Waar zit de pijn? Kennisavond 21 november 2013 - Piershil Rob Rietveld – NLVOW

1. Waar zit de pijn? Kennisavond 21 november 2013 - Piershil Rob Rietveld – NLVOW

2. Windmolens? Dit is een windmolen Dit is een windturbine

3. Windmolens? 7 MW 3,5 MW 135m tip van de wiek 90m 21,20m 6,20m

4. 80% van de mensen in Nederland is voor windenergie (ook op land) Ook de NLVOW is niet tegen windenergie! • Als: • De kaders (normen) goed zouden zijn • Omwonenden overtuigd worden van nut en noodzaak • Het proces klopt • De lusten en lasten goed verdeeld worden

5. 80% van de mensen in Nederland is voor windenergie (ook op land) 80% van de mensen die wonen in de buurt van (geplande) windturbines zijn tegen deze windenergie op die locatie

6. Beeldvorming! Met dit plaatje voor ogen zijn de mensen voor windenergie

7. De mensen in dit huis zijn tegen deze windenergie (als zij niet de eigenaar zijn van de turbine!)

8. Kaders en afweging? 1) Geluid 5) Landschap 4) Slagschaduw 2) Gezondheid 3) Economisch

9. Kaders en proces: waarom de argwaan? De Markt! maximale rendement grenzen van wettelijk kader Gedragscode - Convenant? maximale ruimte realisatie -> minimalisatie bescherming belangenafweging hoort niet bij de markt te liggen

10. Kaders en afweging? 1 Geluid LFG 47Lden handhaving

11. Kaders en afweging? Zijn het de regels of is het de handhaving? Is er ruimte voor de menselijke maat in de afwegingen?

12. Kaders en afweging? 1 Geluid • Is boven advies RIVM • Houdt geen rekening met heersend achtergrond geluid • Maatwerk wordt ontraden ondanks gerechtelijke uitspraak! • Vb. gebied ‘s nacht 27-30 dB(a) -> 41 dB(a) • Niet handhaafbaar • Enz. 47Lden

13. Kaders en afweging? 2 Gezondheid Beweging Slaapstoornis LFG

14. Aanbeveling (8 stuks) Gezondheidsraad België (02-09-2013) Analyse -> weerslag op de volksgezondheid zowel financiële termen als gezondheid Geluidsnormering conform WHO 45dB(A) dag en 40 dB(A) nacht. Cumulatief met achtergrondgeluid Slagschaduw vermijden. Als dit niet kan: Max. 30 uur per jaar en 30 min. per dag Gepaste maatregelen op veiligheidsaspecten (falen constructie, wegslingerend ijs,…) Ontwerp en uitvoering park onderdeel van participatie proces met werkelijke inspraak op het proces Plaatselijke huisartsen moeten up-to-date informatie krijgen over de weerslag draaiende windturbines op de gezondheid en het welzijn Monitoring van de gezondheid van omwonenden België zou moeten deelnemen aan of het initiatief nemen tot een internationaal onderzoek naar de mogelijke specifieke invloed van het bedrijf van windturbines op gezondheid en welzijn van de bevolking in de nabije omgeving!

15. Aanbeveling (8 stuks) Gezondheidsraad België (02-09-2013) Analyse -> weerslag op de volksgezondheid zowel financiële termen als gezondheid Geluidsnormering conform WHO 45dB(A) dag en 40 dB(A) nacht. Cumulatief met achtergrondgeluid Slagschaduw vermijden. Als dit niet kan: Max. 30 uur per jaar en 30 min. per dag Gepaste maatregelen op veiligheidsaspecten (falen constructie, wegslingerend ijs,…) Ontwerp en uitvoering park onderdeel van participatie proces met werkelijke inspraak op het proces Plaatselijke huisartsen moeten up-to-date informatie krijgen over de weerslag draaiende windturbines op de gezondheid en het welzijn Monitoring van de gezondheid van omwonenden België zou moeten deelnemen aan of het initiatief nemen tot een internationaal onderzoek naar de mogelijke specifieke invloed van het bedrijf van windturbines op gezondheid en welzijn van de bevolking in de nabije omgeving! 8. België zou moeten deelnemen aan of het initiatief nemen tot een internationaal onderzoek naar de mogelijke specifieke invloed van het bedrijf van windturbines op gezondheid en welzijn van de bevolking in de nabije omgeving!

16. Waar zit de pijn? 3 Economisch WOZ Planschade?

17. Waar zit de pijn? 4 Slagschaduw Handhaving!

18. Waar zit de pijn? 5 landschap Te veel Waarom hier? Aantasting

19. Acceptatie Is de omwonende een sluitpost of een partner? Moet het wel echt? Nut en noodzaak discussie! - Waarom hier? Waarom hier windenergie en geen …….?

20. Nut en noodzaak • Waarom in woongebieden zo dicht op bebouwing? • Is op zee echt duurder als we alle maatschappelijke kosten mee zou nemen? • We hebben ruimte gemaakt in de normen voor 35GW terwijl we er nu 6GW moeten realiseren! • Waar is de maatschappelijke KBA? • Waarom niet eerst gekeken naar gebieden met voldoende afstand tot bewoning? • Waarom niet op mil. oefenterreinen, natuurgebieden? Is de natuur belangrijker dan de woon- en leefomgeving van de mensen? • ……..

21. Alternatieven voor windenergie Inzet op alternatieve duurzame energie Bio-vergisting Bio-massa Zonne-energie Warmte Kracht Koppeling Geo-warmte Aardwarmte (warmtewisselaars) Moleculaire energie Nut en noodzaak

22. Nut en noodzaak Zonne-energie: Alle daken zuidzijde -> 80% energiebehoefte nederland Wind-energie: Max turbines op land -> 20% energiebehoefte nederland Bron: Presentatie van Greenpace over kernafval

23. Nut en noodzaak Kostprijs per kw/h voor zonne- en wind-energie komen heel dicht bij elkaar Bron: Presentatie van Greenpace over kernafval

24. GEA: 50% CO2 reductie door energiebesparingen

25. Het proces moet kloppen Is de omwonende een sluitpost of een partner? Rechtvaardigheidsgevoel! zijn mijn belangen maximaal behartigd? • Compensatie in planvorming meenemen • Openheid voor het vertrouwen • Objectieve en openlijke afweging belangen • Passende normering voor gebied (maatwerk)

26. Het proces moet kloppen Is de omwonende een sluitpost of een partner? Rechtvaardigheidsgevoel! • Kan het niet met minder gevolgen voor mijn woon en leefomgeving? Is er gekozen voor de best mogelijke locatie? • Staat de mens voorop of het rendement?

27. Het proces moet kloppen Is de omwonende een sluitpost of een partner? Rechtvaardigheidsgevoel! Heb ik het gevoel voldoende gehoord te zijn? • Heb ik mee kunnen beslissen? • Zie ik mijn inbreng terug? • Zijn mijn problemen onderkend/opgelost?

28. Het proces moet kloppen last ! Is de omwonende een sluitpost of een partner? Rechtvaardigheidsgevoel! zijn mijn belangen maximaal behartigd? Is er gekozen voor de best mogelijke locatie? Heb ik het gevoel voldoende gehoord te zijn?

30. Waar zit de pijn? • De impact van een windpark is enorm op het gebied en zijn bewoners! • Er is geen nut- en noodzaak discussie gevoerd over windenergie (maatschappelijke discussie) terwijl de aantasting van woon- en leefomgeving gigantisch is. • Er is geen integraal beleid op het gebied van duurzame energie. Windenergie wordt gebruikt als schaamlap hiervoor. • De regelgeving is geënt op maximale realisatie en niet op wat noodzakelijk en verantwoordelijk is. • Er is gebouwd aan het gevoel van urgentie en noodzakelijkheid. Er is geen kennis verstrekt die dit onderbouwd. • Men wil participatie maar dat vereist eerst compensatie voor de mensen die kwaliteit van woon- en leefomgeving moeten inleveren. • Compensatie kan pas over gepraat worden als er acceptatie is. Dit vereist kennis overdracht om te overtuigen. • Gezondheidsaspecten (signalen) worden ondergeschikt gemaakt aan de doelstelling • ………. Wanneer wordt de burger erin betrokken?

33. "We hebben in Europa een monster gecreëerd", briest de Franse econoom Albert Bressand. Voor het Haagse Clingendael-instituut schreef hij dat Europa duizenden miljarden subsidie geeft aan zonne-energie en windmolens, terwijl dat vrijwel niets doet voor het klimaat. Europa ziet zichzelf als moreel leider, maar haar energiesector draagt slechts 4 procent bij aan de uitstoot van broeikasgas in de wereld. De opwarming van de aarde wordt er in 2050 drie maanden mee vertraagd – of drie weken, als je een scherpe analyse maakt."

36. Conclusie vanuit de omwonenden: 1: Te veel -> overdaad schaadt 2: Geen dialoog -> overvallen worden 3: Geen democratisch proces -> gevoel van onrecht 4: Er is een gevoel ontwikkeld en geen kennis opgebouwd 5: De kaders zijn niet acceptabel gesteld 6: We doen het niet samen (energieakkoord -> geen omwonenden) 7: We laten excessen doorlopen -> geen handhaving, waarom?

37. Van draagvlak naar gebied • Alle stakeholders aan tafel • Sociaal-economischeaspecten • Compensatie voor schade • Mogelijkheden tot participatie • Steun aan alle partijen • Geen valse of onjuiste informatie • Onafhankelijke toetsing • Regelgeving en handhaving • Uitkoop en calamiteitenfonds Gedragscode - Convenant? • Van draagvlak naar gebied • Alle stakeholders aan tafel • Sociaal-economische aspecten • Compensatie voor schade • Mogelijkheden tot participatie • Steun aan alle partijen • Geen valse of onjuiste informatie • Onafhankelijke toetsing • Regelgeving en handhaving • Uitkoop en calamiteitenfonds Concept NLVOW 13-11-2013

38. Bedanktvoor de aandacht! Voorvragen, opmerkingen, enz. -> altijdtebenaderen Mail: Rob.Rietveld@NLVOW.nl Twitter: @RLRietveld Website: www.nlvow.nl