560 likes | 1.27k Views
Nowotwory jajnika. Nowotwory jajnika. Anita Chudecka - Głaz. Nowotwory jajnika ( zwłaszcza nowotwory nabłonkowe) stanowią duże wyzwanie dla badań onkologicznych ponieważ: a/ są późno diagnozowane b/ mają złe rokowanie
E N D
Nowotwory jajnika. Nowotwory jajnika.Anita Chudecka - Głaz
Nowotwory jajnika ( zwłaszcza nowotwory nabłonkowe) stanowią duże wyzwanie dla badań onkologicznych ponieważ: • a/ są późno diagnozowane • b/ mają złe rokowanie • c/ krótki czas przeżycia mimo remisji uzyskiwanych dzięki nowoczesnej chemioterapii Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
Nabłonkowe złośliwe nowotwory jajnika (raki jajnika) zajmują czwarte miejsce • spośród nowotworów złośliwych będących • przyczyną śmierci u kobiet. • Są jednocześnie obarczone największą • śmiertelnością ze wszystkich nowotworów • ginekologicznych. Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
Najważniejszym czynnikiem prognostycznym jest wczesna diagnoza !!! • Niestety niskozaawansowany rak jajnika w większości przypadków nie daje objawów klinicznych!!! Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
Częstość występowania raka jajnika jest wysoka w Skandynawii (15/100000), mniejsza w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej (10/100000) i niska w Japonii (3/100000). Nowotwory jajnika.Anita Chudecka - Głaz
ETIOLOGIA • Istnieją dwie zasadnicze hipotezy starające się wyjaśnić przyczynę powstawania raka jajnika • genetyczna • gonadotropowa Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
ETIOLOGIA Ocena wpływu gonadotropin na powstawanie raka jajnika oparta jest na wielu epidemiologicznych, klinicznych i eksperymentalnych badań: • wzrost częstości występowania raka jajnika w czasie wzmożonej ekspozycji na gonadotropiny ( ???) Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
ETIOLOGIA • mniejsza częstość występowania raka jajnika związana ze stosowaniem antykoncepcji hormonalnej, karmieniem piersią oraz wielokrotnymi ciążami • receptory dla LH i hCG występują w 40% komórek EOC • receptory dla LHRH znajdują się w 80% komórek EOC Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
ETIOLOGIA • mniejsza częstość występowania raka jajnika u kobiet alkoholiczek • rak jajnika u zwierząt doświadczalnych może być wyindukowany poprzez napromieniowanie lub za pomocą toksyn co prowadzi do obumarcia oocytów i wzrostu wartości gonadotropin w surowicy …….. Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
ETIOLOGIA Inne czynniki ryzyka • dieta • talk • napromieniowanie miednicy małej • wirusy • wiek Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
ETIOLOGIA Inne czynniki ryzyka: • PID • endometrioza • grupa krwi • stan cywilny • wykształcenie Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
OBJAWY EOC oftenest are asymptomatic until advanced stage , when the prognosis is poor and 5 year survival less then 40%. Nabłonkowe nowotwory jajnika są bezobjawowe do momentu osiągnięcia wysokiego stadium zaawansowania klinicznego kiedy rokowanie jest już bardzo złe i 5-letnie przeżycie osiąga mniej niż 40% pacjentek Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
OBJAWY Niezależnie od wyniku badania histopatologicznego nowotwory jajnika w większości przypadków dają dolegliwości kiedy osiągają duże rozmiary i wiąże się to z uciskiem i naciekaniem narządów sąsiednich- a objawy nie są charakterystyczne !!!! Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
OBJAWY Najczęściej spotykamy się z: • objawami wodobrzusza • zmęczeniem • nie charakterystycznymi bólami podbrzusza Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
OBJAWY Nudności, wymioty , znaczna utrata masy ciała to objawy schyłkowej postaci raka jajnika kiedy istnieją liczne przerzuty Ostre dolegliwości bólowe podbrzusza , krwotok wewnętrzny może być spowodowany pęknięciem torebki guza w następstwie jego szybkiego wzrostu lub urazu. Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
OBJAWY Wiele spośród nowotworów jajnika zwłaszcza gonadalne i germinalne mają zdolności produkowania hormonów, które mogą dawać jedne z pierwszych objawów choroby nowotworowej. Nowotwory jajnika.Anita Chudecka - Głaz
DIAGNOSTYKA 1. Oburęczne badanie ginekologiczne oraz badanie rektalne. 2. Ultrasonografia. 3. Markery nowotworowe. 4. Nakłucie jamy brzusznej. 5. Biopsja guza. 6. Laparoscopia. 7. Tomografia komputerowa. 8. NMR 9. RTG klatki piersiowej. Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
ULTRASONOGRAPHY ULTRASONOGRAFIA • przezbrzuszna • przezpochowowa • colour Doppler CD Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
MARKERY NOWOTWOROWE nabłonkowe nowotwory jajnika CA 125 CA 19-9 CEA Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
MARKERY NOWOTWOROWE guz pęcherzyka żółtkowego rak zarodkowy mieszane guzy germinalne rzadziej niedojrzały potworniak lub polyembyoma AFP Nowotwory jajnika.. Anita Chudecka - Głaz
MARKERY NOWOTWOROWE kosmówczak rak zarodkowy mieszane guzy germinalne polyembryoma hCG Nowotwory jajnika.Anita Chudecka - Głaz
MARKERY NOWOTWOROWE ziarniszczak otoczkowiak ESTRADIOL Nowotwory jajnika.Anita Chudecka - Głaz
MARKERY NOWOTWOROWE ziarniszczak niektóre nabłonkowe nowotwory jajnika INHIBIN Nowotwory jajnika.Anita Chudecka - Głaz
OKRES PRZEDMENOPAUZALNY WYKLUCZAMY NIEGINEKOLOGICZNE PRZYCZYNY Lity lub złożony w usg lub > 6 cm lub podwyższone AFP/hCG/LDH lub podwyższone CA 125 PROSTY W USG i < 6 CM i Ca 125 W NORMIE Obserwacja przez 6-8 tygodni i Blokowanie gonadotropin Leczenie operacyjne Przetrwały obraz usg
OKRES POMENOPAUZALNY WYKLUCZAMY NIEGINEKOLOGICZNE PRZYCZYNY objawy kliniczne lub złożony obraz usg lub >3cm lub podwyższony CA 125 BEZOBJAWOWY i PROSTY W USG i < 3CM i Ca 125 W NORMIE ŚCISŁA OBSERWACJA USG Leczenie operacyjne!!!
DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA • ginekologiczne • Ropień jajowodowo-jajnikowy • Ciąża pozamaciczna • Mięśniak • Rak jajowodu • Torbiele pęcherzykowe Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA • ginekologiczne • Hyperthecosis • Torbiel krwotoczna ciałka żółtego • Torbiele theca-luteinowe • Torbiele endometrioidalne • Torbiele proste Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA • nieginekologiczne • Uchyłkowatość jelita grubego • Ropień okołowyrostkowy • Choroba Crohna • Pierwotne nieginekologiczne nowotwory • Nerka miednicza Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
KLASYFIKACJA 1. Nabłonkowe nowotwory jajnika 55% 2. Germinalne (germ cell)25-30% 3. Gonadalne (sex cord stromal) 5-10% 4. Mieszane z komórek rozrodczych i gonadalnych 5. Guzy nieswoiste dla gonady 6. Przerzutowe10 % 7. Inne Nowotwory jajnika.. Anita Chudecka - Głaz
NABŁONKOWE NOWOTWORY JAJNIKAMOGĄ BYĆ: ZŁOŚLIWE ŁAGODNE GRANICZNE Nowotwory jajnika.Anita Chudecka - Głaz
Nabłonkowy nowotwór jajnika(złośliwy, graniczny lub łagodny) • surowiczy • śluzowy • endometrioidalny • jasnokoórkowy • guz Brennera • mieszany • niezróżnicowany • niesklasyfikowany Nowotwory jajnika.Anita Chudecka - Głaz
FIGO I Guz ograniczony do jajników Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
FIGO II Guz jednego lub obu jajników z zajęciem narządów miednicy mniejszej Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
FIGO III Guz obejmujący jeden lub oba jajniki z przerzutami wewnątrzotrzewnowymi poza miednicę mniejszą i/lub przerzutami do węzłow chłonnych pozaotrzewnowych lub pachwinowych; przerzuty na powierzchni wątroby ; makroskopowo ograniczony do miednicy mniejszej ale histopatologiczne przerzuty w jelicie cienkim lub sieci Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
FIGO IV Przerzuty odległe ; nowotworowy charakter wysięku w opłucnej musi być potwierdzony badaniem cytologicznym ; przerzuty do miąższu wątroby Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
5- LETNIE PRZEŻYCIA FIGO IA 82,3% IB 74,9% IC 67,7% IIA 60,6% IIB&IIC 53,8% III 22,7% IV 8 % Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
CZYNNIKI PROGNOSTYCZNE • stopień klinicznego zaawansowania • stopień zróżnicowania • wiek • choroba resztkowa • histopatologia • inne ( białko p53, CA 125, EGF-R) Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
LECZENIE • operacyjne • chemioterapia • radioterapia • leczenie hormonalne postępowanie pooperacyjne Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
LECZENIE OPERACYJNE radykalna operacja polega na usunięciu: • macicy • obustronnie przydatków • sieci większej • wyrostka • limfadenektomii ?? Nowotwory jajnika. Anita Chudecka - Głaz
CHEMIOTERAPIA • CT • PC • PAC • schematy z Vepesidem lub Ifosfamidem jako II RZUT • schematy z topotekanem lub gemcytabiną jako III RZUT CHEMIOTERAPIA I RZUTU Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
MONITOROWANIE • „second-look” laparoskopia • CA 125 • usg vaginalne • dokładny wywiad lekarski • badanie ginekologiczne • badanie rektalne Nowotwory jajnika.Anita Chudecka - Głaz
RADIOTERAPIA • Aktualnie przeznaczona dla pacjentek z pozytywną operacją sprawdzającą ( laparokopia lub laparotmomia) ale jeżeli choroba resztkowa nie jest większa niż 2 cm.
SCREENING Zarezerwowany jest tylko dla kobiet z obciążeniami genetycznymi : HBOC lub HOC Syndrom • badanie rektovaginalne • CA 125 • TVS • operacja profilaktyczna Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
NOWOTWORY GERMINALNE 1. Dysgerminoma 2. Endodermal sinus tumour 3. Carcinoma embrionale 4. Polyembryoma 5. Chorioncarcinoma 6. Teratoma (dojrzałe, niedojrzałe, dojrzałe z elementami złośliwej transformacji i wyspecjalizowane) 7. Formy mieszane Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
DYSGERMINOMA • najczęstszy złośliwy nowotwór germinalny • ¾ przypadków 10-30 rż • często współistnieje z guzem typu gonadoblastoma w dysgenezji gonad • może produkować gonadotropinę kosmówkową • jednostronny • nawroty głównie w ciągu pierwszych 2 lat • tylko młody wiek pacjentki i niski stopień zaawansowania klinicznego jest wskazaniem do leczenia oszczędzającego • CHT i RTG jako leczenie uzupełniające Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
RAK ZARODKOWY • słabo zróżnicowany • u dziewczynek i młodych kobiet • osiąga duże rozmiary • może powodować silne dolegliwości bólowe • aktywny hormonalnie • markery : AFP, HCH, CEA • rokowanie złe • CHT jako leczenie uzupełniające • radioterapia nieskuteczna Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
ENDODERMAL SINUS TUMOR • drugi co do częstości złośliwy guz germinalny • u dziewczynek i młodych kobiet • burzliwie rozwijające się objawy kliniczne • nieaktywny hormonalnie • markery: AFP • rokowanie złe • CHT jako leczenie uzupełniające • radioterapia nieskuteczna Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
CHORIONCARCINOMA dwa rodzaje nowotworu: • rozwijający się na podłożu ciąży • pierwotny rak kosmówki , niezwykle rzadki i gorzej rokujący Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
TERATOMA • MATURUM – najczęstszy łagodny nowotwór germinalny, głównie u kobiet młodych , posiada utkania 3 listków zarodkowych , może mieć postać litą lub cystytyczną • IMMATURUM • złośliwy • rokowanie uzależnione od stopnia zróżnicowania i zaawansowania • ¼ guzów germinalnych u dzieci poniżej 10 rż • markero ujemny • nieaktywny hormonalnie • CHT jako leczenia uzupełniające • radioterapia nieskuteczna Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz
NOWOTWORY GONADALNE • Folliculoma • Thecoma • Fibroma • Sclerosing stromal tumor • Sertoli-Leydig cell tumors • Gynandroblastoma • SCTAT Ovarian neoplasms. Anita Chudecka - Głaz