BLOK 3 Hipoterapia cz 1.

1. Wpływ zwierząt na psychikę człowieka BLOK 3 Hipoterapia cz 1.

2. Historia hipoterapii • Działanie lecznicze jazdy konnej opisywał Hipokrates. • Pierwsze celowe użycie 1870. • Na dobre zaczęto używać koni w terapii w Skandynawii, po epidemiach polio w 1946 roku.

3. Historia hipoterapii • Pierwszym spektakularnym efektem było zdobycie srebrnego medalu olimpijskiego w Helsinkach w jeździectwie w konkurencji ujeżdżania przez Liz Hartel (DK) 1952– pacjentka po polio.

4. Historia hipoterapii • 1954 Norah Jacques wprowadza w Anglii jazdę konną dla dzieci z dysfunkcją ruchu. • W 1964 Istnieje już towarzystwo krzewiące metodę Jacques, • W 1965-66 rozpoczyna się działalność hipoterapeutyczna w Kanadzie i USA • W 1968 powstają tam specjalne towarzystwa

5. Historia hipoterapii • W 1976 roku w Bazylei odbył się – pierwszy międzynarodowy kongres, na którym podkreślano, olbrzymi wpływ kontaktu z koniem u dzieci z okołoporodowym i późniejszym uszkodzeniem mózgu.

6. Definicja • Hipoterapia - ogół zabiegów terapeutycznych, do których wykorzystuje się konia. • Hipoterapia stanowi jedną z form rehabilitacji wieloprofilowej.Uniwersalność metody polega na jednoczesnym oddziaływaniu ruchowym, sensorycznym, psychicznym i społecznym.

7. Odziaływanie hipoterapii • Kodowanie w mózgu prawidłowego wzorca ruchu miednicy podczas chodu. • Normalizacja napięcia mięśniowego. • Doskonalenie równowagi, koordynacji, orientacji w przestrzeni, schematu własnego ciała, poczucia rytmu. • Stymulacja i normalizacja czucia powierzchniowego. • Zwiększenie poczucia własnej wartości. • Zmniejszenie zaburzeń emocjonalnych • Rozwijanie pozytywnych kontaktów społecznych.

8. Formy Hipoterapii • Terapia ruchem konia - pacjent, bez wykonywania jakichkolwiek ćwiczeń, poddawany jest ruchom konia. • Fizjoterapia na koniu - poza terapeutycznym oddziaływaniem ruchu konia - gimnastyka lecznicza na koniu, prowadzona przez fizjoterapeutę: • model neurofizjologiczny - najważniejsza jest prawidłowa pozycja siedząca i prawidłowy ruch, ich jakość, szczególnie wskazana dla pacjentów w wieku przedszkolnym, • model funkcjonalny - najważniejsza jest funkcja, na drugim planie postrzeganie prawidłowości pozycji i ruchu, szczególnie wskazana dla dzieci starszych, powyżej 5 roku życia.

9. Formy Hipoterapii • Terapia kontaktem z koniem - której istotą jest emocjonalny kontakt pacjenta z koniem, sytuacja terapeutyczna, a nie sama jazda (pacjent może w ogóle nie siedzieć na koniu). • Psychopedagogiczna jazda konna i woltyżerka - zespół działań podejmowanych w celu usprawnienia intelektualnego, poznawczego, emocjonalnego i fizycznego: • na koniu, • przy koniu.

10. Jazda konna Ponadto wyróżnia się jazdę konną dla osób niepełnosprawnych (sportową i rekreacyjną), która nie stanowi części hipoterapii, ale jest z nią ściśle związana i może mieć aspekt terapeutyczny.

11. Wskazania pierwotne • Początkowo używano koni do terapii dla dzieci z upośledzeniem czynności ruchu, • Etiologie • neurologiczne, ortopedyczne, porażenie mózgowe, dziecięce skoliozy, wady postawy, amputacje.

12. Wskazania dla dzieci • Zespoły neurologiczne • Mózgowe porażenie dziecięce; kontrola głowy i czynna pozycja siedząca (Hemiparesis spastica, Diparesis spastica, Tetraparesis spastica). • Stany po urazach czaszkowo-mózgowych. • Minimalne uszkodzenia mózgu (ADHD). • Choroby mięśni min. 3 punkty w skali Lovetta. • Dzieci niedowidzące i niewidome. • Choroby psychiczne.

13. Wskazania dla dzieci • Zespoły ortopedyczne • Wady postawy. • Skoliozy I stopnia wg Coba. • Stany po amputacji i wady rozwojowe kończyn. • Inne • Zespoły genetyczne, np. Zespół Down'a (z obowiązkowym zdjęciem rtg - bocznym i czynnościowym - odcinka szyjnego kręgosłupa). • Przepukliny oponowo - rdzeniowe, w zależności od wysokości uszkodzenia, obrazu klinicznego, współwystępowania wodogłowia. • Zespoły psychologiczne: zaburzenia emocjonalne, upośledzenia umysłowe, niedostosowanie społeczne.

14. Wskazania dla dorosłych • Stwardnienie rozsiane (SM). • Stany po udarze mózgu (wylewy, zatory). • Stany po urazach czaszkowo - mózgowych. • Uzależnienia • Patologie społeczne.

15. Przeciwwskazania bezwzględne • Uczulenie na sierść, pot lub zapach konia. • Nie wygojone rany. • Nietolerancja formy leczenia przez pacjenta, np. niepohamowany lęk. • Schorzenia okulistyczne - wymagana konsultacja. • Pogorszenie stanu w zespołach neurologicznych, stanach po urazach czaszkowo-mózgowych, ADHD, chorobach mięśni. • Brak kontroli głowy w rozwoju motorycznym. • Podwyższona temperatura. • Ostre choroby infekcyjne.

16. Przeciwwskazania względne • Padaczka. • Upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim. • Zaburzenia mineralizacji kości (osteoporoza, osteogenesis inmperfecta, imperfecta). • Utrwalone deformacje i zniekształcenia, przykurcze, ograniczenia zakresu ruchu układu kostno-stanowego, np. zwichnięcia w stawach biodrowych.

17. Korzyści somatyczne • Od samego początku zwracano uwagę na korzyści somatyczne • rozluźnienie mięśni spastycznych, • wzrost siły, • poprawa koordynacji i odruchów równoważnych, • poprawa czynności układu krążenia i oddychania,

18. Korzyści psychiczne • Podstawowe korzyści psychiczne towarzyszące terpaii to: • wzmocnienie poczucia samodzielności, • odwagi, • powiększenie umiejętności koncentracji, • zwiększenie motywacji, • lepsza samokontrola i samoocena.

19. Stosunek pacjentów do koni • Bardzo interesujące badania 1976 Hale (RFN) • Swój stosunek do konia dzieci przedstawiały w rysunkach, najpierw dominują rysunki ciemne, gdzie dziecko jest w dużej odległości od konia, • potem rysunki rozjaśniają się, a kontakt staje się bliski (koń prowadzony za uzdę), w końcu dziecko jedzie na koniu uśmiechnięte i zadowolone.

20. Koń jaki jest... • Wybierając konia do hipoterapii należy uwzględnić dwa podstawowe aspekty: Charakter konia i jego budowę. • Sprawdza się to np. w codziennym kontakcie, czy podchodzi do nas gdy jest luzem w boskie, czy reaguje na imię, czy ustępuje miejsca, lubi być klepany i głaskany, stoi spokojnie podczas czyszczenia, przy szczotkowaniu nóg brzucha i słabizn nie robi uników – nie ma łaskotek,

21. Koń jaki jest... • dalej po wyjściu ze stajni powinien łatwo prowadzić się w stępie, łatwo zatrzymywać się i stać w bezruchu tyle czasu ile to potrzebne, nie ciągnąć do stajni, nie zatrzymywać się lub zmieniać tempo z własnej woli, powinno się też sprawdzić jak reaguje na niespodziewany ruch, hałas, itp.

22. Koń jaki jest... • Koń powinien bardzo dobrze chodzić na lonży oraz być przyzwyczajony do wszelkiego typu gimnastyki na grzbiecie w trzech chodach konia. • Wysokość w kłębie do 150 cm • Wiek powyżej 5 lat • Najlepiej szukać ich wśród hucułów, koników polskich lub fiordingów – konie ekonomiczne. Lepiej gdy są starsze.

23. Warunki pracy koni • Wychów i wychowanie uwzględniające w jak największym zakresie potrzeby psychofizyczne konia jako zwierzęcia roślinożernego i stadnego. • Czas pracy z pacjentem - 4 godz. dziennie. • Przykładowy podział: rozprężenie koni, 2 godz. zabiegów z przerwami co 0,5 godz. na zmianę pacjenta, 1 godz. przerwy rekreacyjnej i znów 2 godz. zabiegów w trybie jak wyżej. W drugiej części dnia: jazda w terenie jako forma treningu kondycyjnego, gimnastyki i relaksu psychicznego konia.

24. Warunki pracy koni • Zabiegi terapeutyczne przeprowadzane są w miejscu koniowi znanym i przez niego zaakceptowanym. • Jeśli podłoże i budowa kopyt na to pozwala, zabiegi są realizowane na koniu "bosym"; bez podków. • Teren powinien być ogrodzony, najlepiej wysokim żywopłotem, jako naturalnym ekranem izolującym plac ćwiczeń od zewnętrznych sygnałów optyczno-akustycznych, niepokojących i rozpraszających uwagę konia i pacjenta; chroni też przed podmuchami wiatru.

25. Warunki pracy koni • Na terenie pracy zespołu hipoterapeutycznego nie powinny znajdować się osoby postronne i zwierzęta. • Szerokość bramy w ogrodzeniu winna umożliwiać bezpieczne minięcie się w niej dwojga jeźdźców. • Cenna jest dostępność pastwiska i obszernych okólników. • Harmonogram zabiegów nie może naruszać stałych pór karmienia koni. • Jest niedopuszczalne, bez decyzji lekarza weterynarii, angażowanie do pracy konia, co do którego istnieje podejrzenie złego stanu zdrowia.

26. Akcesoria • Do prowadzenia zajęć potrzebne jest: • ogłowie wędzidłowe, • pas do konia, • wypinacze, • lonża • oraz ewentualnie siodło,

27. Początki w Polsce • W Polsce pierwsza oficjalna placówka H. W Swoszowicach w klubie jeździeckim Krakus w 1985. • Pierwsza próbna forma to wakacyjne sezony turystyczne 1985 Leczeniem objęto dzieci 70 osób:

28. Przebieg • Turnus 24 dni. • 6 x w tygodniu jazda 1 h. • 4 konie / rozgrzane pacjenci na derce. • W połowie wprowadzono siodło i zajęcia z jeździectwa/ • równolegle odbywała się gimnastyka korekcyjna 3 x w tygodniu , zajęcia na basenie 1x w tygodniu

29. Skuteczność • W skoliozach bardzo duża poprawa, u pacjentów z chorobą Scheuermana, ustąpiły dolegliwości bólowe i poprawiła się ich ogólna sprawność. Najmniejsze różnice oczywiście u pacjentów z otyłością, gdyż mają niechęć do wysiłku + dojadanie między posiłkami. • Największy postęp u pacjentów którzy powtarzali turnus 4 i więcej razy w roku.

30. Przebieg treningu • Wskazania do prowadzenia hipoterapii daje lekarz. • Realizuje terapię – rehabilitant- terapeuta. • Diagnozuje lekarz, • metodę daje rehabilitant. To on ustala program ćwiczeń, czas trwania i tempo.

31. Przebieg treningu • Istnieją dwa rodzaje jazdy terapeutycznej – czynna i bierna. • Przebieg wygląda następująco, koń jest prowadzony najczęściej przez rodzica, a terapeuta idzie obok pacjenta, lub siedzi z nim na koniu.

32. Przebieg treningu • Pierwsze minuty to spokojna jazda, gdzie nie ma żadnych uwag lub poleceń, potem przejście do zabawy – głaskanie i klepanie konia po szyi i zadzie, przytulanie się do grzywy, wymachy rąk i nóg. Stopniowo wprowadza się ćwiczenia, skłony, leżenie tyłem , przodem unoszenie nóg, skręty kończyn i wymachy.

33. Przebieg treningu • Średnio 30 minut - w zależności od potrzeb pacjenta. • 1 hipoterapeuta = 1 pacjent • Asekuracja: (prowadzi osoba mająca doświadczenie w obsłudze konia) • z góry, • z dołu, • obustronna z dołu • inna - w zależności od potrzeb pacjenta (dotyczy psychopedagogicznej jazdy konnej i woltyżerki).