Kişisel Dozimetri Uygulamaları Ve Dozimetre Kullanımı

1. Kişisel Dozimetri Uygulamaları Ve Dozimetre Kullanımı • Hazırlayan • Hüseyin GÜNDÜZ • Fizik Mühendisi Laboratuar Müdürü

2. Dozimetri ve Dozimetre Dozimetri Radyasyon kaynakları ile çalışan kişilerin maruz kaldığı radyasyon dozunun belirlenmesinde kullanılan cihazlar ve işlemleri ifade eden sistemdir. Dozimetre Radyasyon kaynakları ile çalışan kişilerin maruz kaldığı radyasyon dozu miktarının belirlenmesi için kullanılan kişisel izleme cihazıdır.

3. İzleme Kişisel İzleme Harici Dozimetri Dahili dozimetri • foton radyasyonu • beta radyasyonu • nötronlar • Film • OSL • TLD • Elektronik • PLD • Cep • ,  ürin analizi • iç kontaminasyon ölçümleri Tüm vücut sayıcıları • ,  spektrometreleri

4. KİŞİSEL İZLEME Yapılış amaçları: • Kişilerin alabileceği radyasyon dozlarının, maksimum izin verilen seviyenin altında tutulabilmesi, • personelin maruz kaldığı kişisel radyasyon dozlarının ölçülmesi ve kayıtlarının tutulması, • personele, radyasyon korunması bakımından sağlığının korunduğu güvenirliliğinin verilmesi, • Kuruluşa, personel tarafından yapılacak asılsız fazla doz alma olasılıklarına karşı kanuni koruma imkanının sağlanması.

5. Kişisel İzleme Cihazları Kişisel izleme cihazları doğrudan okunabilen ve okunması işleme tabi tutulması gereken cihazlar olarak sınıflandırılır A- Doğrudan okunabilen; cep dozimetreleri, elektronik dozimetre, el-ayak dozimetreleri. B- Okunması için işlemlere tabi tutulması gereken cihazlar; film dozimetreleri, termolüminesans dozimetreler (TLD), cam ve kimyasal dozimetreler.

6. Çeşitli kişisel dozimetreler OSL TLD Film Elektronik Cep

7. Radyasyon Ölçüm Sistemleri Dozimetreler Cep Kalem dozimetreleri • Bu tip dozimetreler 500 mR'e kadar olan radyasyon dozlarını gösterebilirler. • Bu tip dozimetrelerin en büyük üstünlüğü hiç bir yardımcı okuma cihazına ihtiyaç göstermeden sadece bir ışık kaynağına doğru tutularak herhangi bir anda alınan dozun okunabilmesidir.

8. Radyasyon Ölçüm Sistemleri Dozimetreler Alarmlı Elektronik Dozimetreler • Alınan dozlar anında hiçbir işlem gerekmeden göstergesinden okunur. • Doz veya doz hızı değerleri belirlenen değeri aşınca ses ile uyarı verir • İçinde yarı-iletken dedektörler bulunur. • Bu dozimetreler, alınan doz değerlerinin yüksek olduğu iş sahalarında film, OSL veyaTLDile birlikte kullanılır.

9. Film Dozimetre • Avantajları • Tekrarlanabilir doz değerlendirmesi yapılabilmesi • Dezavantajları • Sıcaklık ve nem gibi çevre şartlarından oldukça fazla etkilenmesi, Daha geniş bir yerleşim alanı gerektirmesi, • Fazla sayıda personele ihtiyaç duyulması, • Anında değerlendirme yapılamaması, • İşlem parametrelerinin fazlalığı • Enerji bağımlılığı • Radyasyon enerjisi ve doz nicelikleri hakkında bilgi verememesi

10. TERMOLÜMİNESANS DOZİMETRE AVANTAJLARI: • Uzun bir doz menziline sahip olmaları • Doza orantılı cevaplar vermeleri • Tekrar kullanılır • Hacimce küçük olmaları • Kolay değerlendirilebilmeleri DEZAVANTAJLARI: • Okuma işlemi dedektör üzerindeki doz etkisini sileceğinden, her doz bir kez okunur • Dedektörlerin, her doz ölçüm periyodu öncesi sıfırlanması gereklidir • Dedektörlersıcaklık, nem, ışık ultraviyole ışınlarına duyarlıdır

11. OSL Dozimetre • Avantajları • Yüksek Duyarlılık • Yüksek hassasiyet • Ergonomik boyut • Okumada kolaylık • Hızlı tahribatsız okuma • 400 günde dozdaki azalma %4 • Anneal gerek yok • ECF düzeltmesine ihtiyaç duymaz • Yeninden tekrar tekrar okunabilir • Dezavantajları • Işığa karşı duyarlıdır

12. Okuyucu Sistemleri OSL TLD

13. DOZİMETRE KULLANILMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSULAR • 24.03.2000 tarihve 23999 sayılıResmiGazete’deyayımlanan TAEK RadyasyonGüvenliğiYönetmeliğinin 21. Maddesigereğince, “yıllıkdozun, izinverilendüzeyin 3/10’unu aşmaolasılığıbulunançalışmakoşulu A durumundagörevyapankişilerin, kişiseldozimetrekullanmasızorunludur” • Dozimetrekullanmayan, bulundurmayankuruluşlarakarşıTAEK’inyaptırımlarıolupLisansınıniptali bile sözkonusuolmaktadır. Ayrıcakuruluşunuzdaçalışanradyasyonçalışanlarınınsağlığınıveçalışmaortamınıngüvenliğinikontrolaltınaalabilmekiçindozimetrekullanımzorunluluğubulunmaktadır.

14. YAPILMASI GEREKENLER • Dozimetreniziradyasyonalanıiçerisindekullanın • Dozimetrenizidüzgünvedoğrubirşeklidetakın • Dozimetrenin size aitolupolmadığınıvekullanımperiyodunukontroledin • Hiçbirşekildedozimetreyiaçmayaçalışmayın • Dozimetrenizikaybettiğinizzaman, derhalkuruluşunuzunRadyasyonSağlığıGüv. Uzmanınayadabirüstamirinizehaberverin. Eğerkaybetmişolduğunuzdozimetreyitekrarbulsanızdahihabervermeyiunutmayın • Dozimetrenizietkileyecek, zararverebilecekhertürlüşeylerdenvekimyasallardanuzaktutun • ÇalışmanızbittiktensonraDozimetrenizi, radyasyondanuzak, güvenlibiralandasaklayın • Dozimetrelerinizi, yeniperiyotdozimetrelerelinizeulaşıncayakadarkullanın. • KullandığınızeskidozimetreleriniziRadyasyonSağ. Güv. Uzm. Yadabirüstamirinizezamanındateslimedin YAPILMAMASI GEREKENLER • Dozimetreyehasarvermeyin, açmayaçalışmayın • Dozimetreyievinizeyadabaşkabiryeregötürmeyin • Dozimetreyikullandığınızesnadaönüne metal cisimlerkoymayın (örnekanahtar) • Radyasyonalanıiçerisindedozimetreyiunutmayın

15. KATILIMLARINIZDAN DOLAYI TEŞEKKÜR EDERİM EPSİLON LANDAUER Dozimetri Teknolojileri San. ve Tic. A.Ş. 19 Mayıs Mahallesi Dr. Şevket Bey Sokak Polat Çiftçiler No:3/A 34360 Şişli İSTANBUL T: +90 212 219 56 57 -  3242 C: +90 530 291 31 68 F: +90 212 219 42 88 huseyin.gunduz@epsilonlandauer.com.tr huseyin.gunduz@bozlu.com