590 likes | 1.06k Views
İDARE HUKUKUNUN GENEL KAVRAMLARI VE İLKELERİ İDARE KAVRAMI DEVLETİN DİĞER İŞLEMLERİNİ YERİNE GETİREN YASAMA ORGANININ YASAMA FAALİYETİ; YARGI ORGANININ YARGILAMA FAALİYETİ DIŞINDA KALAN FAALİYETLERİ İFADE ETMESİDİR. KAMU İDARESİ-ÖZEL İDARE AYRIMI
E N D
İDARE HUKUKUNUN GENEL KAVRAMLARI VE İLKELERİ İDARE KAVRAMI DEVLETİN DİĞER İŞLEMLERİNİ YERİNE GETİREN YASAMA ORGANININ YASAMA FAALİYETİ; YARGI ORGANININ YARGILAMA FAALİYETİ DIŞINDA KALAN FAALİYETLERİ İFADE ETMESİDİR. KAMU İDARESİ-ÖZEL İDARE AYRIMI İDARE KAVRAMI, HEM KAMU HUKUKUNDA HEM DE ÖZEL HUKUKTA KULLANILMAKTADIR.KAMU HUKUKUNDA DEVLET İDARESİ,BELEDİYE İDARESİ GİBİ KULLANILIRKEN;ÖZEL HUKUKTA VAKIF İDARESİ,DERNEK İDARESİ ŞEKLİNDE KULLANILMAKTADIR.
KAMU İDARESİ İLE ÖZEL İDARE ARASINDAKİ TEMEL FARKLAR: 1)KURULUŞ AÇISINDAN FARKLAR 2)AMAÇLARI BAKIMINDAN FARKLAR 3)FAALİYET ALANLARININ TESPİTİ AÇISINDAN FARKLAR 4)KAMU GÜCÜNDEN YARARLANMA BAKIMINDAN FARKLAR 5)ÜSTÜNLÜK AÇISINDAN FARKLAR 6)KANUNİLİK AÇISINDAN FARKLAR 7)SONA ERME AÇISINDAN FARKLAR
İDARENİN DİĞER DEVLET ORGANLARINDAN AYRIMI A)ORGANİK ANLAMDA İDARE KURULUŞ OLARAK İDARENİN, DEVLETİN ÜÇ TEMEL ORGANI ARASINDAKİ YERİNİN BELİRLENMESİDİR. (a)YASAMA ORGANI-İDARE AYRIMI:ANAYASAYA GÖRE YASAMA ORGANI TBMM’DİR. (b)YARGI ORGANI-İDARE AYRIMI:ANAYASANIN 9.MADDESİNE GÖRE, YARGI YETKİSİ TÜRK MİLLETİ ADINA BAĞIMSIZ MAHKEMELERCE KULLANILIR. (c)YÜRÜTME ORGANI-İDARE AYRIMI:ANAYASANIN YÜRÜTME BAŞLIĞINI TAŞIYAN 101-137 MADDELERİNDE YÜRÜTME ORGANI ŞU ŞEKİLDE TASNİF EDİLMİŞTİR:
1.CUMHURBAŞKANI(m.101-108) 2.BAKANLAR KURULU(m.109-118) 3.İDARE(m.123-137) BUNA GÖRE İDARE, YÜRÜTME ORGANI İÇİNDE YER ALAN, FAKAT YÜRÜTME ORGANININ CUMHURBAŞKANI VE BAKANLAR KURULU DIŞINDA KALAN TÜM KAMU KURULUŞLARINI İFADE ETTİĞİ SÖYLENEBİLİR. B)İŞLEVSEL ANLAMDA İDARE YASAMA VE YARGI FONKSİYONLARI DIŞINDA KALAN TÜM KAMUSAL İŞLER, İDARE İŞLEVİNİ MEYDANA GETİRİR.YANİ YASAMA, YARGI VE YÜRÜTMENİN, TOPLUMUN ORTAK, KOLEKTİF, GÜNLÜK, TEKNİK VE SÜREKLİ İHTİYAÇLARINI KARŞILAMA YÖNÜNDEKİ FAALİYETLERİ İDARE İŞLEVİNİ OLUŞTURUR.
İDARİ İŞLEV DIŞINDA OLAN FAALİYETLER: 1)YASAMA FAALİYETLERİ İDARİ İŞLEV DIŞINDADIR. 2)YARGILAMA FAALİYETLERİ İDARİ İŞLEV DIŞINDADIR. 3)HÜKÜMET FAALİYETLERİ İDARİ İŞLEV DIŞINDADIR. İŞLEVSEL ANLAMDA İDARE İÇİNDE YER ALAN KURULUŞLAR: 1)YASAMA ORGANI İŞLEVSEL ANLAMDA İDARE İÇİNDE YER ALIR. 2)YARGI ORGANI İŞLEVSEL ANLAMDA İDARE İÇİNDE YER ALIR. 3)YÜRÜTME ORGANI İŞLEVSEL ANLAMDA İDARE İÇİNDE YER ALIR. 4)ÖZEL HUKUK TÜZEL KİŞİLERİ DE İŞLEVSEL ANLAMDA İDARE İÇİNDE YER ALIR.
İDARE HUKUKUNUN TANIMI VE İDARE HUKUKU SİSTEMLERİ İDARE DENİLEN TEŞKİLATIN KURULMASINDA VE FAALİYETLERİNİ YÜRÜTMESİNDE UYGULANAN HUKUK KURALLARININ(KAMU HUKUKU-ÖZEL HUKUK) BÜTÜNÜNÜ İFADE ETMEKTEDİR.İDARE HUKUKU KURALLARI, ÖZEL HUKUKTAN AYRI, ÖZEL HUKUKU AŞAN, KENDİNE ÖZGÜ İLKELERİ OLAN KURALLAR BÜTÜNÜDÜR. İDARE HUKUKU SİSTEMLERİ: 1)ADLİ İDARE SİSTEMİ:ÖZEL HUKUKTAN AYRI İDAREYE ÖZGÜ BİR HUKUK DALI OLARAK İDARE HUKUKU VE ADLİ YARGIDAN AYRI ÖZEL BİR İDARİ YARGI BULUNMAMAKTADIR.
2)İDARİ REJİM:ÜLKEMİZDE UYGULANAN BU SİSTEMDE, YÜRÜTME ORGANI İÇİNDE ANCAK KENDİ KENDİNE HAREKET EDEBİLME YETENEĞİ BULUNAN BİR İDARE; BU İDAREYE UYGULANAN ÖZEL HUKUKTAN BAĞIMSIZ, KENDİNE ÖZGÜ KURALLARI BULUNAN İDARE HUKUKU; BU HUKUK DALINA İLİŞKİN UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜLDÜĞÜ; ADLİ YARGIDAN AYRI BİR İDARİ YARGI DÜZENİ BULUNMAKTADIR. İDARE HUKUKUNUN DOĞUŞU VE GELİŞİMİ KAMU HUKUKUNUN BİR DALI OLARAK İDARE HUKUKU, FRANSIZ HUKUK SİSTEMİNBDE ORTAYA ÇIKMIŞ, DAHA SONRA DİĞER ÜLKELERİN VE BİZİM ÜLKEMİZİN HUKUK SİSTEMLERİNDE KABUL EDİLMİŞTİR.
İDARE HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ 1)YENİ BİR HUKUK DALIDIR. 2)DAĞINIK BİR HUKUK DALIDIR. 3)İÇTİHADA DAYALI BİR HUKUK DALIDIR. 4)BAĞIMSIZ BİR HUKUK DALIDIR. 5)STATÜSEL NİTELİKTEDİR. 6)İDARENİN İŞLEMLERİ TEK YANLIDIR. 7)EŞİTSİZLİK HAKİMDİR. 8)İDARE HUKUKUNDAN DOĞAN DAVALAR İDARİ YARGIDA GÖRÜLÜR.
İDARE HUKUKUNUN KAYNAKLARI 1)ASIL KAYNAKLAR UYULMASI ZORUNLU VE BAĞLAYICI KAYNAKLARI İFADE ETMEKTEDİR.KENDİ İÇİNDE YAZILI VE YAZISIZ OLMAK ÜZERE İKİYE AYRILIR: a)YAZILI KAYNAKLAR 1)ANAYASA:HUKUK KURALLARININ EN ÜSTÜNDE ANAYASA YER ALMAKTADIR.ANAYASADA DEVLETİN REJİMİ, DEVLETİN TEMEL ORGANLARI VE BUNLARIN İŞLEYİŞİ İLE TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERE İLİŞKİN DÜZENLEMELER BULUNUR.BUNLAR DIŞINDA İDARE HUKUKUNA İLİŞKİN DE BİRÇOK İLKE VE KURALLAR YER ALMAKTADIR.
2)KANUN:YASAMA ORGANI(TBMM) TARAFINDAN KANUN ADI ALTINDA YAPILAN HUKUK KURALLARIDIR.NORMLAR HİYERARŞİSİNDE İKİNCİ SIRADA YER ALIR. KANUN GÜCÜNDE OLAN KAYNAKLAR:ADI KANUN OLMAMAKLA BİRLİKTE, KANUN GÜCÜNDE OLAN, KANUNLA AYNI SONUÇLARI DOĞURAN, KANUN GİBİ UYGULANAN KAYNAKLAR DA BULUNMAKTADIR. -ESKİ KAYNAKLAR:CUMHURİYET ÖNCESİ YAPILAN VE BUGÜN BAZILARI HALEN YÜRÜRLÜKTE OLAN KAYNAKLARDIR. -YENİ KAYNAKLAR:MEVCUT ANAYASAYA GÖRE YAPILAN VE KANUN GÜCÜNDE OLAN KAYNAKLARI İFADE ETMEKTEDİR.
3)TÜZÜK:KANUNLARIN UYGULANMASINI GÖSTERMEK ÜZERE BAKANLAR KURULU TARAFINDAN ÇIKARILAN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERDİR. 4)YÖNETMELİK:BAŞBAKANLIK, BAKANLIKLAR VE TÜM KAMU TÜZEL KİŞİLERİ TARAFINDAN, GÖREV ALANLARIYLA İLGİLİ OLARAK, KANUNLARIN VE TÜZÜKLERİN UYGULANMASINI GÖSTERMEK ÜZERE ÇIKARILAN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERDİR. b)YAZILI OLMAYAN KAYNAKLAR ÖRF VE ADET HUKUKU, YAZILI OLMAYAN KAYNAK OLARAK KABUL EDİLMEKTEDİR.İDARE HUKUKUNUN YENİ BİR HUKUK DALI OLMASI SEBEBİYLE ÖRF VE ADET HUKUKU BULUNMAMAKTADIR.
2)YARDIMCI KAYNAKLAR DOĞRUDAN BAĞLAYICI OLMAYAN, YAZILI BİR KAYNAK OLMAMASI HALİNDE DEVREYE GİREBİLEN KAYNAKLARDIR. a)YARGI İÇTİHATLARI:BİR İLKE KOYAN, DAHA SONRA DA UYULABİLECEK BİR PRENSİP GETİREN YARGI KARARLARIDIR.KURAL OLARAK BAĞLAYICI DEĞİLLERDİR. b)ÖĞRETİ(DOKTRİN):HUKUK BİLGİNLERİNİN GÖRÜŞ VE DÜŞÜNCELERİDİR. İDARE HUKUKUNUN UYGULAMA ALANI İDARE HUKUKUNUN UYGULAMA ALANININ TESPİTİNDE MUHTELİF KISTASLAR GELİŞTİRİLMİŞTİR.BUNLAR 3 BAŞLIK ALTINDADIR:
1)KAMU GÜCÜ KISTASI:İDARE HUKUKUNUN UYGULAMA ALANININ TESPİTİNDE, İDARENİN İŞLEMLERİNİ YAPARKENKAMU GÜCÜ KULLANIP KULLANMAMASINA GÖRE BELİRLEME YAPILMASINI ÖNGÖRMEKTEDİR.BUNA GÖRE İDARENİN İŞLEMLERİ İKİYE AYRILMAKTADIR: a)HAKİMİYET TASARRUFLARI:İDARENİN KAMU GÜCÜNÜ KULLANARAK YAPTIĞI TASARRUFLARDIR. b)TEMŞİYET TASARRUFLARI:İDARENİNÖZEL HUKUK KİŞİSİ GİBİ HAREKET EDEREK (KAMU GÜCÜ KULLANMADAN) YAPTIĞI (KİRALAMA,SATIN ALMA GİBİ) TASARUFLARI İFADE ETMEKTEDİR.
2)KAMU HİZMETİ KISTASI:KAMU HİZMETLERİNİ KURULMASI VE İŞLETİLMESİ AŞAMALARINDA İDARENİN YÜRÜTTÜĞÜ TÜM FAALİYETLER, İDARİ FAALİYET NİTELİĞİNDE OLUP İDARE HUKUKU HÜKÜMLERİNE TABİDİR. 3)İDARİ İŞLEV KISTASI:İŞLEVSEL ANLAMDA İDARENİN, İDARİ İŞLEVE GİREN FAALİYETLERİNE İDARE HUKUKU HÜKÜMLERİ UYGULANIR VE BU ALANDA ÇIKAN UYUŞMAZLIKLAR DA İDARİ YARGIDA ÇÖZÜME KAVUŞTURULUR. İDARE HUKUKUNU ETKİLEYEN ANAYASAL İLKELER A)HUKUK DEVLETİ İLKESİ -ANAYASAL İLKE:DEVLETİN NİTELİKLERİNİN EN BAŞINDA GELENİ HUKUK DEVLETİ OLMASIDIR.
HUKUK DEVLETİ İLKESİNİN ANLAMI VE ÖZELLİKLERİ HUKUKUN ÜSTÜN OLDUĞU, HUKUK KURALLARININ ONU KOYANLAR DA DAHİL OLMAK ÜZERE HER KİŞİ VE KURULUŞU BAĞLADIĞI, KİŞİLERE HUKUK GÜVENLİĞİNİN SAĞLANDIĞI DEVLETİ DEYİMLER.HUKUK DEVLETİ İLKESİNİN VARLIĞI AŞAĞIDAKİ UNSURLARA BAĞLIDIR: 1)TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN ANAYASAL OLARAK GÜVENCEYE ALINMASI. 2)KUVVETLER AYRILIĞI REJİMİNİN UYGULANMASI. 3)HUKUKA BAĞLILIK İLKESİNİN GEÇERLİLİĞİ. 4)KANUNİ İDARE İLKESİ. 5)YARGISAL DENETİM.
6)İDARENİN HUKUKİ SORUMLULUĞU İLKESİ. 7)HUKUKİ İSTİKRAR VE GÜVENLİK İLKESİ. 8)MAHKEMELERİN BAĞIMSIZLIĞI. 9)DEMOKRATİK YÖNETİM. HUKUK DEVLETİ-İDARE HUKUKU İLİŞKİSİ HUKUK DEVLEİ İLKESİNİN GERÇEKLEŞTİRME ARAÇLARINDAN EN ÖNEMLİLERİNİN BAŞINDA, ‘İDARENİN YARGISAL DENETİMİ’ GELMEKTEDİR.BU BAKIMDAN 1982 ANAYASASININ 125. MADDESİ, ‘İDARENİN HER TÜRLÜ EYLEM VE İŞLEMLERİNE KARŞI YARGI YOLU AÇIKTIR’HÜKMÜNÜ İHTİVA ETMEKTEDİR. TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERE EN FAZLA MÜDAHALE İDARE ALANINDA GERÇEKLEŞMEKTEDİR.İDARENİN ELİNDE BULUNAN KAMU GÜCÜNÜN HUKUKA UYGUN OLARAK KULLANILMASININ YOLLARI İDARE HUKUKUNUN KONUSUNU OLUŞTURMAKTADIR.
BU ANLAMDA İDARE HUKUKU, HUKUK DEVLETİNİN EN ETKİN GERÇEKLEŞTİRME ARACI KONUMUNDADIR. B)SOSYAL DEVLET İLKESİ SOSYAL DEVLET İLKESİNİN ANLAMI VE ÖZELLİKLERİ SOSYAL DEVLET ANLAYIŞINDA, TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN (MÜLKİYET HAKKI, TEŞEBBÜS HÜRRİYETİ GİBİ) VARLIĞI ESAS OLMAKLA BİRLİKTE, DEVLETİN EKONOMİYE MÜDAHALE EDEREK(BİZZAT TEŞEBBÜSLER KURARAK YAHUT DÜZENLEMELER YAPARAK) GÜÇSÜZLERİN KORUNMASINI SAĞLAYACAK TEDBİRLERİ ALMASI GEREKECEKTİR.KAMU HİZMETLERİNİN YA BEDAVA YA DA HERKESİN ULAŞABİLECEĞİ BİR BEDEL KARŞILIĞINDA SUNULMASI DA SOSYAL DEVLETİN BİR GEREĞİDİR.
SOSYAL DEVLET-İDARE HUKUKU İLİŞKİSİ SOSYAL DEVLET İLKESİNİN GERÇEKLEŞTİRİCİSİ İDAREDİR.SOSYAL DEVLET İLKESİ İDARENİN GÖREV ALANINI OLDUKÇA GENİŞLETMİŞTİR.İDARE YETKİLERİNİ KULLANIRKEN, GÖREVLERİNİ YERİNE GETİRİRKEN, KAMU HİZMETLERİNİ SUNARKENSOSYAL DEVLET İLKESİNE UYGUN DAVRANMAK ZORUNDADIR. C)EŞİTLİK İLKESİ EŞİTLİK İLKESİNİN ANLAMI VE ÖZELLİKLERİ ANAYASA EŞİTLİK İLKESİNE, ‘GENEL ESASLAR’ KISMI İÇİNDE YER VERMİŞTİR.BU NEDENLE EŞİTLİK İLKESİ, KAMU MAKAMLARINA, FAALİYETTE BULUNURKEN KİŞİLERE EŞİT DAVRANMALARINI BUYURAN VE DEVLET YÖNETİMİNE HAKİM OLAN GENEL ESAS NİTELİĞİNDEDİR.
EŞİTLİK İLKESİ-İDARE HUKUKU İLİŞKİSİ ANAYASANIN 10.MADDESİNDE ‘DEVLET ORGANLARI VE İDARE MAKAMLARININ BÜTÜN İŞLEMLERİNDE KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK İLKESİNE UYGUN OLARAK HAREKET ETMEK ZORUNDA’ OLMASIDIR. KAMU HİZMETLERİ, HİÇBİR AYRIM GÖZETİLMEKSİZİN HERKESE EŞİT SUNULMALI VE BUNA BAĞLI OLARAK DA KAMU GÖREVLİLERİ KAMU HİZMNETİNİ SUNARKEN TARAFSIZ DAVRANMALIDIR. ANAYSANIN 70.MADDESİNDE, ‘HİZMETE ALINMADA, GÖREVİN GEREKTİRDİĞİ NİTELİKLERDEN BAŞKA HİÇBİR AYRIM GÖZETİLEMEZ HÜKMÜ YER ALMAKTADIR.’
D)İDARENİN KANUNİLİĞİ İLKESİ İDARENİN TÜM FAALİYETLERİNİN KANUNA DAYANMASI VE KANUNA UYGUN OLMASI İLKESİDİR. E)MERKEZDEN YÖNETİM-YERİNDEN YÖNETİM İLKESİ İDARENİN KURULUŞ VE GÖREVLERİ, MERKEZDEN YÖNETİM VE YERİNDEN YÖNETİM ESASLARINA DAYANIR. 1)MERKEZDEN YÖNETİM:KAMUHİZMETLERİNİN DEVLET ELİYLE ÜLKE DÜZEYİNDE YÜRÜTÜLMESİDİR.
MERKEZDEN YÖNETİMİN ÖZELLİKLERİ 1)SADECE DEVLET TÜZEL KİŞİLİĞİ BULUNMAKTADIR. 2)DEVLET TÜZEL KİŞİLİĞİ,ÜSTLENDİĞİKAMU HİZMETLERİNİ BAKANLIK DENİLEN TEŞKİLATLAR ELİYLE YÜRÜTMEKTEDİR. 3)HİZMETLER MERKEZDE TOPLANMIŞTIR VE KARARLARIN ALINMASI VE BUNLARIN UYGULANMASI YETKİSİ BU MERKEZİN ELİNDEDİR. 4)MERKEZDE TOPLANAN KAMU HİZMETLERİNİN GELİR VE GİDERLERİ MERKEZİ BÜTÇEDE TOPLANIR. 5)TAŞARADAKİ HİZMETLER,MERKEZİN EMRİNDE VE ONUN EMİR VE TALİMATLARI DOĞRULTUSUNDA HAREKET EDEN TAŞRA MEMURLARI TARAFINDAN YÜRÜTÜLÜR.
MERKEZDEN YÖNETİMİN YARARLARI 1)GÜÇLÜ BİR DEVLET YÖNETİMİ VE DEVLET YÖNETİMİNDE BİRLİĞİ SAĞLAR. 2)HİZMETLERİN VERİMLİ YÜRÜTÜLMESİ İÇİN GEREKLİ UZMAN PERSONEL VE MALİ İMKANIN SAĞLANMASINA DAHA ELVERİŞLİDİR. 3)HİZMETLERİN ÜLKE DÜZEYİNE ADİL DAĞILIMINA VE BÖLGELERARASI EŞİTLİĞİN SAĞLANMASINA DAHA ELVERİŞLİDİR. 4)HİZMETLERİN DAHA AKILCI VE PLANLI YÜRÜTÜLMESİNE İMKAN SAĞLAR. 5)HARCAMALAR TEK ELDEN YAPILDIĞINDAN MALİ DENETİM DAHA KOLAYDIR.
6)KAMU GÖREVLİLERİ YEREL ETKİ VE BASKILARDAN KURTARILMIŞ OLUR. MERKEZDEN YÖNETİMİN SAKINCALARI 1)BÜROKRASİYİ ARTIRIR. 2)DEMOKRASİ İLKESİNE PEK UYGUN DEĞİLDİR. 3)YEREL İHTİYAÇLARIN ÖNCELİKLERİNİN BELİRLENMESİNE ELVERİŞLİ DEĞİLDİR. 4)KAMU GÖREVLİLERİ, HİZMETİN GEREKLERİ YERİNE, MERKEZİN İSTEKLERİ DOĞRULTUSUNDA HAREKET ETME EĞİLİMİNE GİREBİLİRLER. 5)MERKEZ YÖNETİCİLERİ, SİYASİ AMAÇLARLA HAREKET EDEBİLİRLER.
YETKİ GENİŞLİĞİ İLKESİ MERKEZE AİT YETKİLERİN, TAŞRADAKİ MERKEZİN YÖNETİCİSİ (VALİ) TARAFINDAN, MERKEZE SORMADAN, MERKEZ ADINA KULLANILABİLMESİDİR. ÖZELLİKLERİ 1)ANAYASAL BİR İLKEDİR. 2)SADECE İL YÖNETİMİNDE BULUNMAKTADIR. 3)KULLANILAN YETKİ MERKEZE AİT BİR YETKİ OLUP, VALİ TARAFINDAN KULLANILMAKTADIR. 4)GENİŞLEYEN YETKİ, VALİNİN YETKİSİDİR. 5)YETKİ GENİŞLİĞİ, MERKEZİN YÜRÜTTÜĞÜ KAMU HİZMETLERİNDE KULLANILMAKTADIR. 6)YETKİNİN KULLANILMASIYLA İLGİLİ TÜM GELİR VE GİDERLER MERKEZE AİTTİR.
2)YERİNDEN YÖNETİM:KAMU HİZMETLERİNDEN BAZILARININ, MERKEZİ İDARE DIŞINDA OLUŞTURULAN KAMU TÜZEL KİŞİLERİ ELİYLE YÜRÜTÜLMESİDİR. ÖZELLİKLERİ: 1)AYRI TÜZEL KİŞİLİK 2)ÖZERKLİK 3)VESAYET DENETİMİ ÇEŞİTLERİ: 1)YER BAKIMINDAN:İL ÖZEL İDARESİ, BELEDİYE, KÖY 2)HİZMET BAKIMINDAN:ÜNİVERSİTELER, TRT, KİT 3)MESLEK KURULUŞLARI:BAROLAR, ODALAR, BORSALAR GİBİ
YERİNDEN YÖNETİMİN YARARLARI 1)DEMOKRASİ İLKESİNE DAHA UYGUNDUR. 2)MERKEZDEN YÖNETİMİN DOĞURDUĞU, BÜROKRASİ GİBİ BİRÇOK SAKINCALAR GİDERİLMEKTEDİR.KARAR ALMA SÜRECİ KISALMAKTADIR. 3)YEREL İHTİYAÇLARIN YERİNDE VE ÖNCELİKLERİNİN TESPİT EDİLMESİNE, HİZMETLERİN DAHA HIZLI VE RASYONEL OLARAK SUNULABİLMESİNE İMKAN SAĞLAMAKTADIR. YERİNDEN YÖNETİMİN SAKINCALARI 1)YETERLİ MALİ İMKANLARA SAHİP OLMADIKLARINDAN, ÜSTLENDİKLERİ HİZMETLERİ YETERİNCE KARŞILAYAMAMAKTADIRLAR. 2)HİZMETLERİN ÜLK DÜZEYİNE YAYILMASINA İMKAN SAĞLAMAZ.
3)SİYASİ AMAÇLI UYGULAMALARA YOL AÇABİLİR. 4)MAHALLİ İDARELERİN FAZLA GÜÇLENMESİ, ÜLKEDE SİYASİ BİRLİĞİN BOZULMASINA YOL AÇABİLİR. 5)YERİNDEN YÖNETİMLERİN MALİ DENETİMLERİ GÜÇLÜK DOĞURABİLİR. F)İDARENİN BÜTÜNLÜĞÜ İLKESİ ANAYASAL BİR İLKEDİR.SAYILARI ÇOK FAZLA OLAN VE PARÇALI OLAN İDARİ BİRİMLERİN, BİR BÜTÜNLÜK İÇİNDE FAALİYETTE BULUNMASINI SAĞLAYACAK ‘HİYERARŞİ’ VE ‘İDARİ VESAYET’ ŞEKLİNDE İKİ TÜR HUKUKİ ARAÇ BULUNMAKTADIR.
1)HİYERARŞİ TEŞKİLAT İÇİNDEKİ GÖREVLİLER ARASINDAKİ ASTLIK-ÜSTLÜK DURUMUNU İFADE ETMEKTEDİR.ÜSTÜN AST ÜZERİNDEKİ YETKİLERİNE DE HİYERARŞİ YETKİSİ DENİR. HİYERARŞİNİN ÖZELLİKLERİ 1)HİYERARŞİK DENETİM, BİR KAMU TÜZEL KİŞİSİNİN KENDİ BÜNYESİ İÇERİSİNDE SÖZ KONUSUDUR. 2)GENEL BİR YETKİDİR. 3)HİYERARŞİK AMİRİN, YETKİLERİNİ KULLANMASI İÇİN, KİŞİLERİN BAŞVURUSUNA GEREK BULUNMAMAKTADIR. 4)HİZMETE İLİŞKİN HİYERARŞİK YETKİLERE KARŞI ASTLARIN DAVA AÇMA HAKLARI YOKTUR.
HİYERARŞİ YETKİSİNİN KAPSAMI HİYERARŞİK AMİRİN, ASTLAR ÜZERİNDE KULLANDIĞI BAZI YETKİLER VARDIR: 1)MEMURİYETE İLİŞKİN YETKİLER 2)DİSİPLİN İŞLEMLERİ 3)DENETİM VE GÖREV DAĞILIMI 4)EMİR VE TALİMAT VERME EMİRLERE UYMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ BAKIMINDAN, EMİRLER ÜÇE AYRILIR: a)HUKUKA UYGUN EMİRLE b)HUKUKLA AYKIRI EMİRLER c)SUÇ TEŞKİL EDEN EMİRLER
İDARİ VESAYET MERKEZİ İDARE İLE YERİNDEN YÖNETİM İDARELERİ ARASINDAKİ BÜTÜNLÜĞÜ SAĞLAYAN HUKUKİ ARAÇTIR.BU YÖNTEMLE MERKEZİ İDARENİN, YERİNDEN YÖNETİM İDARELERİNİ DENETLEMESİNE ‘İDARİ VESAYET DENETİMİ’ DENİR. İDARİ VESAYETİN ÖZELLİKLERİ 1)MERKEZDEN YÖNETİM-YERİNDEN YÖNETİM ARASINDA OLMASI 2)İDARİ VESAYET DENETİMİNİN İSTİSNAİLİĞİ 3)İDARİ VESAYETİN EMİR VE TALİMAT VERMEYİ İÇERMEMESİ 4)HUKUKA UYGUNLUK DENETİMİNİ İÇERMESİ 5)DAVA YETKİSİNİ İÇERMESİ
İDARİ VESAYET YETKİSİNİN KAPSAMI İDARİ VESAYET DENETİMİ, DAHA ÇOK İŞLEMLER ÜZERİNDE GERÇEKLEŞİR.KİŞİLER ÜZERİNDE İDARİ VESAYET DENETİMİ NADİREN YAPILABİLMEKTEDİR.VESAYET YETKİSİNE SAHİP MAKAMIN BAZI YETKİLERİ VARDIR: 1)KALDIRMA 2)ONAMA 3)KARARI İADE 4)DAVA AÇMA 5)İZİN
KAMU TÜZEL KİŞİLİĞİ ORTAK BİR AMACIN DEVAMLI BİR SURETTE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ AMACIYLA ÖRGÜTLENMİŞ BULUNAN KİŞİ YA DA MAL TOPLULUKLARIDIR. ÖZELLİKLERİ 1)KANUNLA KURULMA 2)KAMU GÜCÜNDEN YARARLANMA 3)AYRI HUKUKİ REJİM 4)KANUNİLİK TÜRLERİ 1)KAMU İDARELERİ:DEVLET VE MAHALLİ İDARELER 2)KAMU KURUMLARI:ÜNİVERSİTELER,TRT,SGK GİBİ 3)KAMU KURUMU NİTELİĞİNDE MESLEK KURULUŞLARI:ODALAR,BORSALAR,BAROLAR
KAMU TÜZEL KİŞİLİĞİNİN SAHİP OLDUĞU YETKİLER 1)HAK VE FİİL EHLİYETİNE SAHİPTİRLER. 2)ORGANLARI ELİYLE YÖNETİLİRLER. 3)KENDİLERİNE HAS MAL VARLIKLARI VE BÜTÇELERİ BULUNMAKTADIR. 4)KENDİNE ÖZGÜ GÖREVLİLERİ VARDIR. 5)KAMU TÜZEL KİŞİLERİNİN İŞLEMLERİ HUKUKA UYGUNLUK KARİNESİNDEN YARARLANIRLAR. 6)TEK TARAFLI İŞLEMLER YAPABİLMEK GİBİ KAMU GÜCÜ DENİLEN ÜSTÜN YETKİLERİ VARDIR. 7)KAMU TÜZEL KİŞİLERİNİN EYLEM VE İŞLEMLERİNDEN KAYNAKLANAN UYUŞMAZLIKLAR, İDARİ YARGIDA KARARA BAĞLANIR.
TÜRK İDARE TEŞKİLATININ GENEL GÖRÜNÜMÜ MERKEZDEN YÖNETİM MERKEZİ İDARE YA DA GENEL İDARE YAHUT DEVLET İDARESİ ADI DA VERİLMEKTEDİR.BU İDARENİN BİR MERKEZ (BAŞKENT) TEŞKİLATI BİR DE TAŞRA TEŞKİLATI BULUNMAKTADIR. MERKEZ(BAŞKENT) TEŞKİLATI BAŞKENT TEŞKİLATI (DEVLET İDARESİNİN MERKEZ TEŞKİLATI) CUMHURBAŞKANI, BAKANLAR KURULU, BAŞBAKAN VE BAKANLARDAN OLUŞMAKTADIR.AYRICA YARDIMCI KURULUŞLAR DA BULUNMAKTADIR.
1)CUMHURBAŞKANI CUMHURBAŞKANI SADECE SİYASİ BİR MAKAM OLMAYIP, BAZI GÖREV VE YETKİLERİ BAKIMINDAN İDARE İÇİNDE YER ALMAKTADIR. ANAYASANIN 104.MADDESİNDE CUMHURBAŞKANININ YASAMA, YÜRÜTME VE YARGI ALANLARINA İLİŞKİN GÖREV VE YETKİLERİ SAYILMIŞTIR. CUMHURBAŞKANININ İDARE ALANINA İLİŞKİN GÖREV VE YETKİLERİ 1)GENELKURMAY BAŞKANINI ATAMAK. 2)MGK’YI TOPLANTIYA ÇAĞIRMAK VE BAŞKANLIK ETMEK.
3)OLAĞANÜSTÜ HAL VE SIKIYÖNETİM İLANINDA BAKANLAR KURULUNA BAŞKANLIK ETMEK. 4)KARARNAMELERİ İMZALAMAK. 5)DEVLET DENETLEME KURULUNUN ÜYELERİNİ VE BAŞKANINI ATAMAK VE BU KURULA İNCELEME, ARAŞTIRMA VE DENETLEME EMRİ VERMEK. 6)YÖK KURULU ÜYELERİNİ VE BAŞKANINI SEÇMEK VE ATAMAK.7)ÜNİVERSİTE REKTÖRLERİNİ SEÇMEK VE ATAMAK. CUMHURBAŞKANININ SORUMSUZLUĞU 1)SİYASİ 2)CEZAİ 3)HUKUKİ
CUMHURBAŞKANLIĞI GENEL SEKRETERLİĞİ TEŞKİLATI CUMHURBAŞKANININ GÖREVLERİNİ YERİNE GETİREBİLMESİ İÇİN BİR İDARİ TEŞKİLATA İHTİYACI VARDIR.BU TEŞKİLAT CUMHURBAŞKANLIĞI GENEL SEKRETERLİĞİDİR.ANAYASANIN 107. MADDESİNE GÖRE, CUMHURBAŞKANLIĞI GENEL SEKRETERLİĞİNİN KURULUŞU, TEŞKİLAT VE ÇALIŞMA ESASLARI, PERSONEL ATAMA İŞLEMLERİ CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ İLE DÜZENLENİR.GENEL SEKRETER CUMHURBAŞKANINCA ATANIR VE ONA KARŞI SORUMLUDUR.
DEVLET DENETLEME KURULU İDARENİN HUKUKA UYGUN, DÜZENLİ VE VERİMLİ ÇALIŞMASININ SAĞLANMASI AMACIYLA OLUŞTURULMUŞTUR. AMACI:İDARENİN HUKUKA UYGUNLUĞUNUN, DÜZENLİ VE VERİMLİ ŞEKİLDE YÜRÜTÜLMESİNİN VE GELİŞTİRİLMESİNİN SAĞLANMASIDIR. OLUŞUMU:DDK 9 ÜYEDEN OLUŞUR.BU ÜYELER, YÜKSEK ÖĞRENİMLERİNİ BİTİRDİKTEN SONRA EN AZ 12 YIL DEVLET HİZMETİNDE BAŞARI İLE ÇALIŞMIŞ VE TEMAYÜZ ETMİŞ OLAN TECRÜBELİ KİMSELER ARASINDAN CUMHURBAŞKANINCA ATANIR.İKİ YILDA BİR KURUL ÜYELERİNDEN ÜÇTE BİRİ YENİLENİR.
GÖREV ALANI: 1)TÜM KAMU KURULUŞ VE KURUMLAR. 2)TÜM KAMU KURULUŞ VE KURUMLARI TARAFINDAN EN AZ SERMAYELERİNİN YARISINDAN ÇOĞUNA KATILMAKM SURETİYLE OLUŞTURULAN HER TÜRLÜ KURULUŞLAR. 3)KAMU KURUMU NİTELİĞİNDE OLAN MESLEK KURULUŞLARI.4)HER DÜZEYDEKİ İŞÇİ VE İŞVEREN MESLEK TEŞEKKÜLLERİ. 5)KAMUYA YARARLI DERNEKLER.6)VAKIFLAR. ÇALIŞMA USULÜ:CUMHURBAŞKANININ TALEBİ ÜZERİNE ÇALIŞMALARINI YÜRÜTÜR.
BAKANLAR KURULU VE BAŞBAKAN BAKANLAR KURULU SAYISI:BAŞBAKAN(1)+BAŞBAKAN YARDIMCILARI(4)+BAKAN(21)=26 BAKANLAR KURULUNUN ÇALIŞMA USULÜ BAŞBAKANIN BAŞKANLIĞINDA TOPLANIR VE ÇALIŞIR.ÇALIŞMA USULÜ TEAMÜLLERE GÖREDİR.TOPLANTILAR GİZLİ OLUP, GÖRÜŞMELER TUTANAĞA GEÇİRİLMEZ. BAKANLAR KURULUNUN İDARİ GÖREVLERİ 1)TÜZÜK ÇIKARMAK. 2)YÖNETMELİK ÇIKARMAK. 3)OHAL VE SIKIYÖNETİM İLAN ETMEK.
4)MİLLİ GÜVENLİĞİ SAĞLAMAK. 5)SİLAHLI KUVVETLERİ YURT SAVUNMASINA HAZIRLAMAK. 6)GENELKURMAY BAŞKANINI SEÇMEK. 7)ANAYASADA BELİRLENEN BAZI YETKİLER:YÖK’E ÜYE SEÇMEK, EKENOMİYE İLİŞKİN YETKİLER VB. BAKANLAR KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUĞU 1)SİYASİ 2)CEZAİ3)HUKUKİ
BAŞBAKANLIK VE BAŞBAKAN HEM ANAYASADA HEM DE YASALARDA BAŞBAKANA BİRÇOK İDARİ GÖREVLER VE YETKİLER VERİLMİŞTİR. BAŞBAKANIN İDARİ GÖREVLERİ 1)BAKANLAR KURULUNA BAŞKANLIK ETMEK. 2)BAKANLIKLAR ARASINDA İŞBİRLİĞİNİ SAĞLAMAK. 3)BAKANLARIN GÖREVLERİNİ YERİNE GETİRMESİNİ GÖZETMEK.4)MGK’YA KATILMAK VE CUMHURBAŞKANININ OLMADIĞI DURUMLARDA, KURULA BAŞKANLIK ETMEK.
5)DÜZENLEME YETKİSİ. 6)DEVLET TÜZEL KİŞİLİĞİNİ TEMSİL ETME YETKİSİ. 7)HİYERARŞİ YETKİSİ.8)İDARİ VESAYET YETKİSİ.9)ATAMA YETKİSİ. 10)KARŞI-İMZA YETKİSİ.11)HARCAMA YETKİSİ. BAŞBAKANLIK TEŞKİLATI BAŞBAKANLIĞIN ÜSTLENDİĞİ HİZMETLERİ YÜRÜTMEK ÜZERE BAŞBAKANLIK TEŞKİLATI OLUŞTURULMUŞTUR.MERKEZ TEŞKİLATI İLE BAĞLI VE İLGİLİ KURULUŞLARDAN MEYDANA GELİR.
BAŞBAKAN:BAKANLAR KURULUNUN BAŞKANI, BAKANLIKLARIN VE BAŞBAKANLIK TEŞKİLATININ EN ÜST AMİRİDİR. GÖREVLERİ: (a)TC’NİN YÜKSEK HAK VE MENFAATLERİNİ KORUMAK VE GÖZETMEK, MİLLETİN HUZUR VE GÜVENİNİ SAĞLAYICI ÖNLEMLERİ ALMAK, GENEL AHLAKI VE KAMU DÜZENİNİ MUHAFAZA ETMEK, EKONOMİK, SOSYAL VE KÜLTÜREL KALKINMAYI SAĞLAMAK,REFAHI YAYGINLAŞTIRMAK, HÜKÜMETİN GENEL SİYASETİNİ YÜRÜTMEK VE DİĞER MAKSATLARLA BAKANLIKLAR ARASINDA AHENGİ VE İŞBİRLİĞİNİ TEMİN EDER.
(b)BAKANLARIN GÖREVLERİNİN ANAYASA VE KANUNLARA UYGUN OLARAK YERİNE GETİRİLMESİNİ GÖZETİR VE DÜZELTİCİ ÖNLEMLERİ ALIR. (c)ANAYASA VE KANUNLARLA KENDİSİNE VERİLEN DİĞER GÖREVLERİ YAPAR. BAŞBAKAN YARDIMCILIĞI:SAYISI 5’İ GEÇMEMEK ÜZERE BAŞBAKAN YARDIMCISI BAKAN GÖREVLENDİRELECEĞİ DÜZENLENMİŞTİR. MÜSTEŞAR:EN YÜKSEK DEVLET MEMURUDUR VE BAŞBAKANLIK TEŞKİLATININ BAŞBAKANDAN SONRA ÜST AMİRİDİR. GÖREVLERİ: (a)KANUNLARLA BAŞBAKANLIĞA VERİLEN GÖREVLERİN EN İYİ ŞEKİLDE YAPILMASINI SAĞLAR.
(b)BAKANLIKLAR ARASINDA KOORDİNASYON VE İŞBİRLİĞİNİ TEMİN ETMEK. (c)DEVLET İDARESİNDE ETKİNLİĞİN SAĞLANMASINI, GÖREVLERİN TAM VE VERİMLİ BİR ŞEKİLDE ZAMANINDA YERİNE GETİRİLMESİNİ SAĞLAMAK. (d)BAŞBAKAN TARAFINDAN VERİLEN DİĞER GÖREVLERİ YAPMAK. BAŞBAKANLIK ANA HİZMET BİRİMLERİ: -KANUNLAR VE KARARLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ -PERSONEL VE PRENSİPLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ -MEVZUATI GELİŞTİRME VE YAYIN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ -DEVLET ARŞİVLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
-GÜVENLİK İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ -DIŞ İLİŞKİLER BAŞKANLIĞI -EKONOMİK, SOSYAL VE KÜLTÜREL İŞLERİ BAŞKANLIĞI -İDAREYİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI -BİLGİ İŞLEM BAŞKANLIĞI BAŞBAKANLIK DANIŞMA VE DENETİM BİRİMLERİ -TEFTİŞ KURULU BAŞKANLIĞI -STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI -BAŞBAKAN MÜŞAVİRLERİ -BASIN MÜŞAVİRLİĞİ -HUKUK HİZMETLERİ BAŞKANLIĞI
BAŞBAKANLIK YARDIMCI HİZMET BİRİMLERİ -BAKANLAR KURULU SEKRETERLİĞİ -İDARİ VE MALİ İŞLER BAŞKANLIĞI -HALKLA İLİŞKİLER DAİRE BAŞKANLIĞI -ÖZEL KALEM MÜDÜRLÜKLERİ BAKANLIKLAR VE BAKANLAR BAKANLIK:MERKEZİ İDARİNİN ÜSTLENDİĞİ KAMU HİZMETLERİNİN ÖRGÜTLENMİŞ ŞEKİLLERİNE BAKANLIK DENİR.BAKANLIKLARIN DEVLET TÜZEL KİŞİLİĞİ DIŞINDA AYRI BİR TÜZEL KİŞİLİKLERİ BULUNMAMAKTADIR.BAKANLIK TEŞKİLATININ BAŞINDA BULUNAN KİŞİYE BAKAN DENİR.
MERKEZE YARDIMCI KURULUŞLAR BAŞKENTTE, MUHTELİF YARDIMCI KURULUŞLAR YANİ DANIŞMA ORGANLARI BULUNMAKTADIR.BU KURUŞLARDAN BAZILARI MERKEZ TEŞKİLATINA (DEVLETE) DANIŞMANLIK YAPMAKTADIRLAR.BU KURULUŞLARIN EN ÖNEMLİLERİ: 1)DANIŞTAY DANIŞTAY, HEM BİR YÜKSEK MAHKEME HEM DE DANIŞMA VE İNCELEME MERCİİDİR. DANIŞTAYIN DANIŞMA VE İNCELEME GÖREVLERİ: 1)BAŞBAKANLIK VE BAKANLAR KURULUNCA GÖNDERİLEN KANUN TASARI VE TEKLİFLER HAKKINDA GÖRÜŞÜNÜ BİLDİRMEK.
2)TÜZÜK TASARILARINI İNCELEMEK. 3)KAMU HİZMETLERİYLE İLGİLİ İMTİYAZ ŞARTLAŞMA VE SÖZLEŞMELERİ HAKKINDAN 2 AY İÇİNDE DÜŞÜNCESİNİ BİLDİRMEK. 4)CUMHURBAŞKANLIĞI VE BAŞBAKANLIK TARAFINDAN GÖNDERİLEN İŞLER HAKKINDA GÖRÜŞÜNÜ BİLDİRMEK. 5)KANUNLARLA VERİLEN DİĞER GÖREVLERİ YAPMAK. DANIŞTAYIN DANIŞMANLIK GÖREVLERİ GENELLİKLE GÖRÜŞ BİLDİRME, İNCELEYEREK GÖRÜŞ BİLDİRME, İDARİ KARAR ALMA ŞEKLİNDE GERÇEKLEŞEBİLMEKTEDİR.