ORGANIZACIJA POSLOVNIH SISTEMA

1. www.themegallery.com ORGANIZACIJA POSLOVNIH SISTEMA OBILJEŽJA ORGANIZACIJE

2. Obilježja organizacije • Zavisno o autorima postoje bitne razlike koje karakterišu njihova shvatanja organizacije: • organizacija u užem (ostvarivanje privrednih ciljeva) i širem smislu (ostvarivanje bilo kojih zajedničkih ciljeva). • organizacija kao nauka (formulacija načela za postizanje optimalnih rezultata) i kao vještina (čovjekova sposobnost korištenja sredstava i metoda za postizanje postavljenih ciljeva) • organizacija kao stanje (trenutna situacija) i kao proces (promjena određenog organizacijskog stanja)

3. Obilježja organizacije • Zavisno o autorima postoje bitne razlike koje karakterišu njihova shvatanja organizacije: • organizacija - isključivo bavljenje ljudima i njihovim odnosima ili skladno povezivanje i ljudi i sredstava • organizacija kao način uspostavljanja hijerarhijskih odnosa ili način regulisanja rada i života svih pripadnika neke zajednice.

4. Obilježja organizacije • Prema Hicks: • Ljudi • Njihovi međusobni odnosi i interakcije • Propisivanje i usmjeravanje interakcija ljudi određenom vrstom strukture • Lični ciljevi ljudi koji ih pokreću i podstiču na aktivnost, kao i njihovo očekivanje da će ih ostvariti učešćem u organizaciji • Mogućnost da se interakcijom ljudi njihovi individualni ciljevi približe ciljevima organizacije, da se usklade sa njima, možda ne u potpunosti, ali u dovoljnoj mjeri da ih oni podržavaju za sebe

5. Obilježja organizacije • Prema Vasiljeviću postoji pet elemeneta svojstvenih svim organizacijama: • Cilj • Zadatak • Fukcija • Organ i • Sredstva

6. Obilježja organizacije • Ovi elementi čine suštinu svake organizacije • Oni su zastupljeni u svakoj organizaciji i međusobno su tjesno vezani i uslovljeni • Greška u definisanju jednog od elemenata ima za posljedicu problem u definisanju narednog elementa

7. Obilježja organizacije • Organizacija ka opšta kategorija ima svoja određena zajednička obilježja • Svrsishodnost • Udruživanje ljudi i njihove interakcije • Plansko, smišljeno odblikovanje organizacije • Stalnost, odnosno trajnost • Racionalnost i efikanost • Dinamičnost i fleksibilnost • Strukturiranost

8. Svrsishodnost • Najvažnije i prvo obilježje organizacije • Baziranost organizacije ka ostvarivanju određenog cilja • Sve organizacije : • Nastaju radi ostvarivanja cilja • Temelje se na ostvarivanju ciljeva • Polaze od datog cilja • Teže da ostvare svoje ciljeve

9. Ciljevi • Predstavljaju određeno, željeno stanje ili željeni učinak koji organizacija namjerava da ostvari u nekom kraćem ili dužem vremenskom preiodu. • Usko vezani sa misijom organizacije • Za razliku od misije, ciljevi imaju prostorno i vremensko ograničenje

10. Osnovna uloga ciljeva • Postojanje ciljeva daje svrsishodnost aktivnostima organizacije • Služe za usmjeravanje i koordinaciju svih aktivnosti, organizacionih dijelova i pojedinaca • Predstavljaju osnovu na bazi koje se donose druge upravljačke odluke • Na osnovu njih se vrši alokacija resursa • Doprinose povećanju performansi organizacije • Koriste se i kao standardi za ocjenu uspješnosti u radu menadžera • Predstavljaju osnovu i izvor za motivisanje članova organizacije

11. Klasifikacija ciljeva • Osnovna klasifikacija ili podjela ciljeva je na: • Temeljni • odnosno širi ciljevi organizacije • Parcijalni • odnosno uži ciljevi organizcaije

12. Podjela ciljeva • Sa stanovišta prirode područija • Sa aspekta vremena • Prema vaznošti • Ostale podjele

13. Podjela ciljeva • Sa stanovišta prirode područija • Ekonomske i nekekonomske • Sa aspekta vremena • Dugoročne, srednjoročne i kratkoročne • Prema vaznošti • Primarne i sekundarne • Ostale podjele • Osnovne (temeljne), parcijalne i induvidualne

14. Podjela ciljeva • Ciljevi se mogu klasifikovati i prema tome na koja se područija života i rada organizacije odnose • Prema Drucker: • Tržišni položaj • Istraživanje i razvoj • Produktivnost • Fizički i novčani resursi • Profitabilnost • Učinak i razvoj rukovodilaca • Učinak i stavove, odnosno ponašanje radnika • Odnose sa spoljnim svijetom

15. Hijerarhija ciljeva

16. Načela utvrđivanja ciljeva • Mjerljivost • Pokrivanje glavnih područija poslovanja organizacije • Ambicioznost, odnosno izazovnost ciljeva • Vremenska određenost ciljeva • Povezanost ciljeva sa nagradama za njihovo izvršavanje • Uključivanje zaposlenih u formulisanje ciljeva • Praćenje ostvarivanja ciljeva

17. Kako definisati ciljeve? • Ispravno određeni ciljevi mogu biti izuzetno jak motiv za ponašanje i rad. • Dobro postavljen cilj mora zadovoljiti nekoliko kriterijuma. • Poznata teorija određivanja ciljeva kaže da svaki zadati cilj mora zadovoljiti SMART kriterijume.

18. SMART Ciljevi • S – konkretan (engl. specific) • M – mjerljiv (engl. measurable) • A – ostvarljiv (engl. achievable) • R – relevantan / realan (engl. relevant/realistic) • T – vremenski ograničen (engl. timely)

19. Primjer: dobro i loše definisani poslovni ciljevi

20. Ciljevi organizacije • Osnovni ciljevi organizacije • Parcijalni ciljevi organizacije • Individualni ciljevi

21. Osnivni ciljevi organizacije • Dugoročnog karaktera • Mjere se ostvarivanjem profita i rastom organizacije • Utvrđuje se za organizaciju kao cjelinu i za njena glavna, ključna područija • Pri osnivanju preduzeća utvrđuju se njegovi osnivni ciljevi • Predstavlja poslaznu i najvažniju aktivnost organizacije

22. Parcijalni ciljevi organizacije • Ovi ciljevi su uži i jednostavniji od osnovnih ciljeva organizacije • Definiču se za kraći period i konkretniji su • To su ciljevi pojedinih dijelova organizacije (sektori, službe, pogoni, odjeljena...) • Donose se u skladu sa osnovnim ciljevima • Definišu svrhu pojedinih dijelova i usmjerava rad ljudi

23. Individualni ciljevi i ciljevi organizacije • Ciljevi članova organizacije • Moraju da se poštuju i uvažavaju u svakoj organizaciji (bez obzira koliko bili intenzivni) • Trebaju da se ugrade u ciljeve organizacije (koliko je to moguće) • Zadovoljavanje ovih ciljeva je uslov za efikasno djelovanje organizacije • Moraju se identifikovati prije postavljanja ciljeva organizacije

24. Udruživanje ljudi i njihove interakcije • Organizacija se uvijek bazira na ljudima • Organizacija se održava zahvaljujući njihovoj spemnosti da zajednički rade, kao i njihovoj interakcijama • Ljudi predstavljaju glavni element organizacije i ona nemože da funkcioniše bez ljudi

25. Udruživanje ljudi i njihove interakcije • Onda kada dođe do udruživanja i interakcije ljudi u nekom strukuriranom vidu dolazi i do nastanka organizacije, do njenog formiranja i fukcionisanja u praksi • Bez ljudi, odnosno njihovog skupnog djelovanja i interakcija nema ni organizacije

26. Udruživanje ljudi i njihove interakcije • Važne funcije za udruživanje ljudi i njihove interakcije: • Vođenje • Motivacija • Konunikacija • Upravljanje ljudskim resursima

27. Smišljeno oblikovanje i djelovanje organizacije • Plansko i smišljeno oblikovanje i djelovanje organizacije • Polazi se iz same prirode organizacije • Iz činjenice da organizacija kao tvorevina ima svoje ciljeve koje da bi mogla opstati i razviti mora da ostvaruje

28. Smišljeno oblikovanje i djelovanje organizacije • Potreba planskog, smišljenog oblikovanja organizacije proizilazi iz toga što svaka od njih ima razlišite ciljeve i što otud jedan model organizovanja ne može da se primjeni na sve organizacije • Da bi organizacija mogla da nastane i da uspješno funkcioniše mora da se oblikuje u skldu sa njenim spefifičnim karakteristikama i situacijom • Ona mora da se stalno usklađuje i mjenja

29. Stalnost, odnosno trajnost funkcionisanja organizacije • Vreme trajanja i fukcionisanja organizacije je uslovljeno: • Način gledanja na opstanak, odnosno kontinuitet djelovanja • Vrstu cijljeva i poslovne politike • Karakter i stepen izgrađenosti organizacione strukture

30. Stalnost, odnosno trajnost funkcionisanja organizacije • Ova tri momenta ili uslova imaju u datim društveno-ekonomskim uslovima presudan uticaj na dužinu trajanja, odnosno funkcionisanja organizacije

31. Stalnost, odnosno trajnost funkcionisanja organizacije • Prema ova tri uslova možemo podijeliti sve organizacije na dvije grupe: • One koje traju kraće vremena • One koje traju duže ili neograničeno vrijeme

32. Racionalnost organizacije • Organizacija predstavlja racionalnu tvorenivu iz dva razloga: • Što ima jasno definisanje ciljeva prema kojima se upravlja i usmjerava njen rad • Što raspolaže sa ograničenim resursima, i to kako materijalnim tako i ljudskim

33. Racionalnost organizacije • Prvi razalog racionlanosti organizacije ogleda se u tome što ona tačno zna čemu teži • Tj. šta treba da obavi i ostvari • Ukazuje na potrebu sistematskog i smišljenog djelovanja, kao i na smisao i pravce tog djelovanja • Organizacija je u stanju da osjeti i označi ono što joj treba • Da definiše i pribavi one elemente koji su joj nužni za ostvarivanje postavljenog cilja

34. Racionalnost organizacije • Organizacija predstavlja i racionalnu tvorevinu jer raspolaže ograničenim resursima • Materijalnim i ljudskim • Prisiljena je da te resurse racionalno koristi kako bi obavila zadatke i ostvraila ciljeve • Veoma je bitna kontrola i komunikacija, kao i dobro upravljanje ovim resursima

35. Dinamičnost organizacije • Jedna od osnovnih i bitnih karakteristika organizacije je njena dinamičnost • Dinamičnost organizacije ispoljava se stalnim promjenama • Ove promjene dolaze • interno iz organizacije i • eksterno, van organizacije ili iz okruženja • Organizacija se stalno prilagođava ovim promjenama

36. Dinamičnost organizacije • Dinamičnost i fleksibilnost organizacije uglavnom je uslovljena promjenama u: • Činiocima rada, odnosno proizvodnje • Ciljevima i zadacima organizacije • Sredini, odnosno okruženju organizacije

37. Strukturiranost • Svaka je organizacije u odreženoj mjeri strukturirana • Materijalni i ljudski resursi su povezani i usklađeni • Oni su usmjereni u pravcu ostvarivanja postavljenog cilja