1 / 51

ASTIMDA SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ

ASTIMDA SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu. SFT’NİN ASTIMDA YERİ. Tanı Ayırıcı tanı Farklı fenotiplerin ayırımı Patogenezin irdelenmesi Ağırlık derecesinin belirlenmesi İzlem. SFT’NİN BAŞARISI. İyi bir alet Doğru ölçüm ve manevra Eğitilmiş teknik personel

tiger-wiley
Download Presentation

ASTIMDA SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. ASTIMDA SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu

  2. SFT’NİN ASTIMDA YERİ • Tanı • Ayırıcı tanı • Farklı fenotiplerin ayırımı • Patogenezin irdelenmesi • Ağırlık derecesinin belirlenmesi • İzlem

  3. SFT’NİN BAŞARISI • İyi bir alet • Doğru ölçüm ve manevra • Eğitilmiş teknik personel • İyi değerlendirme ile sağlanabilir.

  4. ASTIMDA SFT • Spirometrik inceleme • PEFmetre • Akım volum • Bronkoprovokasyon testleri • Egzersiz testi • Akciğer volümleri • Diffüzyon kapasitesi

  5. 158 astım çalışmasında irdelenenler % çalışma ATS/ERS Task Force Asthma Control 2005

  6. ASTIM TANISINDA SFT BULGULARI • Obstrüksiyon • Reversibilite • Günlük değişkenlik (Diürnal varyasyon) • Bronş hiperreaktivitesi GINA 2004: www.ginasthma.com

  7. OBSTRÜKSİYON: FEV1, FEV1/FVC • FEV1 < %80 • FEV1/FVC < %80 • Efora bağımlı • 1lt altında FEV1 izlemde yetersiz FEV1 FVC FIV1 0 1 2 3 4 sn GINA 2004

  8. OBSTRÜKSİYON: FEF25-75 Normal • Avantaj: Erken obstrüksiyonu göstermede daha sensitif • Dezavantaj: Normal değerleri çok değişken, düşük tekrarlanabilme FVC FEV1 FEF25-75 Obstrüksiyon FEV1 FVC FEF25-75 Ruppel GL. Pulmonary function testing 1998 Kemp SF, Lockey RF. Diagnostic Testing of Allergic Disease 2000

  9. OBSTRÜKSİYON:Diğer Ekspiratuvar Akım Değerleri • Teft: ortalama transit zaman • Diğer: FEV0,5, FEV2, FEV3, FEF75, FEF50, FEF25, FEF75-85, FEF200-1200 FVC teft Ruppel GL. Pulmonary function testing 1998

  10. OBSTRÜKSİYON: PEF • FEV1 ile PEF iyi korele etmekte • Kendi iyisine göre izlemde daha yararlı • Çok fazla efora bağımlı • Erken ve ileri obstrüksiyonda yetersiz Ruppel GL. Pulmonary function testing 1998

  11. OBSTRÜKSİYON: Akım Volüm V (lt/sn • İlave bilgiler verebilir. Ayırıcı tanıda da önemlidir: • İntratorasik obstüksiyon • Ekstratorasik obstrüksiyon • Solunum kas zayıflığı FEF75 FEF50 FEF25 V (lt) IRV ERV FVC JMB Hughes, NB Pride. Lung Function Tests

  12. İntratorasik diffüz obstrüksiyonun derecesi FEV1/FVC=3,3/4 FEV1/FVC=2,4/3,7 FEV1/FVC=0,8/2,2 Normal Ağır obstrüksiyon Hafif obstrüksiyon

  13. İntratorasik obstrüksiyonun yeri: çift kompartman • Ana bronşta tümörle tıkalı • Tek akciğer FEV1/FVC=1/1,7 lt 0 1 2 JMB Hughes, NB Pride. Lung Function Tests

  14. İntratorasik değişken obstrüksiyon Ekspirasyon İnspirasyon Ppl > Ptr > Ppl Ptr

  15. Ekspirasyon İnspirasyon Ptr > Patm Patm > Ptr Ekstratorasik değişken obstrüksiyon

  16. Sabit obstrüksiyon Ekspirasyon İnspirasyon Ptr = Patm Patm = Ptr

  17. Solunum kas zayıflığı FEV1 0 1 2 3

  18. Azalmış FVC Ölçümü • Şahsın iyi koopere edememesi • Restiktif vantilasyon bozukluğu • Sol. merkezinin depresyonu, nöromüsküler hast. • Toraks genişlemesinin engellenmesi • Diafragm hareketinin önlenmesi • Akciğer genişlemesinin engellenmesi • Fonksiyone akciğer dokusunda azalma • İlerlemiş obstrüksiyon FVC RV

  19. Restriksiyon / Obstrüksiyon Restriksiyon Astım Amfizem

  20. REVERSİBİLİTE: Tanım • Hava yolu obstrüksiyonu bulunan olgularda, farmakolojik bir ajan verilerek obstrüksiyondaki değişimin incelenmesidir. • Obstrüksiyondaki geri döndürülebilirlik veya bronkodilatör yanıt olarak da tanımlanabilir.

  21. REVERSİBİLİTE: Klinikte yeri • Astım tanısı • Astım-KOAH ayırımı • Hastanın anlık en iyi değerinin saptanması • Tedaviye etkinliğin belirlenmesi • Klinik araştırmalar

  22. REVERSİBİLİTE: Test öncesi kesilmesi gereken ilaçlar JMB Hughes, NB Pride. Lung Function Tests 2000 Astım Çalışma Grubu Toraks D. 2003. 4:3ek

  23. REVERSİBİLİTE • Erken Reversibilite Orta derecede hava yolu obstrüksiyonu olan hastalarda tanıya yardımcıdır • Geç Reversibilite İnflamasyonda kalıcı değişiklikler oluşmamışsa saptanabilir. GINA 2004

  24. Erken Reversibilite: Bronkodilatör? • Salbutamol: ÖDİ+spacer ile 400micg Nebül ile 2,5-5 mg • Terbutalin: ÖDİ+spacer ile1000micg Nebül ile 5-10mg • Antikolinerjik veya beta agonist ile antikolinerjik konbinasyonu KOAH’da tercih edilebilir. GINA 2004, GOLD 2003 Astım Çalışma Grubu Toraks D. 2003: 4:2ek

  25. REVERSİBİLİTE: Ölçüm değerleri • FEV1 (en sık) %12, %15, 200ml değişim • PEF %12,%15 değişim • FVC %15 değişim • FEF25-75 %20-30 değişim • Sgaw(spesifik kondüktans) %30-40 değişim Kemp SF, Lockey RF. Diagnostic Testing of Allergic Disease 2000

  26. Erken Reversibilite: Mutlak Değişkenlik • Post FEV1 – İlk FEV1 = ……ml • Predikt değeri yüksek olan olgularda daha kolay reversibilite saptanmasına yol açabilir • Başlangıç değerinden etkilenmez Astım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ek

  27. Erken Reversibilite: Başlangıç Değeri Üzerinden Değişkenlik • Post FEV1 – İlk FEV1 x100 İlk FEV1 • Predikt değere oranla daha kolay reversibilite saptanır • Başlangıç değerinden etkilenir Astım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ek

  28. Erken Reversibilite: Predikt Değer Üzerinden Değişkenlik • Post FEV1 – İlk FEV1 x100 Predikt FEV1 • Daha zor reversibilite saptanır • Başlangıç değerinden etkilenmez Astım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ek

  29. REVERSİBİLİTE • Erken Reversibilite • FEV1 ve/veya PEF ölçümlerinden sonra hastaya kısa etkili beta-2 agonist inhale ettirilir. • 15-20 dk sonra ölçümde FEV1 • İlk değere göre %12-15 • Mutlak değer 200ml • Predikt değere göre %12 artmışsa test pozitif kabul edilir. GINA 2004 Astım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ek

  30. REVERSİBİLİTE • Geç Reversibilite İki haftalık oral prednizolon (30-40 mg/gün dozunda başlayıp azaltılarak) veya 2-6 haftalık inhaler steroid tedavisi sonrası ölçülen FEV1’de tedavi öncesine göre %12-15 düzelme saptanması ile test pozitif kabul edilir. GINA 2004 Astım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ek

  31. REVERSİBİLİTE: Geçerliliği Kesten S. Chest.1994, 105: 1042-1045

  32. PEF DEĞİŞKENLİĞİ • Hava yolları lümenindeki günlük veya gün içi değişimin göstergesidir. • Sabah kalkınca hiç ilaç kullanmadan ve akşam yatarken tüm ilaçlardan sonra yapılmalıdır. • Astım ve özellikle mesleki astım tanısı, derecelendirmesi ve izlemde kullanılabilir. GINA 2004 Astım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ek

  33. Astımlı Hastada PEF İzlemi

  34. DİURNAL VARYASYON PEF DEĞİŞKENLİĞİ • Aşağıdaki sabah akşam değişkenlikleri %20 üzerindeyse astım lehine kabul edilir. Maksimum PEF - Minimum PEF X 100 % Amplitüd Ortalama = 1/2 x (Maksimum PEF + Minimum PEF) % Amplitüd Maksimum değeri = Maksimum PEF - Minimum PEF X 100 Maksimum PEF Astım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ek

  35. PEF DEĞİŞKENLİĞİ • Bir hafta boyunca Minimum PEF < % 85 < %85 % En İyi Değişim= Maksimum PEF Hava yolu aşırı duyarlılığı ile en iyi korele eden formül olarak saptanmıştır. Astım Çalışma Grubu. Toraks D. 2003: 4:2ek GINA 2004

  36. Bir olguda PEF / semptomlar ilişkisi Uwyyed et al. ERJ 1996;9:872-9

  37. Başka bir olguda PEF / semptomlar ilişkisi Uwyyed et al. ERJ 1996;9:872-9

  38. Semptomlar / SFT / İnflamatuvar parametreler • Pek çok çalışmada tanı ve izlemde semptomlar ile solunum fonksiyon testlerinin korelasyonu saptanamamıştır. • Solunum fonksiyon testleri ile inflamatuvar parametrelerinde korele olmadığı gözlenmiştir. Bellia V. et al Chest 2003, 123: 1066 Fabri ML. et al AJRCCM 2003, 164: 418

  39. Alevlenme Brittle astım: Premenstruel astım: ‘Unstable’Astımda PEFR Nocturnal astım:

  40. PEFR STEROİD-DİRENÇLİ 0 1 2 hafta Steroide Dirençli Astımda PEF Prednizolon 30-40 mg/gün PEFR STEROİD-SENSiTiF 0 1 2 hafta

  41. AĞIRLIK DERECESİ:Stabil astım GINA 2004

  42. AĞIRLIK DERECESİ:Akut astım GINA 2004

  43. Anamnezi derinleştir Anamnez ve FM astımı düşündürüyor mu? Hayır Evet Spirometri yap Bronkodilatör uygula Hayır FEV1/FVC normal mi? Evet FEV1 de artış oldu mu ? FVC, FEV1 normal mi? Evet Hayır Evet + Geç reversibilite bak Hayır ASTIM olasılığı fazla Evet Restriktif hastalık düşün PEF değişkenliği bak BPT uygula Hayır - KOAH olasılığını düşün İleri tetkikler yap

  44. Akciğer Volümleri ve Ayırıcı Tanı TLC VT TLC VC FRC ERV TLC TLC VC VC VT VT FRC FRC VC ERV VT FRC ERV RV ERV RV RV RV Restriksiyon Kas zayıflığı Normal Hava akımı kısıtlanması

  45. Pletismograf ile astımda ayırıcı tanı FEV1/FVC>%80 Evet Hayır FEV1>%80 FEV1>%80 Hayır Hayır Evet Evet TLC TLC Evet Evet Hayır Hayır Restriksiyon Obstrüksiyon Miks defekt Normal ? DLCO DLCO DLCO Hayır Evet Hayır Evet Hayır Evet Göğüs duvarı ve NM hastalıklar İntrest. Akc hast pnömonitis Normal veya hafif astım PV hastalık ASTIM ve KB KOAH ve Amfizem Değiştirilmiş - ATS/ERS SFT StandardizasyonuERJ 2005;26:153-968

  46. SONUÇ: OBSTRÜKSİYON? • Hafif olgularda obstrüksiyon bulunmayabilir. • FEV1<%80 ve/veya FEV1 /FVC<%80 kriter olarak tanı ve ayırıcı tanıda yetmeyebilir. • Spirometre ve PEF ölçümü tanı ve ayırıcı tanıda yetmeyebilir. • Semptomlar ile FEV1 korelasyonu pek çok çalışmada gösterilememiştir. • İzlemde 1lt altındaki FEV1’ler hastalığın gidişini göstermede yetersiz kalabilir.

  47. SONUÇ: REVERSİBİLİTE? • Reversibilite testi pozitifliği astım tanısında yardımcı bir testtir. • Özellikle hafif ve ağır olgularda yetersizdir. • Diğer tanı yöntemleri ile birlikte kullanıldığında yararlı olabilir.

  48. SONUÇ: PEF DEĞİŞKENLİĞİ • Çok seyrek semptomları olan intermitan olgularda tanıda yetersiz kalabilir. • Ağır hastada günlük değişkenlik kaybolmuş olabileceğinden izlemde tek başına değerlendirme kriteri olmamalıdır. • Hafif ve orta persistan astım, astım fenotiplerinin ve mesleki astımın tanısında ve izleminde yeri vardır. GINA 2004

  49. GENEL SONUÇ 1: ASTIMDA SFT • Astımda solunum fonksiyon testleri tanıyı desteklemek veya ayırıcı tanı için yapılmalıdır. Ancak negatif bulgular tanıyı reddettirmez • Astım derecelendirmesi ve izleminde de kullanılır. Ancak semptomlara veya inflamatuar parametrelere üstünlüğü yoktur.

  50. GENEL SONUÇ 2: ASTIMDA SFT • En sık kullanılan ölçümler spirometrik değerlendirme, reversibilite, PEF değişkenliği, BPT’dir. • Ayırıcı tanı açısından akım volüm eğrisi, akciğer volümleri ve diffüzyon testi de kullanılabilir.

More Related