ROZBICIE DZIELNICOWE (inaczej rozdrobnienie feudalne)

1. ROZBICIE DZIELNICOWE(inaczej rozdrobnienie feudalne) Jest okresem w historii Polski trwającym umownie od śmierci Bolesława Krzywoustego ( od jego testamentu, statutu) w 1138 do koronacji Władysława Łokietka w 1320. Bolesław Krzywousty Władysław Łokietek

2. Na mocy testamentu Krzywoustego kraj został podzielony na dzielnice.

3. DZIELNICE: 1. Dzielnica senioralna z władzą zwierzchnią najstarszego syna , Władysław II Wygnańca. Władysław Wygnaniec (1105-1159). Najstarszy syn Bolesława Krzywoustego został pierwszym księciem zwierzchnim w myśl testamentu ojca. Dążył do przywrócenia jedności państwa, szukając sojuszników. W 1146 r. uzyskał poparcie ze strony cesarza Konrada III i wystąpił zbrojnie przeciw braciom, nie odniósł jednak sukcesu i został wygnany. Schronił się w Niemczech. W 1157 r. doprowadził do najazdu cesarza Fryderyka Barbarossy na ziemie polskie, ale na tron senioralny już nie powrócił. Zapoczątkował linię Piastów śląskich. Władysław II Wygnaniec

4. 1146-1173 Drugi z kolei syn Bolesława Krzywoustego; otrzymał na mocy statutu ojca Mazowsze jako dzielnicę dziedziczną. Po wygnaniu starszego brata Władysława objął władzę księcia zwierzchniego w Polsce i rządy w dzielnicy senioralnej. Gdy dla obrony praw Władysława Wygnańca wyprawa cesarska dotarła pod Poznań, Bolesław Kędzierzawy złożył cesarzowi w Krzyszkowie hołd i wypłacił znaczny okup uznając w ten sposób zależność Polski od cesarstwa. 2. Mazowsze przypadło Bolesławowi Kędzierzawemu. Bolesław Kędzierzawy

5. Mieszko Stary (1126-1202). Na podstawie testamentu ojca został księciem Wielkopolski. Po śmierci brata, Bolesława Kędzierzawego, objął dzielnicę senioralną krakowską, stając się księciem zwierzchnim. Również Mieszko dążył do poszerzenia zakresu swej władzy. Spotkało się to z niezadowoleniem, a z czasem z jawnym buntem możnowładców. W wyniku buntu w 1177 r. tron krakowski otrzymał Kazimierz Sprawiedliwy. Mieszko nie pogodził się z takim obrotem sprawy i uparcie dążył do powrotu na tron krakowski. Rządy na kilka lat odzyskał, sprawując władzę w imieniu małoletniego Leszka Białego, syna tegoż samego Kazimierza, który wyparł Mieszka z Krakowa. 3. Wielkopolska przypadła Mieszkowi Staremu. Mieszko Stary

6. 4. Po śmierci Krzywoustego Henrykowi Sandomierskiemu wydzielono Ziemię Sandomierską. Urodzony ok. 1132 r., syn Bolesława III Krzywoustego i Salomei, córki hrabiego Bergu. Na mocy "testamentu" ojca otrzymał ziemię sandomierską, w której samodzielne rządy rozpoczął prawdopodobnie w 1146 r. W 1149 r. uczestniczył w wyprawie zbrojnej na Włodzimierz Wołyński i Łuck. W roku 1154 wyruszył na wyprawę krzyżową do Jerozolimy. W Ziemi Świętej przebywał około roku. Po powrocie - jako krzyżowiec - był otaczany szacunkiem. Sprowadził do Polski joannitów, którym ufundował klasztor i szpital w Zagości nad Nidą. W 1166 r. wziął udział wspólnie z Bolesławem IV Kędzierzawym w wyprawie przeciwko Prusom. Wyprawa zakończyła się klęską, a Henryk poległ w boju w dniu 18.X.1166r. Henryk Sandomierski

7. 5. A wdowie Salomei i urodzonemu po śmierci Bolesława Kazimierzowi Sprawiedliwemu oddano Ziemię Łęczycko-Sieradzką jako oprawę wdowią. Kazimierz Sprawiedliwy (1138-1194). Najmłodszy syn Bolesława Krzywoustego. Pominięty w testamencie ojca, był zapewne pogrobowcem. Własną dzielnicę otrzymał dopiero po swoim bracie Henryku księciu sandomierskim. W 1177 r. bunt możnowładców przeciw Mieszkowi Staremu wyniósł go na stolicę krakowską i Kazimierz stał się księciem zwierzchnim. W 1186 r. objął księstwo mazowieckie i kujawskie. Dążył do uzyskania poparcia Kościoła i w związku z tym na zjeździe w Łęczycy w 1180 r. nadał Kościołowi w Polsce liczne przywileje. W zamian za to uzyskał zgodę na dziedziczenie dzielnicy krakowskiej dla swych potomków. Po jego nagłej śmierci osiem lat trwały walki o tron krakowski. Kazimierz Sprawiedliwy

8. POLSKA W OKRESIE ROZBICIA DZIELNICOWEGO: • Walka o dzielnicę wdowy Po śmierci Salomei, Władysław II zw. Wygnańcem, zajął jej dzielnicę wbrew woli braci. W wyniku wojny między nim i jego braćmi, Władysław II uciekł z kraju w 1146 r. i udał się do Niemiec prosić o pomoc cesarza.

9. Walka o seniorat Dzielnicę senioralną objął Bolesław Kędzierzawy - w ten sposób to on stał się seniorem. A książęta w swoich dzielnicach zaczęli prowadzić niezależną politykę wewnętrzną i zagraniczną. Zasada senioratu zaczęła tracić znaczenie. W roku 1173, po śmierci Bolesława Kędzierzawego, jego rolę jako seniora, księcia oraz pana Krakowa przejmuje trzeci syn Bolesława Krzywoustego - Mieszko Stary. Po czterech latach ponownie dochodzi do walki o tron - Mieszko zostaje wygnany, a Kraków opanowany przez najmłodszego z braci, Kazimierza Sprawiedliwego, co oznaczało złamanie zasady senioratu (władza zwierzchnia dla najstarszego z rodu).

10. Sprowadzenie Krzyżaków do Polski W 1226r. Krzyżacy zostali wezwani przez Konrada Mazowieckiego do pomocy w walce z Prusami. Zmuszeni do opuszczenia Ziemi Świętej i wypędzeni przez króla Andrzeja z Węgier chętnie skorzystali z propozycji Konrada, który nadał im ziemię dobrzyńską w wieczyste użytkowanie. W 1230r. przybyli do Polski i opanowali ziemię dobrzyńską. Flaga krzyżacka

11. Po wprowadzeniu na tron ośmioletniego Leszka Białego zasada została złamana. Symbolem rozbicia jedności książąt stał się zjazd w Gąsawie w 1227 r. Przybyli tam: Leszek Biały, Henryk Brodaty, Władysław Laskonogi i Konrad Mazowiecki. Na skutek spisku na obrady wtargnęli przeciwnicy seniora, którego zabili w trakcie ucieczki, ranili także Henryka. Szansa na porozumienie została zmarnowana. • Zjazd w Gąsowie Leszek Biały

12. Rozdrobnienie dzielnicowe Wraz ze śmiercią Leszka Białego w Gąsawie w 1227 r. ostatecznie zanikła władza centralna (pryncypat). Stopniowo postępowało rozdrobnienie ziem Polski. Nie istniały żadne ponaddzielnicowe urzędy ani prawa. Około połowy XIII wieku Polska składała się z kilkunastu księstw, bez żadnej władzy centralnej. Okres dzielnicowy był okresem walk wewnętrznych pomiędzy rywalizującymi książętami - o władzę i o terytorium.

13. Najazd mongolski W 1241 r. Mongołowie ruszyli na Polskę i Węgry. W marcu dotarli do Krakowa. Spustoszyli i spalili całe miasto. W kwietniu cała armia dotarła na Śląsk, gdzie pod Legnicą czekał na nich Henryk Pobożny. Udało mu się zjednoczyć oddziały śląskie, wielkopolskie i krakowskie. Mimo tego Polska przegrała.

14. Upadek państwa polskiego Rozbicie dzielnicowe początkowo korzystne dla grupy możnowładców powodowało jednak coraz większe straty. Podzieleni książęta nie mogli skutecznie odpierać ataków wroga – margrabiów brandenburskich, Jaćwingów, Prusów, Litwinów czy Mongołów. Rozdrobnienie ziemi utrudniało też rozwój handlu, wymianę towarów i zbyt wyrobów rzemieślniczych. Państwo polskie powoli stawało się coraz słabsze i mniej znaczące na świecie.

15. Okres dzielnicowy mimo wszystko był czasem intensywnego rozwoju gospodarczego i istotnych przemian społecznych. W rolnictwie upowszechnił się system trójpolówki, używanie ugoru jako pastwiska. Zaczęto używać nowocześniejszych narzędzi. Lokowano miasta na prawie niemieckim, skodyfikowano także inne normy osadnicze (prawo polskie, średzkie). Wykształciły się samorządy wiejskie oraz ogólny zbiór reguł feudalnych. • Mimo wszystko rozwój

16. Próby zjednoczenia - Przemysł II Już w XIII wielu książąt piastowskich zaczynało rozumieć korzyści płynące ze zjednoczenia państwa polskiego. Henryk Brodaty i jego syn Henryk Pobożny dążyli do zdobycia korony. Najazd mongolski zniweczył ich plany. Do walki o koronę stanęli książęta: śląski Henryk Probus (Prawy), brzesko-kujawski – Władysław Łokietek i Wielkopolski Przemysł II. Insygnia koronacyjne w końcu w 1295 roku zdobył Przemysł II. Mimo to żaden z książąt dzielnicowych nie uznał zwierzchnictwa nowego władcy. W wyniku spisku możnowładztwa został on wkrótce zamordowany. Przemysł II

17. Wacław II Po śmierci Przemysła II do walki o koronę stanęli: Łokietek i Henryk – książę głogowski. Społeczeństwo domagało się jednak zakończenia niszczących kraj wojen o tron. Sytuację tę wykorzystał król czeski, Wacław II z dynastii Przemiślidów. Do wcześniej opanowanego Krakowa przyłączył Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie zmuszając do ucieczki Władysława Łokietka. W 1300 roku został koronowany w katedrze gnieźnieńskiej na króla Polski. Grosze praskie (pojawiły się na terenie Polski dzięki Wacławowi II) Wacław II

18. W 1308r. Brandenburczycy najechali na Pomorze na pomoc wezwał starosta gdański Bogusza Krzyżaków. Rycerze zakonni wyparli Brandenburczyków i sami zajęli Pomorze, zajmując grody obronne: Gdańsk i Tczew w roku 1309. • Zagarnięcie Pomorza przez Krzyżaków.

19. Odrodzenie państwa polskiego W 1304 roku do kraju powrócił popierany przez niechętnie nastawione do Wacława II społeczeństwo Polskie. Dzięki zbiegowi okoliczności – śmierć Wacława II i zamordowanie jego syna Wacława III, Władysław mógł zająć kraj. Wkrótce panował już na ziemi sandomierskiej, krakowskiej, łęczyckiej, na Kujawach, na Pomorzu Gdańskim a w 1314 roku wkroczył do Wielkopolski. Państwo rządzone przez niego liczyło w 1315 roku około 750 tys. mieszkańców. Mimo zniszczeń kraj zaczynał odgrywać coraz większą rolę na arenie międzynarodowej. Książe wraz z możnowładztwem i rycerstwem rozpoczął starania o odzyskanie korony. Starania te dobiegły końca kiedy 20 stycznia 1320 roku został on koronowany na króla Polski. Szczerbiec – miecz koronacyjny królów Polski

20. Pracę wykonały: • Joanna Szkopińska, • Małgorzata Wordecha uczennice klasy 3d Gimnazjum nr 27 im. „Orląt Lwowskich” w Warszawie pod kierunkiem p. Anny Cieplewicz.