Ekonomia inflacja, oczekiwania i wiarygodność

1. Ekonomiainflacja, oczekiwania i wiarygodność dr Robert Pater

2. Inflacja a podaż pieniądza • Krótki a długi okres w ekonomii • Inflacja – wzrost poziomu cen • Czysta inflacja – ceny dóbr i czynników produkcji wzrastają w tym samym tempie • Realna podaż pieniądza – nominalna podaż pieniądza do poziomu cen • Zmiany nominalnej podaży pieniądza wywołują identyczne zmiany cen i płac, nie wpływając na produkcję i zatrudnienie (w długim okresie, bo w krótkim nie dostosowują się płace i ceny)

3. Równowaga na rynku pieniądza M/P=Y/V • Prędkość obiegu pieniądza to dochód nominalny (PY) do nominalnej podaży pieniądza (M) • V oznacza prędkość z jaką zasoby pieniądza krążą w gospodarce w wyniku zawierania transakcji kupna-sprzedaży. Jeżeli każdy będzie trzymał pieniądze krócej i szybciej będzie je przekazywał innym, to gospodarka będzie funkcjonować przy niższych zasobach pieniądza w stosunku do dochodu nominalnego • Powyższa zależność zachodzi przy doskonale giętkich cenach. W krótkim okresie bowiem zmiany nominalnej podaży pieniądza nie są kompensowane zmianami inflacji (ze względu na brak dostosowań cen) i powodują zmiany realnej podaży pieniądza.

4. Inflacja a stopa procentowa • Stopa inflacji = wzrost nominalnej podaży pieniądza – wzrost realnego popytu na pieniądz • Realna stopa procentowa = nominalna stopa procentowa – stopa inflacji • Ucieczka od pieniądza to załamanie się realnego popytu na gotówkę. Występuje gdy wysoka inflacja i wysoka stopa procentowa powodują zwiększenie kosztów trzymania gotówki

5. Podstawowe zależności • Hiperinflacja to bardzo wysoka inflacja • Renta emisyjna to realny przychód państwa, osiągany dzięki jego monopolowi na drukowanie pieniądza • Podatek inflacyjny – wzrost realnych przychodów państwa, który wynika ze spadku realnej wartości zadłużenia państwa (co powoduje inflacja)

6. Krzywa Phillipsa • W krótkim okresie zamienność (odwrotna zależność) pomiędzy stopą bezrobocia i stopą inflacji – spadek bezrobocia powoduje wzrost inflacji i odwrotnie • Naturalna wielkość bezrobocia i naturalna wielkość produkcji to wartości tych zmiennych w stanie długookresowej równowagi gospodarki • Długookresowa krzywa Phillipsa jest pionowa

7. U Krzywa Phillipsa w krótkim okresie – stopa zmian płac nominalnych, U – bezrobocie

8. β=1 0<β<1 β=0 U* U Krzywa Phillipsa w krótkim i długim okresie

9. Własności krzywej Phillipsa • Wysokość krótkookresowej krzywej Phillipsa zależy od oczekiwanego tempa inflacji • W stanie długookresowej równowagi w punkcie przecięcia krótko- i długookresowej krzywej Phillipsa oczekiwania inflacyjne się spełniają • Złudzenie inflacyjne (iluzja pieniądza) oznacza mylenie zmiennych realnych ze zmiennymi nominalnymi • Przewidziana inflacja powoduje powrócenie do równowagi • Nieprzewidziana inflacja powoduje ciągłą nierównowagę • Spirala inflacyjna to wzajemne napędzanie się wzrostu cen • Gdy inflacja jest wysoka i NBP chce ją obniżyć, to w przypadku gdy ludzie w to uwierzą (NBP będzie wiarygodny) krzywa Phillipsa (krótkookresowa) przesunie się w dół. Jeśli jednak ludzie w to nie uwierzą (oczekiwania inflacyjne się nie zmienią) przesuniemy się po dotychczasowej krótkookresowej krzywej Phillipsa w prawo wzrośnie stopa bezrobocia, a stopa inflacji spadnie nieznacznie

10. Ciekawe pojęcia • Koszty zdzieranych zelówek – dodatkowy czas i wysiłek ludzi starających się poradzić sobie z transakcjami przy mniejszych zasobach realnych pieniądza • Koszty zmienianych jadłospisów – realne zasoby wykorzystywane w celu dokonania dostosowań i zapewnienia stałości zmiennych realnych (np. drukowanie nowych menu) • Drenaż podatkowy – wzrost realnych wpływów podatkowych wywołany inflacją, która zwiększa dochody nominalne i sprawia, że niektórzy ludzie zostają zaliczeni do wyższych przedziałów opodatkowania w ramach systemu progresywnego podatku dochodowego • Rachunkowość uwzględniająca inflację polega na przyjęciu takich definicji kosztów, przychodów, zysków i strat, które uwzględniają inflację

11. Inflacja w Polsce