umowy bez żadnego ekwiwalentu, znajduje się w zdecydowanej mniejszości. W wyroku Sądu Najwyższego (sygn. III CKN 579/2007) orzeczono, iż takie zobowiązanie jest nieważne, gdyż narusza zasady współżycia społecznego. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

36. Zakaz konkurencji po ustaniu obowiązywania umowy cywilnoprawnej Innymi słowy: Godząc się na zawarcie w umowie-zleceniu klauzuli o zakazie konkurencji po ustaniu umowy, strona powinna domagać się od zleceniobiorcy stosownego odszkodowania. Bez niego zapis o zakazie konkurencji będzie naruszał zasady współżycia społecznego. Nie może bowiem dojść do sytuacji, w której w zamian za zobowiązanie się do niepodejmowania działalności konkurencyjnej nie zostanie określone odszkodowanie, które powinno odpowiadać długości trwania zakazu. Jeśli zastrzeżona kara (np. 50 tys.) jest rażąco wygórowana i nieadekwatna do przysługującego wynagrodzenia, dotyczący jej zapis należy uznać za nieważny, gdyż narusza on zasady współżycia społecznego. (Zgodnie z art. 484 § 2 K.c. jeżeli kara umowna jest rażąco wygórowana, dłużnik może żądać jej zmniejszenia). KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

37. Podsumowanie: Umowa o zakazie konkurencji została uregulowana przepisami kodeksu pracy i, co za tym idzie, jej zastosowanie jest możliwie tylko w przypadku osób pozostających w stosunku pracy. W przypadku zawarcia umowy cywilnoprawnej nie ma żadnych przeciwwskazań do zamieszczenia w niej klauzuli o zakazie konkurencji – pod warunkiem że nie zostaną naruszone zasady współżycia społecznego. Ponieważ kwestia zawarcia takiego zakazu w umowie cywilnoprawnej nie została uregulowana, będzie on wiązał strony w takim zakresie, w jakim nie sprzeciwia się naturze umowy oraz zasadzie swobody umów. Orzecznictwo SN – w odniesieniu do omawianej klauzuli w umowach zlecenia odpowiednie zastosowanie powinny znaleźć regulacje zawarte w Kodeksie pracy. Należy jednak pamiętać, iż Kodeks cywilny nie zawiera odesłania do Kodeksu pracy w zakresie spraw w nim nieuregulowanych. Dlatego regulacje Kodeksu pracy dotyczące zakazu konkurencji mają jedynie znaczenie posiłkowe. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY PRAWNE

38. O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ: Zabezpieczenie danych firmowych przed wirusami (odpowiednie programy antywirusowe) niepowołanym dostępem osób trzecich (odpowiednia konfiguracja sieci bezprzewodowej, zabezpieczenie sieci przewodowej) kradzieżą danych (odpowiednie programy) KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY TECHNICZNE

39. O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ: Zabezpieczenie centralnej bazy dokumentów przed uszkodzeniem, skasowaniem lub skopiowaniem przez niepowołane osoby automatyczne tworzenie kopii zapasowych danych znajdujących się na komputerach stacjonarnych ograniczenie dostępu i uprawnień do zasobów na serwerze odpowiednie zabezpieczenie danych na samym serwerze (np. układ lustrzany dysków) KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY TECHNICZNE

40. O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ: Dokumenty w wersji papierowej powinny być przechowywane przez okres wymagany przez klientów, w przypadku braku tych uzgodnień w okresie, co do którego decyzję podejmuje tłumacz/biuro. Po tym terminie dokumentację należy bezwzględnie zniszczyć za pomocą niszczarek do dokumentów, nie należy jej wyrzucać „w całości”, aby uniknąć afery wysypiskowej (akta znalezione wśród odpadów komunalnych). KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY TECHNICZNE

41. CIEKAWOSTKA: Na rynku oferowane są programy monitorujące kopiowanie plików przez porty USB i inne. USBlock.pl Wystarczy również prosta zmiana w rejestrze (np. Windows XP) KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY TECHNICZNE

42. USBlock.pl: USB Lock ST pozwala na indywidualną ochronę danych przed kradzieżą z komputerów osobistych i laptopów, a także na zabezpieczenie (128-bitowe szyfrowanie) informacji przenoszonych na nośnikach pendrive. Oprogramowanie posiada możliwość blokowania dostępu do napędów USB (pendrive, odtwarzacze MP3), czytników kart pamięci (SD, CF, MMC), napędów CD/DVD, Zip, dyskietek itp. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY TECHNICZNE

43. Zmiana w rejestrze (XP): Zaloguj się w systemie jako administrator. Przywołaj Edytor rejestru (kliknij w tym celu menu Start | Uruchom i wpisz polecenie regedit). Przeskocz do klucza "HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Control". Jeśli znajduje się w nim podklucz "StorageDevicePolicies", kliknij go dwukrotnie. W przeciwnym razie utwórz go. Klikając menu Edycja | Nowy | Wartość DWORD, załóż w nim nową wartość o nazwie "WriteProtect". Następnie przypisz jej cyfrę 1 w polu Dane wartości. Zmiany zaczną obowiązywać po zrestartowaniu systemu. Aby przywrócić możliwość zapisu, przywołaj ponownie podaną wartość i przypisz jej cyfrę 0. KWESTIE ETYCZNE A ASPEKTY TECHNICZNE